Η ομάδα βόλεϊ Ανδρών του Ολυμπιακού απέχει ώρες της ιστορικής αναμέτρησης με τη Γιαστρέμπσκι στην Πολωνία (19/3-21:30), στη ρεβάνς του 3-2 του Ρέντη για τα προημιτελικά του Champions League. Οι "ερυθρόλευκοι" προκρίνονται με νίκη με οποιοδήποτε σκόρ, ενώ με ήττα 3-2 η πρόκριση θα κριθεί στο "χρυσό σετ". Στην περίπτωση που ηττηθούν με καθαρό σκορ (3-0, 3-1), θα αποκλειστούν. Ωστόσο, θα έχουν κάνει μια σημαντική αρχή ώστε να επιστρέψουν στο Final 4 της πρώτης τη τάξει διασυλλογικής διοργάνωσης ύστερα από το 2002, όταν και έφτασαν στον τελικό. 



Ολυμπιακός: Τα τέσσερα διαδοχικά Final 4

Το ελληνικό βόλεϊ υπήρξε άτυχο, όσο είναι εφικτό να ισχύει αυτό με ένα σπορ. Μετά το χάλκινο μετάλλιο στο Eurovolley του 1987, που αυτονοήτως “καπαρώθηκε” από την κατάκτηση του χρυσού στο Eurobasket, η λαμπρή ομάδα βόλεϊ Ανδρών του Ολυμπιακού έζησε στη σκιά “του Άρη Θεσσαλονίκης”. Αυτό είπε ο Γιάννης Λάιος για την ομάδα του, που έγινε η πρώτη του συλλόγου Ολυμπιακός που έφτασε σε τελικό ευρωπαϊκής διοργάνωσης, εκείνον του Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1992 στο ΣΕΦ.

Το είπε διότι η “ερυθρόλευκη” περιπέτεια της πλέον δυναστικής ομάδας στο ελληνικό βόλεϊ, που από το 1987 έως το 1994 κατέκτησε οκτώ διαδοχικά πρωταθλήματα, τα τρία αήττητη, στο Κύπελλο Πρωταθλητριών γινόταν ημέρα Πέμπτη. Εκείνη, δηλαδή, που ο Άρης έκλεινε τον κόσμο στα σπίτια του για να βλέπει τον Νίκο Γκάλη, τον Παναγιώτη Γιαννάκη, τον Γιάννη Ιωαννίδη να αφρίζει και να… καπνίζει στον πάγκο και τους λοιπούς.

Κυρίως, όμως, διότι μπορεί η καλή πορεία του Άρη να μη συνέπεσε με εκείνη του Ολυμπιακού, που έπαιξε σε τέσσερα διαδοχικά Final 4 Κυπέλλου Πρωταθλητριών από το 1992 έως το 1995 (κάτι που ουδεμία ελληνική ομάδα έχει κάνει στο μπάσκετ), αλλά όταν μπήκαν στο κόλπο οι μεγάλοι της Αθήνας, δεν υπήρχε χρόνος για βόλεϊ. Οι "ερυθρόλευκοι", πάντως, συνέχισαν το ταξίδι τους ως την κατάκτηση του Κυπέλλου Κυπελλούχων του 1996. 




Ωστόσο, 10 χρόνια πριν το 1992, ο Ολυμπιακός έφτασε στο Final 4. Το 1982 οι “ερυθρόλευκοι” έγιναν η πρώτη ελληνική ομάδα βόλεϊ και τρίτη σε όλα τα σπορ (μετά την ΑΕΚ και το Final 4 του Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1966 και τον Εθνικό στο Κύπελλο Πρωταθλητριών στο πόλο το 1980), που έφτασε σε τελική φάση τεσσάρων ομάδων. Φυσικά, το κέρδισε η ΤΣΣΚΑ Μόσχας, όμως η “ερυθρόλευκη” ανατολή είχε ήδη σημάνει, στα μάτια των πλέον πεπειραμένων. Ο Ολυμπιακός ξεκίνησε την ανοδική πορεία του. Κάποιοι μπορούν να βρουν τα σημάδια της λήξης της στην τελευταία συμμετοχή των "ερυθρόλευκων" σε Final 4, το 2002. Άλλοι, ωστόσο, μπορούν να σηματοδοτήσουν την αρχή του τέλους στη διαφοροποίηση των προπονήσεων και της τακτικής. 

Το ρόστερ της ομάδας στον τελικό της 15ης Μαρτίου 1992: Μουστακίδης, Τριανταφυλλίδης, Ντράγκοβιτς, Βίλντε, Αμαριανάκης, Ουρμπάνοβιτς, Δ. Καζάζης, Ξεροβάσιλας, Τερζάκης, Φάκας, Θεοδωρίδης, Λυκούδης. 

Ολυμπιακός: Η μετάφραση του πατέρα του

Ο Γιάννης Λάιος, σε εκείνη την πορεία προς την τέταρτη θέση, ήταν παίκτης, ωστόσο είχε ήδη μια τρόπον τινά εμπειρία με την προπονητική. Είχε, βασικά, ένα όνειρο που ήταν γραμμένο στα γερμανικά.

Περιέγραψε, λοιπόν, στο parapolitika.gr: “Ήμουν καταρχάς προπονητής σε μικρές ομάδες. Όταν ακόμα ήμουν αθλητής, το 1976-77 βρέθηκα καθηγητής διδάσκων στη γυμναστική ακαδημία να διδάξω βόλεϊ. Εκεί μαζεύτηκαν όμως πολύ γνωστοί του χώρου. Όταν ρωτήσαμε, όμως, ποια ήταν η ύλη που έπρεπε να διδάξουμε στα τέσσερα εξάμηνα, δεν υπήρχε κάτι. Μας είπαν ότι ‘εσείς παίζετε, ξέρετε, δείξτε’. Δεν είναι καθόλου εύκολο να αλλάζεις φανελάκι κάθε μία ώρα για να δείχνεις βόλεϊ σε γυμναστές που δεν ξέρουν. Έτσι, αυτό με ανάγκασε να ψάξω για βιβλία. Δεν υπήρχαν, όμως, στην Ελλάδα. Το ένα βιβλίο που υπήρχε, είχε ασκησούλες.


laios


Η Ανατολική Γερμανία το 1969-70 κέρδισε το Παγκόσμιο. Εργοφυσιολογικά είχε έναν Έλληνα, τον Λευτέρη Τσαρούχα. Όταν πήγαμε βόλτα στη Λειψία, μπήκαμε σε αθλητικό βιβλιοπωλείο. Πήρα μία σειρά από βιβλία, τα οποία θεώρησαν ότι θα με βοηθήσουν. Όμως δεν ξέρω γερμανικά. Ο πατέρας μου είχε αναγκαστεί να μάθει γερμανικά, για τη δουλειά του.

Ερχόταν στο σπίτι στις 22:00 και μου έκανε μετάφραση. Τα πήρα και τα έγραψα στη γραφομηχανή. Υπήρχε πολλή θεωρία και μεθοδολογία”.

Ο Λάιος, ακαδημαϊκός ούτως ή άλλως, πέρασε πολλές ώρες διαβάζοντας. Έχει πλάκα, διότι θεωρούσε εκείνη την εποχή ότι ενδεχομένως αυτές οι γνώσεις να του χρησίμευαν μόνο για το πανεπιστήμιο. Ωστόσο, ύστερα από μία ήττα από τον Άρη την πέμπτη αγωνιστική της σεζόν 1986-87, οι παίκτες του Ολυμπιακού ζήτησαν για προπονητή τον Λάιο. Ήξεραν ότι επρόκειτο να υποφέρουν, αλλά και ότι θα γίνονταν καλύτεροι. “Τότε έβαλα και τη στατιστική ανάλυση στην προπόνηση, συνεργάτης μου ήταν ο Στέφανος ο Πολύζος και φυσικοθεραπευτής ο Στέφανος Καρατάσος, που δεν ήταν τρελός βόλεϊ, αλλά καταλάβαινε”.

Με ένα ρεπό

Η πορεία προς τον τελικό του 1992 ήταν πολυετής. Στην προετοιμασία, ο Λάιος ήξερε ότι είχε "τα πιο ταλαντούχα παιδιά που είχαν περάσει εκείνη την εποχή". Οι αθλητές του βόλεϊ τη δεκαετία του '70 και τη δεκαετία του '80 ήταν καλά προπονημένοι, εξάλλου, όπως ο πρώην προπονητής του Ολυμπιακού θυμάται τώρα, "εγώ είχα να κάνω 16 χρόνια διακοπές". 

Συγκεκριμένα τονίζει: "Οι παίκτες αυτοί ήρθαν στην εφηβική τους ηλικία, κάποιες εβδομάδες φτάσαμε και τις 35 ώρες προπόνησης. Μία φορά κάθε μήνα το έκανα, αλλά γινόταν εν γνώσει των παικτών. Αυτό βοήθησε πάρα πολύ να ανεβάσουν την ποιότητά τους οι παίκτες σε όλα τα στοιχεία. Φτάσαμε στο μεγάλο κομμάτι που λεγόταν αντεπίθεση, στο βαθμό που παίρναμε το 80% των πόντων. Ατομική τακτική είναι η σωστή απόφαση για το τι θα κάνεις. Είχα την ευκαιρία, επειδή ήταν πολύ καλοί αθλητές και νοητικά, να τους βάζω τέτοιες ασκήσεις και η λεγόμενη 'δεύτερη ομάδα' να είναι ισάξια για την πρώτη. Όλοι, λοιπόν, είχαν την εμπειρία και ήταν ετοιμοπόλεμοι. Υπήρχε ακόμα ένα σημείο που οι παίκτες δεν κατάλαβαν ποτέ. Κάναμε με τους κεντρικούς προπόνηση σε οκτώ κινήσεις. Δεν ήταν όμως δυνατόν να τα κάνουν όλοι καλά. Έτσι, βρίσκαμε τους κατάλληλους για την κίνηση που θέλαμε να κάνουμε". 

Ο Λάιος ήταν αυστηρός, για τα μέτρα και τα σταθμά αυτής της εποχής, αλλά και δίκαιος. "Έβαζα έναν αθλητή να κάνει 300 άλματα, παραδείγματος χάρη, και γυρνούσα την πλάτη μου. Δεν τον μετρούσα. Αν έκανε 150 ή 200, μέσα στην εβδομάδα θα είχε κάνει 600 λιγότερα άλματα. Αυτό θα φαινόταν στο τέλος του χρόνου, σε σχέση με κάποιον που θα έκανε και τα 300 άλματα. Έτσι, ο αθλητής δεν θα μου έκανε και θα του ζητούσα να φύγει". 




Το 1991-92 η ομάδα ήταν έτοιμη. "Ήταν φίλοι οι παίκτες, βγαίναμε όλοι μαζί, πηγαίναμε σε κάποιο μπαρ. Στα αποδυτήρια έφταναν νωρίτερα", λέει τώρα ο Λάιος. Είχε από χρόνια έτοιμη τακτική στο κεφάλι του και είχε πάρει στοιχεία από το προπονητικό δίδυμο που οδήγησε την εθνική Πολωνίας στην κατάκτηση του χρυσού ολυμπιακού μεταλλίου το 1976, τον Χούμπερτ Βάγκνερ και τον Γέρζι Βελτς, ο οποίος ήταν προπονητής της εθνικής Ελλάδος το 1987 και θεωρείται από τις πλέον σεβάσμιες φιγούρες στο ελληνικό βόλεϊ. Επιπλέον, βρήκε σπόνσορα εταιρεία που παράγει σοκολάτες, ωστόσο "είχαμε πάλι το ένα τέταρτο εκείνου που είχε η Μεσατζέρο Ραβένα σε προϋπολογισμό". Όταν ο Ολυμπιακός έφτασε στο ΣΕΦ για το Final 4, είχε ήδη αντιμετωπίσει δύο φορές τη Μεσατζέρο. "Στο ΣΕΦ χάσαμε 3-2 στο πρώτο παιχνίδι. Στο παιχνίδι στην Ιταλία, δεν είχαμε τον Ντράκοβιτς, που είχε πάθει διάστρεμμα. Ηττηθήκαμε 3-0, όμως συνολικά η αναμέτρηση κράτησε περισσότερο από εκείνη του ΣΕΦ".




Ο Γιώργος Ντράκοβιτς θυμάται το κλίμα πριν τον ημιτελικό με την ΤΣΣΚΑ Μόσχας και το αποτυπώνει σε τρεις λέξεις: "Δεν υπήρχε περίπτωση". 

Η Μεσαντζέρο, εν τέλει, εκμεταλλευόμενη και τον τραυματισμό του Ράιμοντς Βίλντε αλλά και το δικό της απερίγραπτης ποιότητας ρόστερ -με Καρτς Κίραλι, Στιβ Tίμονς, Φάμπιο Βούλο, Αντρέα Γκαρντίνι (ο προπονητής του Ολυμπιακού), Αντρέα Σαρτορέτι, Βίγκορ Μποβολέντα- νίκησε 3-0 στον τελικό. Όμως, ο Ολυμπιακός μπήκε σε ρότα πρωταθλητισμού. Όχι, όμως, και το ελληνικό βόλεϊ. 

Ο Λάιος θυμήθηκε πως "το 1980, η εθνική Ελλάδος κατέκτησε για πρώτη φορά το Κύπελλο Άνοιξης, ο Βελτς ήταν τυχερός, ήρθε στην Ελλάδα και βρήκε παίκτες που ήξεραν βόλεϊ. Νικήσαμε και την Ιταλία και τη Γαλλία και την Ολλανδία. Ακριβώς εκείνη την περίοδο, οι Ιταλοί αποφάσισαν να κάνουν επαγγελματικό το βόλεϊ. Οπότε, απέκτησαν διαφορά σε βάθος χρόνου".

Ο Ολυμπιακός, λοιπόν, παίζει ένα κρίσιμο παιχνίδι με τη Γιαστρέμπσκι, το οποίο, ασχέτως αποτελέσματος, μπορεί να γίνει σκηνές από ταινία προσεχώς. Κάπως έτσι, εξάλλου, ο Ηρακλής έκανε τη δική του ομάδα, που μεσουράνησε από το 2002 έως και το 2009 και έπαιξε σε πέντε Final 4, φτάνοντας, μάλιστα, σε τρεις τελικούς. Και μπορεί αυτό να μην έφερε την άνθιση του ελληνικού βόλεϊ, αλλά όταν η Ιστορία επαναλαμβάνεται, δεν είναι απαραίτητο ότι θα το κάνει αυτούσια.