Φιορεντίνα - Παναθηναϊκός: Το "Αρτέμιο Φράνκι" των... UFO, του Ντούτσε και του φασισμού

Το βλέμμα ενός παρατηρητικού επισκέπτη της Φλωρεντίας -και άλλων ιταλικών πόλεων- ενδεχομένως να πέσει στα καλύμματα των φρεατίων στους δρόμους. Μπορεί να του κινήσει την περιέργεια ένας θυρεός και η επιγραφή σε κάποια από αυτά. "Fonderia delle Cure, Giovanni Berta - Firenze", αναφέρεται στη συγκεκριμένη επιγραφή.

"Fonderia delle Cure" είναι η επωνυμία ενός χυτηρίου μετάλλων, που δραστηριοποιήθηκε στην περιοχή Cure της Φλωρεντίας από το δεύτερο μισό του δέκατου ένατου αιώνα έως τη δεκαετία του 1970. Πολύ περισσότερα λέει το όνομα του Τζιοβάνι Μπέρτα από τη Φλωρεντία (Firenze στα ιταλικά). Στους νεότερους όχι, αλλά στους παλαιότερους. Κυρίως στους οπαδούς της Φιορεντίνα μιας κάποιας ηλικίας, καθώς το σημερινό Αρτέμιο Φράνκι, αυτό που απόψε θα επισκεφθεί ο Παναθηναϊκός, το πρώην Comunale, ονομαζόταν αρχικά στάδιο Giovanni Berta.

Η σχέση της Φιορεντίνα με το φασισμό 

Έφερε το όνομα ενός ξεχασμένου πλέον Ιταλού, ο οποίος θεωρήθηκε κάποτε σύμβολο του φασισμού στη Φλωρεντία. Ο Τζιοβάνι Φραντσέσκο Μπέρτα, γνωστός ως Τζιάνι, γιος του μεταλλουργού από τη Φλωρεντία Τζουζέπε Μπέρτα, ιδιοκτήτη της Fonderia delle Cure, στις 28 Φεβρουαρίου 1921 διέσχιζε την πεζογέφυρα Πόντε Σοσπέσο στη Φλωρεντία.

Η βία είχε συγκλονίσει την πόλη μετά τον βομβαρδισμό μιας πατριωτικής παρέλασης και τη δολοφονία του κομμουνιστή συνδικαλιστή ηγέτη Σπάρτακο Λαβανίνι την προηγούμενη μέρα. Ο Μπέρτα έπεσε νεκρός στον ποταμό Άρνο, με τους ιστορικούς να καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι υπήρξε θύμα των κομμουνιστών. Ανακηρύχθηκε φασίστας-μάρτυρας, αργότερα το γήπεδο της Φλωρεντίας πήρε το όνομά του, όπως και αρκετοί ιταλικοί δρόμοι, ένα πολεμικό πλοίο και ένα αποικιακό χωριό στη Λιβύη. Τμήμα του στηθαίου της γέφυρας από το οποίο έπεσε συμπεριλήφθηκε επίσης στην Έκθεση της Φασιστικής Επανάστασης και σε μια ξεχωριστή έκθεση αφιερωμένη ειδικά στη μνήμη του, που πραγματοποιήθηκε στη Φλωρεντία το 1934.

Πολλά χιλιόμετρα μακριά από την πρωτεύουσα της Τοσκάνης, στον διάσημο σταθμό λεωφορείων της Γέφυρας Τζορτζ Ουάσινγκτον στη Νέα Υόρκη, οι Φλωρεντίνοι επισκέπτες αισθάνονται σαν στο σπίτι τους. Προφανής ο λόγος, καθώς κάνουν, θέλοντας και μη, την αρχιτεκτονική σύνδεση μεταξύ αυτής της κατασκευής και του σταδίου Αρτέμιο Φράνκι.

Αρτέμιο Φράνκι: Το σύμβολο προς τιμή του Ντούτσε

Η απίθανη σχέση μεταξύ των δύο είναι ότι ο διάσημος Ιταλός αρχιτέκτονας Πιερ Λουίτζι Νέρβι ήταν υπεύθυνος για τη δημιουργία και των δύο. Ο αριστούχος μηχανικός του Πανεπιστημίου της Μπολόνια δημιούργησε ένα στάδιο βρίσκοντας τη σύμπνοια μεταξύ λειτουργικότητας και ομορφιάς. Ένα εξαιρετικό δείγμα αρχιτεκτονικής του 20ού αιώνα, όπως ακριβώς και ο κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός της πόλης, επίσης δημιούργημα του Νέρβι. Στη Φλωρεντία, που φιλοξενεί τόσους πολλούς θησαυρούς τέχνης και αρχιτεκτονικής, την πόλη που αρκετοί παρομοιάζουν με πίνακα του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, το στάδιο Αρτέμιο Φράνκι στέκεται ως έργο τέχνης από μόνο του.

Με χρηματοδότηση από τον πρώτο πρόεδρο της Φιορεντίνα, Λουίτζι Ριντόλφι, το γήπεδο χτίστηκε με το βλέμμα στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1934, που ο Μπενίτο Μουσολίνι ήθελε τόσο πολύ να φιλοξενήσει. Μερικοί φτάνουν ακόμη και στο σημείο να λένε ότι το σχήμα "D" του εδάφους είναι προς τιμήν του Ντούτσε (Duce). Η χωρητικότητα ανερχόταν στις 45.000 θέσεις.

Η πρώτη μεγάλη διοργάνωση που φιλοξένησε ήταν το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1934. Εκεί έγινε μάλιστα ένας προημιτελικός μεταξύ της Ιταλίας και της Ισπανίας. Σε αυτό το ματς είχαμε την πρώτη ισοπαλία στην ιστορία των Παγκοσμίων Κυπέλλων, καθώς στο πρώτο Μουντιάλ, που είχε γίνει το 1930, δεν σημειώθηκε καμία ισοπαλία. Στις 12 Ιουνίου 1934 η Ιταλία και η Ισπανία ήρθαν ισόπαλες 1-1 ύστερα και από παράταση. Στον επαναληπτικό αγώνα κέρδισε η Ιταλία με σκορ 1-0.

Από τη Φλωρεντία στην ηγεσία της UEFA

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και την πτώση του φασισμού το γήπεδο ονομάστηκε "Comunale", όνομα που διατηρήθηκε μέχρι και το 1993. Δημιουργήθηκαν μεταλλικές εξέδρες και η χωρητικότητα άγγιξε τις 70.000. Το 1957 στην αναμέτρηση Φιορεντίνα - Γιουβέντους μέρος της εξέδρας κατέρρευσε λόγω υπερβολικού βάρους με συνέπεια να τραυματιστούν εκατοντάδες οπαδοί χωρίς να υπάρξουν νεκροί.

Μετονομάστηκε σε "Αρτέμιο Φράνκι" προς τιμήν του ανθρώπου που διετέλεσε γενικός γραμματέας των "βιόλα" και στη συνέχεια έγινε πρόεδρος της ιταλικής ομοσπονδίας ποδοσφαίρου το 1966. Η ανέλιξή του ήταν συνεχής με αποτέλεσμα το 1974 να γίνει αντιπρόεδρος της FIFA αλλά και πρόεδρος της UEFA από το 1972 μέχρι και τον θάνατό του στις 12 Αυγούστου 1983.

Το... αυγό στον ουρανό και οι εξωγήινοι της Φιορεντίνα

Το στάδιο Αρτέμιο Φράνκι έχει μείνει στην ιστορία και για κάτι πραγματικά μοναδικό. Ήταν στις 28 Οκτωβρίου 1954, στη διάρκεια της αναμέτρησης των δεύτερων ομάδων της Φιορεντίνα και της Πιστοϊέσε. Τον αγώνα παρακολουθούσαν 10.000 θεατές, όταν, σύμφωνα με μαρτυρίες και δημοσιεύματα της εποχής, στον ουρανό εμφανίστηκαν δύο ΑΤΙΑ, δύο Άγνωστης Ταυτότητας Ιπτάμενα Αντικείμενα, UFΟ στα αγγλικά. Άπαντες έμειναν άφωνοι.

Ο Άρντικο Μανίνι, ένας θρύλος της Φιορεντίνα, βασικός παίκτης στην ομάδα τη δεκαετία του 1950, είχε πει στο BBC: "Θυμάμαι τα πάντα από το άλφα έως το ωμέγα. Παίζαμε τον αγώνα, αλλά όλα σταμάτησαν, γιατί όλοι κοιτούσαν έντονα τον ουρανό. Ήταν κάτι που έμοιαζε με αυγό που κινούνταν αργά, αργά, αργά. Όλοι κοιτούσαν ψηλά και επίσης υπήρχε κάποια λάμψη που κατέβαινε από τον ουρανό, ασημένια λάμψη. Ήμασταν έκπληκτοι, καθώς δεν είχαμε ξαναδεί κάτι παρόμοιο. Ήμασταν απολύτως σοκαρισμένοι από τη στιγμή που το είδαμε".

Απάντηση δεν δόθηκε ποτέ για αυτό που είδαν όλοι στη διάρκεια του ματς. Ποτέ δεν θα μάθουμε αν πράγματι επρόκειτο για ποδοσφαιρόφιλους εξωγήινους ή κάτι άλλο.

* Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Απογευματινή".