ΠΑΟΚ – Μπόρατς: Ένας παρτιζάνος, ο Τίτο, η Σερβία και οι μαχητές της Μπάνια Λούκα

Την Μπόρατς Μπάνια Λούκα, που απέκλεισε την αλβανική Εγκνατία, θα αντιμετωπίσει ο ΠΑΟΚ στον δεύτερο προκριματικό γύρο του UEFA Champions League, με το πρώτο παιχνίδι να διεξάγεται στην Τούμπα την Τετάρτη (20.30) και το δεύτερο στις 31/7 (22.00) στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη.

Πρόκειται για σύλλογο ο οποίος ιστορικά πορεύτηκε παράλληλα με μεγάλο μέρος της ιστορίας της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Ιδρύθηκε από κομμουνιστές, μετέπειτα παρτιζάνους που ήθελαν μέσω του ποδοσφαίρου να προωθήσουν το εργατικό κίνημα.

Υποστήριξε τον πολυεθνικισμό της τότε Γιουγκοσλαβίας στις ημέρες του Τίτο, πήρε ακόμα και ευρωπαϊκό τίτλο και κατέληξε όταν ξέσπασε ο πόλεμος στη Βοσνία να γίνει η αγαπημένη ομάδα των Σέρβων της πόλης.

Μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι ο βαλκανικός εθνικισμός δεν απουσίασε από τις αναμετρήσεις της Μπόρατς με την Εγκνατία.την οποία απέκλεισε στον προηγούμενο γύρο.

Μπόρατς Μπάνια Λούκα, βαλκανικός εθνικισμός και Βέσελιν Μασλέσα

"Το Κόσοβο είναι η καρδιά της Σερβίας", έγραφε το πανό των Βόσνιων οπαδών στο πρώτο ματς. "Σκοτώστε του Σέρβους", ήταν το σύνθημα-απάντηση των Αλβανών στον επαναληπτικό. Η Μπόρατς ιδρύθηκε στην Μπάνια Λούκα το 1926 από την τοπική συνδικαλιστική οργάνωση. Αρχικά ονομάστηκε "Borac Workers Sports Club".

"Borac" σημαίνει "μαχητής" στα σερβοκροατικά και είναι το όνομα που πρότεινε ο βασικότερος εκ των ιδρυτών, ο Βέσελιν Μασλέσα, λέγοντας: "Αν πρέπει να αγωνιστούμε για τα δικαιώματα των εργαζομένων, γιατί δεν αποκαλούμε τον σύλλογό μας “Μπόρατς”;". Γόνος οικογένειας Σερβοβόσνιων στην Μπάνια Λούκα, ο Μασλέσα σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ, οικονομικά στη Φρανκφούρτη και πολιτική οικονομία και κοινωνιολογία στο Παρίσι. Το 1927 συνελήφθη για πρώτη φορά λόγω των κομμουνιστικών ιδεών του.

Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο εντάχθηκε στους παρτιζάνους και πνίγηκε το 1943 στη διάρκεια επίθεσης του Άξονα στη νοτιοανατολική Βοσνία. Του απονεμήθηκε μετά θάνατον ο τίτλος του "Λαϊκού Ήρωα της Γιουγκοσλαβίας".

Η Μπόρατς Μπάνια Λούκα, ο πολυεθνικισμός κι ο Τίτο

Η Μπόρατς συνέχισε ως η ομάδα που υπερασπίστηκε μια πολιτική πολυεθνικού χαρακτήρα, σε αντίθεση με την άλλη ομάδα της περιοχής, την Κράισνικ με έδρα την Κράινα, η οποία υποστηριζόταν από τη σερβική κοινότητα. Η Μπόρατς και η Κράισνικ είχαν κοινή μοίρα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η Βοσνία ενσωματώθηκε στο ανεξάρτητο κράτος της Κροατίας, το οποίο συνεργάστηκε ανοιχτά με τους ναζί. Η Μπόρατς επειδή ήταν υπέρ του πολυεθνικισμού και η Κράισνικ ως ομάδα των Σέρβων διαλύθηκαν.

Με την επικράτηση του Τίτο, η Μπόρατς, εξαιτίας της ιδεολογικής ταύτισής της με τον "Τιτισμό", έγινε η κύρια ομάδα της Μπάνια Λούκα, σε βάρος της Κράισνικ, η οποία διαλύθηκε οριστικά. Ο σύλλογος υιοθέτησε ως σήμα μία ασπίδα με ένα κόκκινο αστέρι, στα χρώματα της γιουγκοσλαβικής σημαίας και το όνομα της ομάδας αναπαράχθηκε στα λατινικά και όχι στα κυριλλικά. Κληρονόμησε τις εγκαταστάσεις της Κράισνικ και αντιπροσώπευσε τον πολυεθνικό χαρακτήρα της πόλης, που είχε κατά βάση Σέρβους πολίτες, σημαντικό όγκο Βόσνιων μουσουλμάνων καθώς και Κροατών.

Η Μπόρατς βρέθηκε για πρώτη φορά στην κορυφαία κατηγορία του γιουγκοσλαβικού ποδοσφαίρου το 1961 και στον τελικό του Κυπέλλου Μάρσαλ Τίτο το 1974, όπου έχασε στο Βελιγράδι με 1-0 από τη Χάιντουκ Σπλιτ. Η κύρια περίοδος δόξας της ήρθε κατά τη δεκαετία του ’80 και τις αρχές του ’90, περίοδο ανόδου των εθνικιστικών κινημάτων. Πανηγύρισε το Κύπελλο Μάρσαλ Τίτο το 1988 εναντίον του παντοδύναμου Ερυθρού Αστέρα.

Η Μπόρατς Μπάνια Λούκα, το Mitropa Cup και οι Σέρβοι

Τη σεζόν 1991-92 κέρδισε τον μοναδικό διεθνή τίτλο της, το Mitropa Cup ή Κύπελλο Κεντρικής Ευρώπης. Επρόκειτο για μία από τις πρώτες υψηλού επιπέδου ευρωπαϊκές διασυλλογικές διοργανώσεις. Ξεκίνησε το 1927 και σε αυτό συμμετείχαν οι κορυφαίες ομάδες κρατών της Κεντρικής Ευρώπης. Τελευταία φορά διοργανώθηκε το 1992 και το κατέκτησε η Μπόρατς.

Τότε ξέσπασε ο πόλεμος στη Βοσνία -Απρίλιος του 1992- και όλες οι βοσνιακές ομάδες αποχώρησαν από το γιουγκοσλαβικό πρωτάθλημα. Μοναδική εξαίρεση η Μπόρατς από την Μπάνια Λούκα. Το γεγονός της μη αποχώρησης από το γιουγκοσλαβικό πρωτάθλημα, όπως είχαν κάνει οι υπόλοιποι σύλλογοι της Βοσνίας και προηγουμένως οι κροατικοί και οι σλοβενικοί, είχε ουσιαστικά καταστήσει σαφές ότι τασσόταν υπέρ της σερβικής κοινότητας. Για τρεις σεζόν οι παίκτες της Μπόρατς προπονούνταν στην Μπάνια Λούκα και πήγαιναν το Σαββατοκύριακο για να παίξουν τους εντός έδρας αγώνες τους στο στάδιο του Βάλιεβο, μιας πόλης στη δυτική Σερβία.

Η Μπόρατς έγινε η αγαπημένη ομάδα των Σέρβων εθνικιστών που κυριαρχούσαν στην Μπάνια Λούκα. Το 1995 η Μπόρατς εγκατέλειψε το γιουγκοσλαβικό πρωτάθλημα και άρχισε να αγωνίζεται στο πρωτάθλημα της ομοσπονδίας της Δημοκρατίας Σέρπσκα, ενώ την ίδια περίοδο διεξαγόταν ένα πρωτάθλημα από τους Κροάτες - Βόσνιους και άλλο ένα από τους Βόσνιους μουσουλμάνους. Το πρωτάθλημα έγινε ενιαίο την περίοδο 2002-03.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ".