Είναι το αυτόνομο κράτος που δημιουργήθηκε με την υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας το 1914, στο βόρειο τμήμα της περιοχής της Ηπείρου, κομμάτι που συμπεριλαμβάνεται στην σημερινή αλβανική επικράτεια. Η περιοχή κατοικείται σε ποσοστό περίπου 54%, από αναγνωρισμένη με διεθνείς συνθήκες “ελληνική εθνική μειονότητα” και για την ιστορία, απελευθερώθηκε 3 φορές (1912, 1914 και 1940) αλλά επεστράφη μετά από διεθνείς πιέσεις.

“Βόρειος Ήπειρος”, δύο λέξεις που στον δημόσιο λόγο προφέρονται με δισταγμό, καθώς έχουν συνδεθεί με “αλυτρωτικές τάσεις”, “εθνικιστικές επιδιώξεις” και ξεπερασμένες ιδέες όπως η “Μεγάλη Ελλάδα”. Επιτρέπεται να τις προφέρουν είτε οι “εθνικιστές” πολιτικοί σε παραληρηματικές κορώνες για να αγγίξουν το πατριωτικό αίσθημα των μαζών με σκοπό την ψηφοθηρία, είτε οι “προοδευτικοί θεματοφύλακες της αριστεράς” για να αποδείξουν πόσο συντηρητικοί και προσκολλημένοι σε ιδέες του παρελθόντος είναι “όλοι οι άλλοι” στην Ελλάδα.

Και κάπου εκεί στην μέση, οι Βορειοηπειρώτες. Ξένοι στον ίδιο τους τον τόπο, προσπαθούν να αποδείξουν τα “αυτονόητα”. Έφυγαν από την καταπίεση της Αλβανίας του Ενβέρ Χότζα με την ρετσινιά του Έλληνα και ήρθαν στην Ελλάδα φοβούμενοι να μιλήσουν για την καταγωγή τους, καθώς ο μέσος Έλληνας θα τους χαρακτήριζε Αλβανούς.

Κάποια στιγμή κατά την διάρκεια της θητείας μου, έτυχε να γνωρίσω δύο αδέρφια από την Χειμάρρα. Όταν έπιασα κουβέντα μαζί τους, μου μίλησαν για την ελληνική καταγωγή τους και για τον παππού τους που ήταν παπάς και τον έκαψαν ζωντανό, Αλβανοί πολιτοφύλακες μετά την συνθηκολόγηση του ‘41. Τους παρότρυνα να υπερασπίζονται την καταγωγή τους και να μην φοβούνται να μιλήσουν. Η απάντηση τους ήταν αποστομωτική:

“Μας ζητάς να υπερασπιστούμε κάτι που τόσο για σένα όσο και για μας θα έπρεπε να θεωρείται αυτονόητο. Δεν αμφισβήτησε ποτέ κανείς την ελληνικότητα σου επειδή είσαι από την Λακωνία. Γιατί να αμφισβητούν την δικιά μας, επειδή είμαστε από την Χειμάρρα; Για τους Αλβανούς είμαστε Έλληνες και για σας είμαστε Αλβανοί…”

Καλώς ή κακώς είναι δουλειά του ελληνικού κράτους να αναλάβει να διαχωρίσει την ήρα από το στάρι και όχι κάθε Έλληνα πολίτη να παλεύει να αποδείξει τα “αυτονόητα”. Με τις διαδικασίες express που θέσπισαν παλαιότερες κυβερνήσεις, είναι σύνηθες πολλοί Αλβανοί στην εθνικότητα να καταθέτουν τα χαρτιά τους για να πολιτογραφηθούν Έλληνες, σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για τους Έλληνες της Βορείου Ηπείρου. Ένα από τα “αυτονόητα” που πρέπει να κάνουν ως Έλληνες πολίτες πλέον, είναι να υπηρετήσουν κανονικά την θητεία τους στον Ελληνικό Στρατό.

Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω, είναι οι φωτογραφίες που είδαν το φως της δημοσιότητας, με Αλβανούς υπηκόους που φορούν το εθνόσημο, να ποζάρουν υπέρ μιας “ξεπερασμένης και αναχρονιστικής ιδέας”, όπως η Μεγάλη Αλβανία.

Και μέσα σε όλη αυτή την παράνοια του “αυτονόητου”, όσο και αν είμαι αντίθετος με το παραπάνω συμβάν και θεωρώ ότι οι ποινές θα πρέπει να ακολουθήσουν όσα προβλέπει το άρθρο 15 του Ποινικού Στρατιωτικού Κώδικα, σκέφτομαι ότι πάλι καλά που συμβαίνουν κάτι τέτοια, για να θυμόμαστε ότι υπάρχει ακόμα η “Βόρειος Ήπειρος” και κάμποσες ψυχές που περιμένουν λύτρωση...

*Ο Άγις Δήγκας είναι Μηχανολόγος Μηχανικός και υπεύθυνος Οργανώσεων Αττικής της ΟΝΝΕΔ