Πέρασαν 25 χρόνια από την τελευταία φορά που το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας έβαλε τα καλά του για να φιλοξενήσει την εθνική ομάδα μπάσκετ των ανδρών. Στο γήπεδο όπου δοξάστηκαν ο Γκάλης, ο Γιαννάκης, ο Φασούλας και τα άλλα παιδιά, το αντιπροσωπευτικό συγκρότημα «πάτησε» στο παρκέ του ΣΕΦ τελευταία φορά στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1998. Ο Παναγιώτης Γιαννάκης ήταν προπονητής της Εθνικής, ο Νίκος Γκάλης είχε σταματήσει το μπάσκετ κι ο Παναγιώτης Φασούλας φορούσε τελευταία φορά τη φανέλα με το εθνόσημο. Η Εθνική είχε αντιμετωπίσει τη Σενεγάλη, την Ιταλία και τον Καναδά στα πρώτα ματς του προκριματικού γύρου, προτού οι αγώνες μεταφερθούν στο ΟΑΚΑ. Από τότε η εθνική ομάδα μπάσκετ δεν έπαιξε ξανά στο γήπεδο, όπου το 1987 γράφτηκε ιστορία με τη νίκη επί του «Σοβιετικού γίγαντα». Θα το κάνει τον Ιούλιο του 2024, στο πλαίσιο του Προολυμπιακού Τουρνουά, διεκδικώντας την πρόκριση στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού.

Το ΣΕΦ είχε πέντε κουλουάρ

To ΣΕΦ φτιάχτηκε το 1985, όχι για το μπάσκετ με το οποίο έχει -και όχι άδικα- συνδεθεί, αλλά για χάρη του στίβου, για την ακρίβεια για το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα που έγινε εκεί τον Μάρτιο του 1985 και ας ήταν πέντε αντί έξι τα κουλουάρ. Εγκαινιάστηκε από τον πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου στις 16 Φεβρουαρίου 1985 και χτίστηκε εκεί που ήταν... θάλασσα. Στο τέλος της παραλίας του Φαλήρου έπεσαν τόνοι από μπάζα και τσιμέντο, η θάλασσα έγινε στεριά σε μια έκταση 285 στρεμμάτων κι εκεί στέριωσε το μεγαλύτερο τότε κλειστό της χώρας. Αρχιτέκτονας του στολιδιού του Πειραιά ήταν ο Θύμιος Παπαγιάννης. Το έργο άρχισε το 1983 και έως το 1985, οπότε και ολοκληρώθηκε, δαπανήθηκαν 8 δισεκατομμύρια δραχμές.

Και ταυρομαχίες έγιναν στο ΣΕΦ

Πρότυπα του ΣΕΦ σχεδιαστικά αποτέλεσαν το Palasport di San Siro, το κλειστό που βρισκόταν στο Μιλάνο, και το Παλέ της Βουδαπέστης. Η δημοσιογράφος Νίκη Μπάκουλη είχε αποκαλύψει ότι ένας στρατηγός είχε κληθεί να αποφασίσει για την τελική μορφή. Έφτασε στην αίθουσα στην οποία το αρμόδιο γραφείο παρουσίαζε τέσσερα σχέδια. Στάθηκε μπροστά στο τραπέζι με τα σχέδια και πριν από το πρώτο ακούμπησε το πηλήκιό του και δίπλα το μπαστούνι του. Όταν του ζητήθηκε να επιλέξει ένα από τα σχέδια, είπε «το πρώτο», αλλά εννοούσε το πηλήκιό του. Η αρχική σκέψη ήταν να μοιάζει με καράβι καθώς ήταν δίπλα στη θάλασσα. Το καράβι θα μετέφερε μηνύματα ειρήνης και φιλίας, εξού και Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας. Πάντως, ο Θύμιος Παπαγιάννης έχει πει ότι το ΣΕΦ είναι ένα φλιτζάνι καθισμένο στο έδαφος, το οποίο «χτυπούν» στη μέση μεγάλες πλατφόρμες, ενώ αισθητικά συμπληρώνεται από το κάθετο στοιχείο της καμινάδας που προβάλλει πάνω στο φλιτζάνι. Η μορφή της στέγης -υπερβολικό παραβολοειδές- επέτρεψε να είναι στη φαρδιά πλευρά της ελλείψεως οι πιο πολλοί θεατές και στη στενή οι λιγότεροι. Το ΣΕΦ είναι μέρος της αθλητικής ιστορίας του τόπου, με κάποιες εξαιρετικά ασυνήθιστες δράσεις κάτω από τη στέγη του. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν οι πορτογαλικές ταυρομαχίες το 1994 και γιορτή των Ινδιάνων, με την επωνυμία «Carnival», τον Αύγουστο του 1996.

Πώς σε μια ψαροταβέρνα απέναντι από το ΣΕΦ πήραμε το… Ευρωπαϊκό

Το EuroBasket 1987 είναι σίγουρα η πιο χρυσή σελίδα στην ιστορία του ελληνικού μπάσκετ και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας καθώς σε αυτό γράφτηκε ο ιστορικός θρίαμβος. Ο Γκάλης, ο Γιαννάκης, ο Φασούλας, ο Φάνης και τ’ άλλα παιδιά, υπό την καθοδήγηση του αείμνηστου Κώστα Πολίτη, έβγαλαν τους Έλληνες στους δρόμους, μετά τη νίκη στον μεγάλο τελικό με αντίπαλο την πρώην Σοβιετική Ένωση. Γέμισαν τα ανοιχτά γήπεδα της εποχής με μικρούς και μεγάλους που λάτρεψαν το άθλημα και έκαναν όλους να μιλούν για το μπάσκετ. Κι όλα αυτά σε ένα γήπεδο που φτιάχτηκε για τον στίβο αλλά έγινε το σπίτι του μπάσκετ λόγω της πανουργίας του τότε προέδρου της Ομοσπονδίας Καλαθοσφαίρισης, Γιώργου Βασιλακόπουλου.


Όλα έγιναν ένα βράδυ σε μια ψαροταβέρνα του Πειραιά, στον διάσημο «Δουράμπεη». Βασιλακόπουλος και Δουράμπεης ήταν φίλοι και είχαν συνεννοηθεί οι δυο τους να κάνουν το τραπέζι στον τότε γενικό γραμματέα της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας, Μπόρισλαβ Στάνκοβιτς. Το σχέδιο είχε καταστρωθεί έτσι ώστε να πειστεί ο Γιουγκοσλάβος και να διοργανώσει η Ελλάδα το EuroBasket του 1987 στο ΣΕΦ. Πήγαν στην ταβέρνα και έβαλαν τον Στάνκοβιτς να καθίσει σε ένα σημείο από το οποίο έβλεπε πολύ καλά τον χώρο, στον οποίο γίνονταν τα έργα για το υπό ανέγερση ΣΕΦ. Όπως ήταν αναμενόμενο κάποια στιγμή ο Στάνκοβιτς ζήτησε να μάθει τι γινόταν εκεί. Ο Βασιλακόπουλος, που προηγουμένως είχε συνεννοηθεί και με τους μηχανικούς που εργάζονταν, δεν άφησε την ευκαιρία να πάει χαμένη. Του είπε ότι φτιαχνόταν ένα μεγάλο γήπεδο μπάσκετ και τον ξενάγησε, ενώ μίλησε και με τους μηχανικούς. Όταν έγινε το γήπεδο, διοργανώθηκε σε αυτό με απόλυτη επιτυχία ο τελικός του Πανευρωπαϊκού Συλλόγων. Ήταν στις 3 Απριλίου του 1985, όταν η ομάδα του Τσιμπόνα Ζάγκρεμπ του Ντράζεν Πέτροβιτς νικούσε με 87-78 στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας τη Ρεάλ Μαδρίτης κατακτώντας τη μεγάλη κούπα για πρώτη φορά στην ιστορία της. Ελληνική ομάδα δεν υπήρχε στον τελικό, αλλά ο Βασιλακόπουλος μάζεψε στο γήπεδο 15.000 θεατές. Τεράστια διοργανωτική επιτυχία που δεν πέρασε απαρατήρητη. Όταν η Ελλάδα διεκδίκησε τη διοργάνωση του EuroBasket 1987, την πήρε με μεγαλύτερο σύμμαχό της τον ίδιο τον Στάνκοβιτς.

Το ΣΕΦ ήταν το μοναδικό παγοδρόμιο στην Ελλάδα

Μάλλον οι περισσότεροι αγνοούν ότι το ΣΕΦ είναι και παγοδρόμιο. Για την ακρίβεια είναι το μοναδικό στάδιο της Ελλάδας που κατασκευάστηκε εξαρχής ως παγοδρόμιο με μόνιμη παγολεκάνη ολυμπιακών διαστάσεων 30x60 μ., η οποία καλύπτεται από δρύινο παρκέ ειδικού τύπου ώστε να μετατρέπεται ανά πάσα στιγμή πάλι σε παγοδρόμιο. Λειτούργησε ως γήπεδο για αγώνες χόκεϊ επί πάγου και φιλοξένησε και το «Holiday on ice» (1986), το «Κίεβο on ice» (1987) και το «Λένινγκραντ οn ice» (1989). Το 1989, στο ΣΕΦ διεξήχθη το πρώτο επίσημο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα χόκεϊ επί πάγου με τη συμμετοχή πέντε ομάδων. Η λειτουργία του μοναδικού παγοδρόμιου ολυμπιακών διαστάσεων στην Ελλάδα σταμάτησε, κυρίως λόγω του ιδιαίτερα υψηλού κόστους συντήρησης. Το στάδιο ως μονάδα υποστηρίζεται από πλήθος άλλες εγκαταστάσεις όπως εστιατόρια, χώρους προθέρμανσης, καφετέριες, μπαρ, ιατρεία, ενώ πέριξ αυτού μπορεί κάποιος να βρει ένα γήπεδο ποδοσφαίρου, 6 ανοικτά γήπεδα μπάσκετ, 3 γήπεδα βόλεϊ, 2 γήπεδα μίνι σόκερ, 1 γήπεδο χάντμπολ και 2 μπιτς βόλεϊ. Επίσης, στον περιβάλλοντα χώρο βρίσκουμε το πάρκο κοινωνικοποίησης και άθλησης σκύλων. Ο χρόνος που απαιτείται για να αδειάσει το στάδιο είναι μόλις 3 λεπτά. Το 1991 έλαβε το Χρυσό Βραβείο στον παγκόσμιο διαγωνισμό που διοργάνωσε το IAKS (International Working Group for the Construction of Sports and Leisure Facilities), για τη λειτουργικότητα και την ποιότητά του.

Το βόλεϊ μάζεψε στο ΣΕΦ 20.000 κόσμο στις εξέδρες και 10.000 απ’ έξω 

Επισήμως η χωρητικότητα του ΣΕΦ ανέρχεται σε 11.847 θεατές. Έχει γίνει 12.700 με τις τελευταίες παρεμβάσεις και φτάνει στους 14.776 θεατές, με τις πτυσσόμενες εξέδρες. Πάντως υπάρχουν τρεις αγώνες στους οποίους σύμφωνα με τις αναφορές στο γήπεδο βρέθηκαν περίπου 20 χιλιάδες φίλαθλοι. Πρόκειται για τρεις αγώνες βόλεϊ. Ο πρώτος ήταν στις 12 Απριλίου 1986, όταν η εθνική ομάδα νίκησε με 3-1 τον Καναδά και προκρίθηκε στα τελικά του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος στο Παρίσι. Ο τότε προπονητής Θανάσης Μαργαρίτης είχε γράψει έπειτα από χρόνια στα social media ότι «20.000 θεατές παρακολούθησαν τον αγώνα (το γήπεδο χωρούσε 16.000) και περίπου 9.000-10.000 βρίσκονταν έξω προσπαθώντας να εξασφαλίσουν μια θέση».



Το σκηνικό επαναλήφθηκε στις 29 Φεβρουαρίου 1992, αυτή τη φορά για την ομάδα βόλεϊ του Ολυμπιακού. Στο ΣΕΦ βρέθηκαν 20.000 φίλαθλοι για τον μεγάλο τελικό, αλλά οι «ερυθρόλευκοι» ηττήθηκαν με 3-0 σετ από την ιταλική Μεσατζέρο Ραβένα.



Στις 10 Μαρτίου 1996, ο Ολυμπιακός πανηγύρισε την κατάκτηση του πρώτου ευρωπαϊκού τίτλου σε όλα τα αθλήματα (μετά το Βαλκανικό Κύπελλο του 1963). Μπροστά σε 20.000 κόσμο, οι Πειραιώτες με προπονητή τον Γιάννη Λάιο νίκησαν με 3-2 σετ τη γερμανική Μπάγερ Βούπερταλ.

Η έδρα του… ΠΑΟ, που την έσπασαν οπαδοί του

Το ΣΕΦ είναι το κλειστό στο οποίο ο μπασκετικός Ολυμπιακός έχει μεγαλουργήσει. Οι φίλοι του πανηγύρισαν σε αυτό τίτλους και φυσικά το γήπεδο έχει ταυτιστεί απόλυτα με τους «ερυθρόλευκους». Η τελευταία ανακαίνιση έγινε με έξοδα της ΚΑΕ Ολυμπιακός, όπως και η προηγούμενη που έχει στείλει επί σχεδόν μια διετία τους «ερυθρόλευκους» στο κλειστό του Κορυδαλλού. Το 1997, ο πρωταθλητής Ευρώπης Ολυμπιακός αντιμετώπισε τους Σικάγο Μπουλς του Μάικλ Τζόρνταν στον τελικό του 8ου τουρνουά «ΜακΝτόναλντς» στο Παρίσι. Το παρκέ στο οποίο είχε γίνει ο τελικός αγοράστηκε από τον Ολυμπιακό και εγκαταστάθηκε στο ΣΕΦ. Αυτό που οι περισσότεροι έχουν ξεχάσει είναι ότι το ΣΕΦ υπήρξε έδρα δύο ακόμα ομάδων. Η μία είναι ο Πανιώνιος κι αυτό ενδεχομένως να μην προκαλεί έκπληξη. Η άλλη όμως προκαλεί καθώς πρόκειται για τον Παναθηναϊκό. Ήταν την περίοδο 1991-92 όταν στα στάδιο βρέθηκαν και οι τρεις ομάδες. Ο Παναθηναϊκός έπαιξε ως γηπεδούχος στα ματς με Σολέ, Ρόμα και Σαραγόσα στον όμιλο του Κυπέλλου Κόρατς. Ο Πανιώνιος το χρησιμοποίησε σε Ελλάδα και Ευρώπη. Μάλιστα φιλοξένησε στο Φάληρο τον Παναθηναϊκό σε ένα ματς που διακόπηκε σε βάρος των «πράσινων» -έχαναν 81-74 στο σημείο της διακοπής-, λόγω επεισοδίων που προκάλεσαν οι οπαδοί του πετώντας ακόμα και σιφόνια που είχαν ξεριζώσει από τις τουαλέτες του γηπέδου.

Πολλές είναι οι μεγάλες διοργανώσεις που έχουν φιλοξενηθεί στο φαληρικό στάδιο. Στο μπάσκετ ο τελικός Κυπέλλου Πρωταθλητριών 1985, φυσικά το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα 1987, ο τελικός Κυπέλλου Κυπελλούχων 1989, το Final Four Κυπέλλου Πρωταθλητριών 1993 και το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα 1998. Στο βόλεϊ τα Final Four Κυπέλλου Κυπελλούχων 1986 και 1996, ο τελικός Κυπέλλου Πρωταθλητριών 1989, τα Final Four Κυπέλλου Πρωταθλητριών 1992, 1993, το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα 1994, το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα 1995, το τουρνουά των Ολυμπιακών Αγώνων 2004 και το Final Four Κυπέλλου Κυπελλούχων (TopTeams Cup) 2005. Ευρωπαϊκά και Παγκόσμια Πρωταθλήματα σε πάλη και γυμναστική και το Παγκόσμιο της άρσης βαρών το 1999. Έχουν διοργανωθεί αγώνες μοτοσικλετών εσωτερικού χώρου, κομματικά συνέδρια και μεγάλες συναυλίες, όπως αυτές των Scorpions, του Φιλ Κόλινς, των Dire Straits, των Status Quo, των UB40 και των Deep Purple.


Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή.