Το απίθανο γκολ που πέτυχε ο Αλεχάντρο Γκαρνάτσο, στον εκτός έδρας αγώνα της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ με την Έβερτον, είναι από αυτά που σε σηκώνουν από τη θέση σου για να πανηγυρίσεις ακόμα και αν δεν υποστηρίζεις την ομάδα του Έρικ τεν Χαγκ. Ακόμα κι αν βρίσκεσαι μόνος σου στον καναπέ σου μπροστά στην τηλεοπτική οθόνη, το «ανάποδο ψαλίδι», όπως το αποκαλούμε στην Ελλάδα, είναι τέχνη και κερδίζει δικαιολογημένα το χειροκρότημα κάθε θεατή.



Οι Άγγλοι γι’ αυτό που εμείς αποκαλούμε "ανάποδο ψαλίδι" ή "ψαλιδάκι" χρησιμοποιούν τρεις όρους. Ο πρώτος είναι "bicycle kick" -"λάκτισμα ποδηλάτου" η ακριβής μετάφραση- επίσης "overhead kick", δηλαδή "χτύπημα πάνω από το κεφάλι" και "scissors kick", που σημαίνει "λάκτισμα με ψαλίδια". Στις περισσότερες γλώσσες η ακροβατική αυτή ποδοσφαιρική κίνηση παρομοιάζεται με το προφανές που είναι είτε το ποδήλατο είτε το ψαλίδι. Υπάρχουν και οι Γερμανοί που το περιγράφουν ως "πτώση προς τα πίσω" ("fallrückzieher"), οι Ιταλοί ως "rovesciata", δηλαδή "ανάποδο λάκτισμα", και κάποιοι άλλοι που το προσεγγίζουν ανάλογα.




Η... πατρίδα

Κάποιοι του δίνουν εμμέσως πατρίδα, όπως το νορβηγικό "brassespark" που σημαίνει "βραζιλιάνικη κλοτσιά", ενώ ο τρόπος που το αποκαλούν στη Χιλή και το Περού καταδεικνύει και τη μεταξύ τους αθλητική αντιπαλότητα σχετικά με την ονομασία και την πατρότητα.

Οι Χιλιανοί το αποκαλούν "chilena", οι Περουβιανοί «chalaca», από το Callao που είναι ο κύριος λιμένας του Περού. Όπως και αν το πούμε, είναι ένα εντυπωσιακό μέρος του ποδοσφαιρικού θεάματος και εύλογα θεωρείται πλέον υψηλή τέχνη. Σε τέτοιο βαθμό που ενίοτε συναντά άλλες μορφές τέχνης, καθώς το βρίσκουμε σε ζωγραφικούς πίνακες, γλυπτά, ταινίες, στη λογοτεχνία, ακόμα και σε διαφημίσεις. Η αναζήτηση της προέλευσής του αναδεικνύει μια σειρά από θρύλους που συνοδεύουν τη συγκεκριμένη κίνηση. Μάλλον ουδείς γνωρίζει με βεβαιότητα τον τόπο προέλευσης. Κάπου εδώ βάζουν το χεράκι τους οι Αμερικάνοι με το ρητό τους "μην αφήνεις μια μικρή λεπτομέρεια να σου χαλάει μια ωραία ιστορία" και με τη βοήθεια αυτής της ρήσης οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι γεννήθηκε κάπου στη Νότια Αμερική, ίσως στη Βραζιλία, στη Χιλή ή το Περού στις αρχές του 19ου αιώνα. Τότε που Βρετανοί μετανάστες έλκονταν από τις πολλά υποσχόμενες οικονομικές προοπτικές της ηπείρου και μετέφεραν σε αυτή το ποδόσφαιρο.

Οι Νοτιοαμερικανοί πήραν στα σοβαρά αυτό που τους δώρισαν οι Ευρωπαίοι και μας χάρισαν διάφορες κινήσεις, μεταξύ αυτών και το ανάποδο ψαλίδι. Πρώτος όλων θεωρείται ότι το έκανε πράξη ο Ραμόν Ουνζάγκα Άσλα, ένας 19χρονος Βάσκος μετανάστης της χιλιανής ομάδας Ταλκαχουάνο, στο γήπεδο Ελ Μόρο, το 1914. Οι Χιλιανοί ονόμασαν την κίνηση "αλά τσιλένα". Κάποιοι όμως υποστηρίζουν ότι ο Ουνζάγκα είχε αντιγράψει την κίνηση από αφροπερουβιανούς λιμενικούς. Τους είδε να κάνουν αυτή την κίνηση σε αγώνα με Βρετανούς ναύτες στο λιμάνι του Καλάο και την αντέγραψε, με τους Περουβιανούς να την αποκαλούν "αλά τσαλάκας".

Ήταν φάουλ


Υπήρξε περίοδος που το ανάποδο ψαλίδι θεωρήθηκε επικίνδυνο παιχνίδι και οι διαιτητές υποδείκνυαν φάουλ. Μάλιστα, στο Κύπελλο Λατινικής Αμερικής, το 1916, είχε ακυρωθεί γκολ του Ραμόν Ουνζάγκα διότι είχε επιτευχθεί με ανάποδο ψαλίδι. Είτε μας ήρθε από τη Χιλή είτε από το Περού ή από οπουδήποτε αλλού, όποιος και αν ήταν ο πρώτος που το σκέφτηκε, το ανάποδο ψαλίδι είναι κάτι εξαιρετικά όμορφο. Ο Ουρουγουανός δημοσιογράφος, λογοτέχνης και συγγραφέας Εδουάρδο Γκαλεάνο, μία από τις εξέχουσες προσωπικότητες της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας, έχει γράψει: "Η ψυχή τους γίνεται αέρας και η ορμή τους πυροβολισμός της μπάλας. Ο ακροβάτης ποδοσφαιριστής, ριψοκινδυνεύοντας για να μη χάσει την ευκαιρία, προσφέρει λυτρωτική ομορφιά στην αδημονία των θεατών, που θέλουν να βλέπουν το ποδόσφαιρο ως πάθος που ξεπερνά τα όρια ακόμη κι αυτών των νόμων της φύσης. Ο παίχτης μεταμορφώνεται για μια στιγμή σε πουλί, για να κερδίσει την αθανασία".

Από τον Πελέ έως και τον Ρονάλντο

Κάθε ποδοσφαιριστής αλάνας που σέβεται τον εαυτό του έχει επιχειρήσει, επιτυχημένα ή όχι, ανάποδο ψαλίδι. Πολύ πριν από τον 19χρονο Γκαρνάτσο της Γιουνάιτεντ και πολύ μετά τον Ραμόν Ουνζάγκα της Κόλο Κόλο. Οι μεγάλοι σταρ μάς έχουν χαρίσει με αυτή την κίνηση πραγματικά μαγικές στιγμές. Αρχικά, ο Βραζιλιάνος Λεονίντας σκόραρε με αυτό τον τρόπο με τη φανέλα της Σάο Πάολο το 1948 επί της Γιουβέντους. O Πελέ το έκανε με τη Σάντος, τη Βραζιλία, τον Κόσμο της Νέας Υόρκης, ακόμα και στην ταινία "Η απόδραση των 11". Το 2018 ο Κριστιάνο Ρονάλντο ως παίκτης της Ρεάλ Μαδρίτης έκανε τον κόσμο να παραμιλά σκοράροντας στον αγώνα με τη Γιουβέντους απέναντι στον Τζίτζι Μπουφόν.

Είχε σηκώσει το πόδι του σε ύψος 2,38 μ. και η πλάτη του απείχε 1,41 μ. από το έδαφος. "Έχει δει κανείς το γκολ ενός νεαρού που λέγεται Ρονάλντο χθες βράδυ; Αναρωτιέμαι από ποιον πήρε αυτήν την κίνηση", είχε γκρινιάξει ο Πελέ. Το έκανε ο Μέσι με την Παρί Σεν Ζερμέν σε αγώνα με την Κλερμόν. Επίσης, ο Μάρκο Φαν Μπάστεν, το 1986 με τη φανέλα του Άγιαξ. Το 1988 ο Ούγκο Σάντσεθ έγινε κι αυτός μέρος της ιστορίας ως παίκτης της Ρεάλ κόντρα στη Λογρονιές αλλά και ο Γκάρεθ Μπέιλ απέναντι στη Λίβερπουλ στον τελικό του Champions League του 2018. Το 2019 ο Σέρχιο Ράμος πλήγωσε με αυτόν τον τρόπο τον ΑΠΟΕΛ. Το 2001, πάλι, ο Ριβάλντο μάς χάρισε ένα μαγικό γκολ με τη φανέλα της Μπαρτσελόνα κόντρα στη Βαλένθια και με την ίδια φανέλα θα το κάνει και ο Ροναλντίνιο απέναντι στη Βιγιαρεάλ. Στην Αγγλία, ο Γουέιν Ρούνεϊ το έκανε ως παίκτης της Γιουνάιτεντ στο ντέρμπι του Μάντσεστερ το 2011.





Φυσικά, δεν μπορεί να λείπει από τη λίστα ο Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς. Το έχει κάνει αρκετές φορές, αλλά η καλύτερη όλων ήταν το 2012 στο φιλικό της Σουηδίας με αντίπαλο την Αγγλία, που έληξε με σκορ 4-2 και είχε σκοράρει από τα 25 μέτρα. Υπάρχει και ο Ντιέγκο Μαραντόνα, ο οποίος το έκανε ακόμα και σε ποδόσφαιρο σάλας το 1992.