«Ήθελα να γεφυρώσω το παλαιό με το σύγχρονο σε μία τριλογία με κοινή θεματική» δηλώνει ο Δημήτρης Μαραμής, μιλώντας για το σύγχρονο ελληνικό μιούζικαλ που υπογράφει με τίτλο «Οι Στοιχειωμένοι», το οποίο αποτελείται από τρία δημοτικά τραγούδια μελοποιημένα για έναν οκταμελή χορό.

Μετά τον πρωτοποριακό «Ερωτόκριτο», ο γνωστός συνθέτης καταθέτει το δεύτερο έργο του στο χώρο της μουσικοθεατρικής σκηνής, το οποίο βασίζεται στα αυθεντικά αριστουργήματα της ελληνικής δημοτικής παράδοσης, «Το γιοφύρι της Άρτας» και «Το τραγούδι του νεκρού αδελφού» καθώς και σ’ ένα σύγχρονο λιμπρέτο πιστό στην τεχνοτροπία των δημοτικών τραγουδιών, «Το στοιχειό της Χάρμαινας» σε ποίηση του Σωτήρη Τριβιζά. Η μουσικοθεατρική τριλογία του Δημήτρη Μαραμή αποτελεί παραγγελία του Μεγάρου Μουσικής και ανεβαίνει στην αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη, μόνο για δύο παραστάσεις την Πέμπτη 28 Φεβρουαρίου και την Παρασκευή 1 Μαρτίου, σε σκηνοθεσία Θάνου Παπακωνσταντίνου.

«Δεν μ’ ενδιαφέρει η παράδοση ως παράδοση, αυτό που μ' ενδιαφέρει είναι η μεγάλη λογοτεχνική αξία και η συγκινησιακή δύναμη των δημοτικών τραγουδιών» ανέφερε σήμερα (12/2) στη συνέντευξη Τύπου ο συνθέτης εξηγώντας τους λόγους που τον οδήγησαν ν’ ασχοληθεί με το μουσικό θέατρο.

Στους «Στοιχειωμένους» η συνθετική γλώσσα δομείται σε μια συνεχόμενη κι έντονα χορευτική μουσική, που ποικίλλει από διαφορετικούς κι εναλλασσόμενους ρυθμούς και χαρακτηρίζεται από ακατάπαυστη ροή μελωδικών σχημάτων. Πριν ξεκινήσει τη σύνθεση των «Στοιχειωμένων» ο Δημήτρης Μαραμής έκανε μια αρκετά μεγάλη έρευνα στη μουσική παράδοση της χώρας μας, αλλά και της ανατολικής Ευρώπης, των Βαλκανίων και της Μεσογείου, συλλέγοντας στοιχεία με τα οποία εμπλούτισε το προσωπικό του μουσικό ιδίωμα.

«Έγραψα μουσική με στόχο να υπηρετήσει τη δραματουργία των παραπάνω δημοτικών ποιημάτων. Για την ενορχήστρωση επέλεξα κυρίως ξύλινα και χάλκινα πνευστά, ώστε να βρίσκονται πιο κοντά στον διονυσιακό και παγανιστικό ήχο της υπαίθρου. Όσον αφορά στους οχτώ ερμηνευτές του έργου, οδηγήθηκα σε αυτούς με κριτήριο το γήινο χρώμα της φωνής τους. Μολονότι προέρχονται από διαφορετικούς μουσικούς χώρους, διακρίνονται όλοι για την αμεσότητα και την αυθεντικότητα της ερμηνείας τους» σημείωσε ο Δημήτρης Μαραμής.

Θεματολογικά οι «Στοιχειωμένοι» πραγματεύονται μια ανθρωποθυσία (Γιοφύρι της Άρτας), τη διαδεδομένη δοξασία για τους βρικόλακες (Νεκρού Αδελφού) κι έναν ανεκπλήρωτο έρωτα, που οδηγεί στην αυτοκτονία και παραπέμπει στη λαϊκή δοξασία για τα «στοιχειά», για τις ψυχές δηλαδή των νεκρών, που δεν βρίσκουν ανάπαυση μετά τον θάνατο (Στοιχειό της Χάρμαινας). Τα τραγούδια αυτά, που απαντούν επίσης σε διάφορες παραλλαγές σε όλους τους λαούς των Βαλκανίων αλλά και σε αρκετές χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, συνδέουν τον άνθρωπο με τους αρχέγονους φόβους και τις αρχέγονες δοξασίες του και αποτελούν γέφυρα ανάμεσα στη σύγχρονη και την παλαιότερη εποχή. Και τα τρία τραγούδια συνδέονται μεταξύ τους με κοινούς εκφραστικούς τρόπους και κοινές θεματικές και μας δίνουν μια εικόνα μιας προβιομηχανικής κοινωνίας, φτωχότερης ασφαλώς σε υλικά αγαθά αλλά πλουσιότερης σε ποίηση και μαγεία.

Σύμφωνα με τον σκηνοθέτη Θάνο Παπακωνσταντίνου, οι ιστορίες αυτές δεν είναι ξεκομμένα κομμάτια μιας συλλογής σκοτεινών παραμυθιών, αλλά έχουν να κάνουν με αρχετυπικούς μύθους, και κάθε μία από αυτές κρατάει την καταγωγή της από παγανιστικά τελετουργικά έθιμα. «Αν τα δημοτικά τραγούδια ήταν μόνο ιστορίες ανθρώπων, εύκολα θα μπορούσαμε να τα κατατάξουμε στο είδος της λογοτεχνίας τρόμου. Η εφευρετικότητα και η αγριότητα των περισσότερων ιστοριών, πλεγμένη πάντα με γνήσιο λυρισμό, είναι ομολογουμένως αριστοτεχνικής σύνθεσης. Τα δημοτικά είναι τελετουργικά τραγούδια γραμμένα ως επί το πλείστον για να συνοδεύουν γιορτές και τελετές μέσα στον κύκλο της ζωής των ανθρώπων. Κι ενώ, καταρχήν, οι ιστορίες αυτές φαίνονται να μιλούν μόνο για το θάνατο, στην πραγματικότητα είναι κομμάτια μιας ευρύτερης αφήγησης που πραγματεύεται το θάνατο και την αναγέννηση της φύσης».

Τους ρόλους ερμηνεύει ομάδα ταλαντούχων καλλιτεχνών από τον χώρο του έντεχνου τραγουδιού και του μουσικού θεάτρου: Αργυρώ Καπαρού (Μάνα), Θοδωρής Βουτσικάκης (Κωσταντής), Βασιλική Καρακώστα (Γυναίκα του Πρωτομάστορα), η πρωτοεμφανιζόμενη Ελένη Δημοπούλου (Αρετή, Λενιώ), Βασίλης Δημακόπουλος (Πρωτομάστορας), Λητώ Μεσσήνη (Πουλί), Σταμάτης Πακάκης και Νίκος Ζιάζιαρης (Στοιχειά, Μάστοροι και Άνεμοι). Συμμετέχει σύνολο από δεξιοτέχνες μουσικούς που διευθύνει ο Δημήτρης Μαραμής. Στην παράσταση λαμβάνουν επίσης μέρος τελειόφοιτοι της Δραματικής Σχολής του Ωδείου Αθηνών.