Euro 2024: Γιατί υπάρχει ο χουλιγκανισμός στο ποδόσφαιρο και πώς τον αντιμετωπίζουμε

Το Euro 2024 αρχίζει την Παρασκευή 14 Ιουνίου 2024 και ο χουλιγκανισμός που χρόνια ταλαιπωρεί το ποδόσφαιρο, τρομάζει τη Γερμανία, που είναι λογικό να μη θέλει τη βία σε ένα τόσο μεγάλο και προβεβλημένο γεγονός.

Γιατί όμως υπάρχει ο φόβος ότι και στο Euro 2024 μπορεί ο χουλιγκανισμός να κάνει την εμφάνισή του και το ποδόσφαιρο στη Γερμανία να χτυπηθεί για ακόμα φορά από τη βία;

Αν ο Ουμπέρτο Έκο ζούσε, τότε μπορεί να έδινε την απάντηση λέγοντας ότι στο Euro 2024 o χουλιγκανισμός συνυπάρχει με το ποδόσφαιρο και η Γερμανία δεν αποτελεί εξαίρεση για ένα θέμα που αφορά τη βία.   

Πολλοί θα βιαστούν να πουν ότι ο Εκο μισούσε το ποδόσφαιρο. Αν και αυτό δεν είναι αληθές, όπως και η παραπάνω απόδοση όσων υποστήριζε, δεν είναι ακριβής, όλοι γνωρίζουν ότι και στο Euro 2024 ο χουλιγκανισμός είναι μια απειλή, όπως είναι γενικά για το ποδόσφαιρο και όχι μόνο στη Γερμανία, καθετί σχετικό με τη βία.

Το Euro 2024 και ο χουλιγκανισμός στο ποδόσφαιρο ενόψει Γερμανίας

Ας αφήσουμε όμως στην άκρη τον Ουμπέρτο Εκο, και με αφορμή το Euro 2024 που πλησιάζει ας δούμε τι αναφέρει για τον χουλιγκανισμό στο ποδόσφαιρο ο ανώτερος λέκτορας Κοινωνιολογίας του Αθλητισμού στο Πανεπιστήμιο του Σάντερλαντ, δρ Πολ Ντέιβις. Η έρευνά του μάλλον θα μας οδηγήσει σε χρήσιμα συμπεράσματα για το τουρνουά στη Γερμανία και τη βία.

Ο δρ Ντέβις διερευνά γιατί η κακοποίηση, ο χουλιγκανισμός και η βία σχετίζονται με το ποδόσφαιρο και τι θα μπορούσε να γίνει για την αντιμετώπιση τού φαινομένου.

Σε κείμενό του στην επίσημη ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου του Σάντερλαντ αναφέρει ότι στην Αγγλία και στην Σκωτία η αστυνομία κάνει συναντήσεις με παίκτες που έχουν έρθει αντιμέτωποι με το πρόβλημα του διαδικτυακού ρατσισμού. "Αυτό είναι μέρος ενός ευρύτερου οπαδικού προβλήματος", αναφέρει και θέτει μια σειρά από ερωτήματα: "Εκτός από τον ρατσισμό, μπορεί να υπάρχει σεξισμός, ομοφοβία ή ξενοφοβία; Θα υπάρξουν άλλες καταχρηστικές συμπεριφορές οπαδών, διαδικτυακά και αλλού; Θα υπάρξει βία; Μπορεί να οδηγήσει σε ενδοοικογενειακή βία;".

Και στο Euro 2024, ο χουλιγκανισμός παραμονεύει

Ο Βρετανός λέκτορας επιδιώκει να δώσει απαντήσεις: “Η εξήγηση πιθανότατα περιλαμβάνει πολλούς παράγοντες. Ένα στοιχείο είναι ότι η πολιτιστική χροιά του ποδοσφαίρου του δίνει μια μοναδική συναισθηματική σημασία. Ένα άλλο ότι πολλοί ποδοσφαιρικοί σύλλογοι συνδέονται αρχικά με άλλες ενώσεις πολιτών, όπως πολιτικά κόμματα, εκκλησίες και συνδικάτα… Άλλο, ότι οι σύλλογοι εκφράζουν μια γεωγραφική ταυτότητα. Όλα αυτά ενθαρρύνουν τους οπαδούς να αυτοπροσδιορίζονται ως "μη-ο άλλος” και να ορίζουν τον εαυτό τους θετικά και τον απέναντι αρνητικά".

Αυτή είναι μια εξήγηση για τις κόντρες που προκύπτουν μεταξύ οπαδών –η Σάντερλαντ είναι καλή και δεν είναι Νιούκαστλ που είναι κακή και αντίστροφα, ένα από τα παραδείγματα που φέρνει ο Ντέιβις-, πηγάζει δηλαδή στον αυτοπροσδιορισμό των οπαδών.

Το Euro 2024 και η ταύτιση του ποδοσφαίρου με τον ανδρισμό

Ένας άλλος παράγοντας, κατά τον Ντέιβις είναι η “ταύτιση του ποδοσφαίρου με τον ανδρισμό”, την οποία ο ίδιος εντοπίζει "κυρίως στην εργατική τάξη, στην Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική”. Προσθέτει ότι υπάρχουν “θετικές πτυχές του ανδρισμού της εργατικής τάξης, όπως η προσφορά, η ειλικρίνεια, το θάρρος, η θυσία, η ικανότητα και η γενναιοδωρία”. Θεωρεί όμως ότι υπάρχουν και μη ελκυστικά χαρακτηριστικά.

“Αυτά περιλαμβάνουν την εξύμνηση της σωματικής και ψυχολογικής κυριαρχίας”. Επισημαίνει στοιχεία που εντοπίζονται στους χούλιγκαν, διαδικτυακούς και μη και γενικά σε άτομα με προθυμία για χρήση βίας, όπως είναι “η υποτίμηση για οτιδήποτε έχει γυναικεία αίσθηση, όπως το συναίσθημα, το μέτρο, το μυαλό και φυσικά η ανδρική ομοφυλοφιλία”.

Ποδόσφαιρο, ρατσισμός, σεξισμός, ομοφοβία, ξενοφοβία

Αφού επισημαίνει ότι όλα αυτά είναι στοιχεία “του ρατσισμού, του σεξισμού, της ομοφοβίας και της ξενοφοβίας μεταξύ άλλων”, επικεντρώνεται σε μια διοργάνωση όπως είναι το Euro 2024 και γενικότερα τα Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα.

Αναφέρει: “Τα Euro έχουν ιδιότητες ικανές να οξύνουν την τοξικότητα. Είναι μια σχετικά σπάνια, “σύντομη αλλά ευρεία” εκδήλωση με υψηλές προσδοκίες, ιδιαίτερα για έθνη (όπως η Αγγλία) με ισχυρή γενεαλογία και ελπίδες για παρουσία μέχρι το τέλος της διοργάνωσης. Αυτά τα τουρνουά θα μπορούσαν να θεωρηθούν, φανερά ή σιωπηρά, ως τεστ εθνικής ανδρείας και έντονης αίσθησης αντρικής υπερηφάνειας. Τα Μέσα Ενημέρωσης ενδέχεται να ενισχύουν αυτή την εικόνα”, επισημαίνει ο Βρετανός Λέκτορας.

Η κουλτούρα του ποδοσφαίρου και η πρόοδος

Η καταγραφή του προβλήματα δεν το λύνει φυσικά. “Δεν υπάρχει εύκολη λύση”, αναφέρει ο Δρ. Ντέβις ο οποίος προσθέτει: “Η κουλτούρα του ποδοσφαίρου έχει προχωρήσει σε αλλαγές. Οι γυναίκες και τα κορίτσια είναι πιο αποδεκτές και άνετες σε όλα τα επίπεδα, και μερικές διακρίνονται. Οι ομοφυλόφιλοι άντρες δεν είναι πλέον παντού μη αποδεκτοί. Ο ρατσισμός είναι αναμφισβήτητα λιγότερο επιθετικός από πριν. Τα θύματα του σεξισμού ή του ρατσισμού είναι λιγότερο πιθανό να ανεχθούν την κακομεταχείρισή τους. Οι παίκτες και οι προπονητές είναι άλλου επιπέδου από πριν από τριάντα ή σαράντα χρόνια. Τα στάδια είναι πιο πολιτισμένα. Μπορείτε να παρακολουθήσετε αγώνες και ένα γεύμα σε μια ευχάριστη παμπ. Αν και υπάρχει πολύς δρόμος ακόμα, είναι δυνατή η συνέχιση της διαδρομής προς την προοδευτική αλλαγή”.

Η ευχάριστη νότα και η πρόταση

O Δρ. Ντέβις καταλήγει με μια ευχάριστη νότα που προκύπτει από όλα αυτά και προτείνει: “Υπάρχει, τέλος, μια δυνητικά επικερδής ειρωνεία. Παρά τη συγγένεια μεταξύ του ποδοσφαίρου και μιας δυσάρεστης αρρενωπότητας, αυτό το είδος αρρενωπότητας δεν είναι το πιο σημαντικό στοιχείο σε αυτό καθ’ αυτό το παιχνίδι. Οι “Ολύμπιοι θεοί” του ποδοσφαίρου δεν τιμούνται για φαλλοκρατικούς λόγους. Ο Ρονάλντο, ο Μέσι, ο Εμπαπέ, ο Πελέ, ο Νεϊμάρ, ο Μαραντόνα, ο Κρόιφ, ο Μπεστ, ο Ινιέστα, ο Νταλγκλίς και ο Ντε Μπρόινε, που θαυμάζονται περισσότερο -ας πούμε- είναι για την τεχνική τους, την ταχύτητα, το κοντρόλ, την ευκινησία, την εξυπνάδα τους, και την τέχνη τους. Αντιμέτωποι με αντιπάλους σαν αυτούς, η σκληρότητα και η επιθετικότητα είναι συχνά μειονεκτήματα. Η υπενθύμιση στους ποδοσφαιρόφιλους του τι θαυμάζουν περισσότερο στο παιχνίδι και το είδος της αρρενωπότητας που αυτό εμπεριέχει, θα μπορούσε να τους βοηθήσει να απομακρυνθούν από την οπισθοδρομική αρρενωπότητα που προκαλεί φανατισμό και συχνά κακοποίηση, χουλιγκανισμό και βία. Οι ενώσεις οπαδών -συλλογικοί και εθνικοί- θα μπορούσαν να είναι φορείς τέτοιων υπενθυμίσεων”.