Χρυσή μπάλα: Πέντε κιλά χρυσού, ίντριγκες και σκιές

Ένα κόκκινο χαλί, στο οποίο οι ποδοσφαιριστές όλου του κόσμου έχουν ονειρευτεί να περπατήσουν. Κι όταν φτάσουν στο τέρμα να σφίξουν στα χέρια τους το μεγαλύτερο ατομικό βραβείο. Ο λόγος για την πολυσυζητημένη Χρυσή Μπάλα - Ballon d'Or γαλλιστί- που απονέμεται από το περιοδικό France Football σε ένα ετήσιο γκαλά.

Ας δούμε λοιπόν, τι πήρε στα χέρια του ο Ρόντρι ή αν προτιμάτε τι δεν πήρε ο Βινίσιους. Παρέλαβε μια μπάλα που ονομάζεται χρυσή, αλλά δεν αποτελείται εξ ολοκλήρου από χρυσό. Διαμορφώνεται από ένα υλικό που μοιάζει με κερί, ενώ η επιφάνεια της μπάλας καλύπτεται με πέντε κιλά χρυσού 18 καρατίων. Η επιφάνεια αποτελείται από ορειχάλκινες πλάκες που συγκολλούνται μεταξύ τους σε σχήμα μπάλας, για να καλυφθούν με χρυσό και να στηριχθούν σε μια βάση από πυρίτη

Το τρόπαιο της Χρυσής Μπάλας, με τη σημερινή του μορφή, κοστίζει περίπου 3.000 ευρώ. Αυτό είναι το κόστος για τις πρώτες ύλες, ενώ εκτιμάται ότι η αξία του μπορεί να ξεπεράσει τις 500.000 ευρώ. Το ύψος του ανέρχεται σε περίπου 31 εκατοστά, έχει διάμετρο 23 εκατοστά και ζυγίζει κάτι παραπάνω από επτά κιλά. Το τρόπαιο έχει την ίδια μορφή από το 1983 ενώ έως τότε ήταν πανομοιότυπο αλλά λίγο μικρότερο.

Το πρώτο τρόπαιο Ballon d'Or που παρουσιάστηκε το 1956 σχεδιάστηκε από τον γαλλικό οίκο κοσμημάτων Mellerio dits Meller. Οι μικρές αλλαγές που έγιναν το 1983 σχεδιάστηκαν από τον Φρανσουά Μελλέριο, νυν ιδιοκτήτη του οίκου. Οι νικητές της Χρυσής Μπάλας δεν παίρνουν το πραγματικό τρόπαιο, αλλά ένα αντίγραφό που στεγάζεται ως επί το πλείστον στα αντίστοιχα κλαμπ τους ή τοποθετείται σε μουσεία.

Χρυσή μπάλα, αλλά κανένα πριμ

Δεν υπάρχει κανένα άμεσο χρηματικό όφελος που να αποκομίζουν οι νικητές της Χρυσής Μπάλας από το France Football, αλλά κατά καιρούς οι παίκτες έχουν κερδίσει τεράστια ποσά ως μπόνους, κυρίως ως μέρος των συμβολαίων τους με συλλόγους και χορηγούς. Σύμφωνα με την βραζιλιάνικη «globo», ο Βινίσιους στο συμβόλαιο του με την Ρεάλ Μαδρίτης έχει ειδικό μπόνους ύψους ενός εκατομμυρίου ευρώ για πιθανή κατάκτηση της Χρυσής Μπάλας. Το ίδιο είχε πράξει η «Βασίλισσα» στο παρελθόν με τον Καρίμ Μπενζεμά, ο οποίος είχε κερδίσει τη Χρυσή Μπάλα το 2022. Ο Βινίσιους μπορεί να λάβει κάποια μπόνους για φέτος εφόσον ψηφιστεί ο καλύτερος ποδοσφαιριστής στα βραβεία της FIFA.

Η Χρυσή Μπάλα είναι ένα τρόπαιο από το οποίο πολλές φορές δεν έλειψαν οι σκιές. Η τελευταία απονομή αποτελεί τρανό παράδειγμα αφ’ ενός λόγω των αντιδράσεων της Ρεάλ Μαδρίτης για την επιλογή του Ρόντρι αντί του Βινίσιους, αφ’ ετέρου διότι οι Μαδριλένοι έμαθαν κατά τα λεγόμενά τους ότι ο Βραζιλιάνος δεν ήταν ο νικητής πολλές ώρες πριν από το γκαλά και ενώ το France Football επέμενε ότι κανείς δεν ήξερε ποιος επικράτησε.

Χρυσή μπάλα και η 7^η φορά του Μέσι

Πάντως η υπόθεση Ρόντρι – Βινίσιους δεν αποτέλεσε το μεγαλύτερο σύννεφο στον θεσμό της Χρυσής Μπάλας. Το 2001, ο Λιονέλ Μέσι παραλάμβανε χαμογελαστός την 7^η Χρυσή Μπάλα του, αλλά δύο χρόνια αργότερα ο κόσμος του ποδοσφαίρου αναρωτιόταν αν επρόκειτο για την κατάρρευση ενός θεσμού. Το Mediapart, ένα διαδικτυακό ειδησεογραφικό περιοδικό, χωρίς διαφημίσεις ή επιδοτήσεις, και το οποίο επιβιώνει μόνο από την υποστήριξη των αναγνωστών του, έκανε τότε λόγο για «σχέσεις της Παρί Σεν Ζερμέν», στην οποία αγωνιζόταν τότε ο Μέσι με το πρώην αφεντικό του France Football. Την είδηση είχε αναπαραγάγει η Γαλλική Le Monde, κάνοντας λόγο για νομική έρευνα που βρισκόταν σε εξέλιξη καθώς υπήρχαν υποψίες ευνοιοκρατίας προς τον Μέσι κατά το έτος 2021.

Ο Πασκάλ Φερέ, επικεφαλής του περιοδικού France Football, με εντολή του τότε ιδιοκτήτη της Παρί, Νασέλ Αλ Κελαιφί είχε προσκληθεί σε μια σειρά από αθλητικές εκδηλώσεις στο Κατάρ απολαμβάνοντας πολυήμερη πολυτελή διαμονή. Όπως αναφέρει το goal.com «ο αρχισυντάκτης της FF δεν δίσταζε πολλές φορές να ζητήσει προνόμια και εισιτήρια για τους αγώνες της Παρί στο Champions League. Σε αντάλλαγμα, συμφωνούσε να αφαιρέσει άρθρα κατά του Αλ Κελαϊφί». Ο Φερέ φερόταν να κάνει το ίδιο μεσολαβώντας και σε άλλα μεγάλα μέσα. Ερωτηθείς από τη Le Monde, ο Φερέ παρέπεμψε τότε στους δικηγόρους του. Η ιστορία πάντως έσβησε και συμπτωματικά, τον Ιανουάριο του 2023, ο Φερέ έγινε ο νέος διευθυντής επικοινωνίας της Παρί Σεν Ζερμέν.

Η αλήθεια είναι ότι όπως συμβαίνει σε κάθε ποδοσφαιρική διαδικασία που κάποιοι επιλέγουν έναν ποδοσφαιριστή έναντι κάποιου άλλου με υποκειμενικά κριτήρια, είναι εύκολο να υπάρχουν αντιδράσεις και ενίοτε θεωρίες συνωμοσίας. Το είδαμε πριν από λίγες ημέρες με την Ρεάλ Μαδρίτης να μποϊκοτάρει το γκαλά στο θέατρο Châtelet στο Παρίσι και ταυτόχρονα να άρει την εμπιστοσύνη της στον θεσμό. 

Χρυσή μπάλα και συνεργασία με τη FIFA

Η Χρυσή Μπάλα δημιουργήθηκε από το περιοδικό France Football και απονέμεται από το 1956. Ο πρώτος νικητής ήταν ο Στάνλεϊ Μάθιους παίκτης τότε της Μπλάκμπουλ. Η Χρυσή Μπάλα απονέμεται στον ποδοσφαιριστή που ψηφίζεται από κορυφαίους δημοσιογράφους από τις πρώτες 100 χώρες στην κατάταξη της FIFA. Κάθε δημοσιογράφος επιλέγει 10 παίκτες με σειρά κατάταξης βαθμολογώντας τους. Ο παίκτης με τους περισσότερους πόντους λαμβάνει το βραβείο. Η FIFA συνεργαζόταν με τη Χρυσή Μπάλα από το 2010 μέχρι το 2015. Ωστόσο, οι αντίστοιχοι φορείς διέκοψαν στη συνέχεια τη συνεργασία με το France Football να συνεχίζει την απονομή της Χρυσής Μπάλας, ενώ η FIFA επανέφερε τα δικά της βραβεία «The Best», τα οποία έχουν αλλάξει πλέον ονομασία και λέγονται FIFA Awards.

Όσον αφορά τις θεωρίες συνομωσίας έχουν δει ουκ ολίγες φορές το φως της δημοσιότητας. Οι ατζέντηδες του Βινίσιους για παράδειγμα, ανέφεραν μεσοβδόμαδα στο Reuters ότι «ο κόσμος του ποδοσφαίρου δεν είναι έτοιμος να δεχτεί έναν παίκτη. που παλεύει ενάντια στο σύστημα», κατηγορώντας εμμέσως πλην σαφώς το France Football για ρατσισμό. Ανάλογα δημοσιεύματα είχαν υπάρξει το 2019 όταν ο Αφρικανός Σάντο Μανέ ήταν τέταρτος.

Τα παπούτσια, οι «ληστείες» και η χρυσή μπάλα

Θεωρίες έχουν υπάρξει ακόμα και για τα παπούτσια που φορούν οι αθλητές που κατακτούν τη χρυσή μπάλα. Η στατιστική λέει ότι φέτος, από τους 30 ποδοσφαιριστές που μπήκαν στην τελική λίστα οι 25 έχουν χορηγική σχέση με την Adidas ή τη Nike. Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι μιλάμε για τις δύο εταιρείες που ντύνουν και ποδένουν τους περισσότερους ανά τον κόσμο ποδοσφαιριστές με ή χωρίς χορηγική σχέση.

Αρκετές είναι οι φορές που στην ποδοσφαιρική αργκό, φίλαθλοι αλλά και ΜΜΕ έκαναν λόγο για «ληστεία» σχολιάζοντας την απονομή της Χρυσής Μπάλας. Το έπραξαν κάποιοι και στην περίπτωση του Βινίσιους, αλλά έχει συμβεί αρκετές φορές στο παρελθόν. Το 1956 το τρόπαιο δεν πήγε στον Αλφρέδο ντι Στέφανο με τον Στάνλεϊ Μάθιους να τον κατακτά μάλλον λόγω του ότι βρισκόταν έξι εβδομάδες πριν από τα 42α γενέθλιά του. Η απογοήτευση του Ντι Στέφανο δεν κράτησε πολύ καθώς κέρδισε το κορυφαίο βραβείο το 1957 και το 1959.

Το 2003 ήρθε η μη απονομή στον Τιερί Ανρί. Η Άρσεναλ είχε κατακτήσει την Πρέμιερ Λιγκ την περίοδο 2001-02 και το έκανε ξανά με το περίφημο αήττητο της τη σεζόν 2003-04. Το τρόπαιο κατέκτησε ο Πάβελ Νέντβεντ μετά από μια εξαιρετική σεζόν με τη Γιουβέντους.

Το 2020 ο παραπονούμενος ήταν ο Γουέσλεϊ Σνάιντερ. Ο Μέσι τότε κέρδισε τη δεύτερη Χρυσή Μπάλα του μετά από άλλη μια παραγωγική σεζόν για την Μπαρτσελόνα το 2009-10 με 47 γκολ και 12 ασίστ. Η Μπάρτσα πανηγύρισε τη Liga, αλλά έχασε το Champions League. Το πήρε η Ίντερ του Ζοζέ Μουρίνιο αποκλείοντας του Καταλανούς στους ημιτελικούς. Ο Σνάιντερ πέτυχε 1 γκολ, δημιούργησε άλλο ένα στο πρώτο αγώνα, πανηγύρισε τελικά ένα απίθανο τρεμπλ για την ομάδα του Μουρίνιο, αλλά όχι τη Χρυσή Μπάλα. Η λίστα με αυτούς που έφυγαν από το γκαλά με το παράπονο είναι μεγάλη. Ο Βίρτζιλ φαν Ντάικ το 2019, ο Έρλινγκ Χάαλαντ το 203, ο Ντέκο το 2004, ο Φρανκ Ριμπερί το 2013 και πλέον ο Βινίσιους είναι μόνο μερικοί από αυτούς.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ".