Γιατί οι αραβικές χώρες εγκατέλειψαν τους Παλαιστινίους
Άρθρο γνώμης
Τα αραβικά καθεστώτα βλέπουν ως απειλή οποιοδήποτε είδος λαϊκής κινητοποίησης ή ακτιβισμού, είτε στο Διαδίκτυο είτε στους δρόμους. Γι’ αυτό δεν συμπαθούν τον παλαιστινιακό εθνικισμό
Οι Παλαιστίνιοι έχουν εγκαταλειφθεί στην τύχη τους ακόμα και από αρκετές αραβικές κυβερνήσεις, οι οποίες μπορεί να επικρίνουν το Ισραήλ για τη δολοφονία αμάχων στη Γάζα, αλλά, πέρα από τις δηλώσεις, έχουν αφήσει τους Παλαιστινίους στη μοίρα τους.
Σε αντίθεση με τη στάση των κυβερνήσεων, υπήρξαν μεγάλες διαδηλώσεις με τη συμμετοχή χιλιάδων ανθρώπων σε όλη τη Βόρεια Αφρική και τη Δυτική Ασία, σε ένδειξη αλληλεγγύης στην αντίσταση του παλαιστινιακού λαού και ενάντια στον γενοκτονικό πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα. Ομως, οι μεγάλες διαδηλώσεις αλληλεγγύης τρομάζουν τις άρχουσες ελίτ των αραβικών κρατών, που βλέπουν ως επικίνδυνα αποσταθεροποιητικό παράγοντα το παλαιστινιακό ζήτημα, με αποτέλεσμα η Ιορδανία, η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία να καταστέλλουν τον φιλοπαλαιστινιακό ακτιβισμό στις χώρες τους.
Γενικά τα αραβικά αυταρχικά καθεστώτα θεωρούν ότι απειλούνται από τον ακτιβισμό των πολιτών τους, ανεξάρτητα από τα αίτιά του. Υπό τον φόβο αυτόν, θέλουν να ελέγξουν τα σχετικά κινήματα, για να αποτραπεί να εξελιχθούν σε κινήματα που θα αμφισβητήσουν τα καθεστώτα τους. Τα αραβικά καθεστώτα βλέπουν ως απειλή οποιοδήποτε είδος λαϊκής κινητοποίησης ή ακτιβισμού, είτε στο Διαδίκτυο είτε στους δρόμους. Γι’ αυτό δεν συμπαθούν τον παλαιστινιακό εθνικισμό, επειδή αποτελεί πηγή λαϊκής κινητοποίησης στον αραβικό κόσμο. Φοβούνται ότι οι διαμαρτυρίες αλληλεγγύης προς τους Παλαιστινίους θα μπορούσαν να επεκταθούν σε διαδηλώσεις κατά της ευρύτερης πολιτικής που αυτά ακολουθούν. Ως αποτέλεσμα, κυριαρχεί μια σύγχυση στις αραβικές ηγεσίες: από τη μια πλευρά, πρέπει να ικανοποιηθεί το λαϊκό αίσθημα, κάνοντας – κυρίως– συμβολικές χειρονομίες για την υποστήριξη της παλαιστινιακής υπόθεσης.
Από την άλλη, κανένα αραβικό κράτος δεν θέλει να έρθει σε σύγκρουση με το Ισραήλ. Αυτή η παθητική στάση των αραβικών καθεστώτων έχει συνέπειες και στις σχέσεις τους με τις ΗΠΑ, στοποίες βασίζονται για ασφάλεια και ορισμένα εξ αυτών και για κρίσιμη οικονομική βοήθεια.
Σύμφωνα με τη Μαρίνα Καλκούλι, ερευνήτρια του Πανεπιστημίου Columbia στο Τμήμα Μέσης Ανατολής, Νότιας Ασίας και Αφρικανικών Σπουδών, «τα περισσότερα αραβικά καθεστώτα χρησιμοποιούν εδώ και καιρό το παλαιστινιακό ζήτημα ως διαπραγματευτικό χαρτί για να λάβουν παραχωρήσεις από το Ισραήλ και ειδικά τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις ευρωπαϊκές χώρες σε τομείς όπως η ασφάλεια, η ενέργεια και οι εμπορικές συμφωνίες. Ως αποτέλεσμα, αυτά τα καθεστώτα κινδυνεύουν να θεωρηθούν συνένοχα σε αυτό που συμβαίνει στη Γάζα σήμερα». Σύμφωνα με την Καλκούλι, ακόμα ένας λόγος που οι διαμαρτυρίες υπέρ της Παλαιστίνης «είναι ιδιαίτερα αντιπαθείς στους Αραβες ηγέτες είναι ότι αυτές τις έχουν εκμεταλλευτεί ιστορικά δύο δυνάμεις που αποτελούν απειλή για τα καθεστώτα τους, όπως είναι τα ισλαμιστικά και τα αριστερά κινήματα».
Το Παλαιστινιακό είναι ένα θέμα που συμβολίζει έναν ευρύτερο αγώνα για ελευθερία και αξιοπρέπεια, που αγγίζει ευαίσθητες χορδές σε πολλούς Αραβες, μουσουλμάνους και ανθρώπους του παγκόσμιου Νότου. Αυτό δημιουργεί μια ώσμωση που φοβίζει. Για παράδειγμα, τον περασμένο μήνα εκατοντάδες πολιτικοί κρατούμενοι από το Μπαχρέιν διακήρυξαν την υποστήριξή τους στην Παλαιστίνη και κυμάτισαν παλαιστινιακές σημαίες, αφότου αφέθηκαν ελεύθεροι έπειτα από βασιλική χάρη. Αυτή η αίσθηση αλληλεγγύης μεταξύ Παλαιστίνιων και μη Παλαιστίνιων Αράβων δεν είναι κάτι καινούργιο. «Η ελευθερία σας είναι συνδεδεμένη με την ελευθερία μας και η ελευθερία μας είναι συνδεδεμένη με την ελευθερία σας», είχαν πει Παλαιστίνιοι κρατούμενοι στον Αμπντουλαχαντί αλ Καγουάτζα, έναν κρατούμενο συνείδησης του Μπαχρέιν από το 2012, ο οποίος είχε προχωρήσει σε απεργία πείνας. Το Παλαιστινιακό είναι ένα ζήτημα δικαιοσύνης, το οποίο ερμηνεύεται από τις αραβικές μάζες και ως ένα σύμβολο αναζήτησης δικαιοσύνης σε όλους τους τομείς, που επίσης περιλαμβάνει επικρίσεις για την έλλειψη δημοκρατίας στα αραβικά καθεστώτα, τα οποία αρνούνται στους πολίτες τους ακόμα και τα πιο στοιχειώδη δημοκρατικά δικαιώματα
Ομως, δεν έκαναν τίποτα από όλα αυτά! Αντίθετα, κρύφτηκαν υποκριτικά πίσω από μια αόριστη υποστήριξη στην προσφυγή της Νότιας Αφρικής στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, προκειμένου να εμποδιστεί ο ισραηλινός στρατός να διαπράξει γενοκτονία στη Γάζα… Τέλος, με τις επιθέσεις του Ισραήλ στη Ράφα να εντείνονται, τίποτε δεν εγγυάται ότι η Αίγυπτος δεν θα αποδεχθεί τελικά να φιλοξενήσει τους πρόσφυγες από τη Γάζα σε μια ουδέτερη ζώνη. Θα χρειαζόταν, αναμφίβολα, οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ενωση να δείξουν τη χρηματοπιστωτική γενναιοδωρία τους απέναντι σε μια χώρα που στενάζει κάτω από το βάρος ενός εξωτερικού δημόσιου χρέους ύψους 165 δισεκατομμυρίων δολαρίων (από τα οποία τα 43 δισεκατομμύρια θα πρέπει να αποπληρωθούν φέτος). Το Κάιρο, από το οποίο λείπουν τουλάχιστον 20 δισεκατομμύρια δολάρια για να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις του, βρίσκεται σε ατέρμονες διαπραγματεύσεις με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο απαιτεί υποτίμηση της αιγυπτιακής λίρας και ιδιωτικοποιήσεις για να ανοίξει το πουγκί του.
Η υποδοχή των εκτοπισμένων της Γάζας από την Αίγυπτο θα μπορούσε να το παρακινήσει να δείξει λίγο μεγαλύτερη επιείκεια… Το διεθνές σύστημα έχει πολλά κρυφά και φανερά όπλα για να ασκήσει πίεση, εξαναγκάζοντας κυβερνήσεις να υποταχθούν στις επιδιώξεις του, εις βάρος των εθνικών τους συμφερόντων…
Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά
Σε αντίθεση με τη στάση των κυβερνήσεων, υπήρξαν μεγάλες διαδηλώσεις με τη συμμετοχή χιλιάδων ανθρώπων σε όλη τη Βόρεια Αφρική και τη Δυτική Ασία, σε ένδειξη αλληλεγγύης στην αντίσταση του παλαιστινιακού λαού και ενάντια στον γενοκτονικό πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα. Ομως, οι μεγάλες διαδηλώσεις αλληλεγγύης τρομάζουν τις άρχουσες ελίτ των αραβικών κρατών, που βλέπουν ως επικίνδυνα αποσταθεροποιητικό παράγοντα το παλαιστινιακό ζήτημα, με αποτέλεσμα η Ιορδανία, η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία να καταστέλλουν τον φιλοπαλαιστινιακό ακτιβισμό στις χώρες τους.
Γενικά τα αραβικά αυταρχικά καθεστώτα θεωρούν ότι απειλούνται από τον ακτιβισμό των πολιτών τους, ανεξάρτητα από τα αίτιά του. Υπό τον φόβο αυτόν, θέλουν να ελέγξουν τα σχετικά κινήματα, για να αποτραπεί να εξελιχθούν σε κινήματα που θα αμφισβητήσουν τα καθεστώτα τους. Τα αραβικά καθεστώτα βλέπουν ως απειλή οποιοδήποτε είδος λαϊκής κινητοποίησης ή ακτιβισμού, είτε στο Διαδίκτυο είτε στους δρόμους. Γι’ αυτό δεν συμπαθούν τον παλαιστινιακό εθνικισμό, επειδή αποτελεί πηγή λαϊκής κινητοποίησης στον αραβικό κόσμο. Φοβούνται ότι οι διαμαρτυρίες αλληλεγγύης προς τους Παλαιστινίους θα μπορούσαν να επεκταθούν σε διαδηλώσεις κατά της ευρύτερης πολιτικής που αυτά ακολουθούν. Ως αποτέλεσμα, κυριαρχεί μια σύγχυση στις αραβικές ηγεσίες: από τη μια πλευρά, πρέπει να ικανοποιηθεί το λαϊκό αίσθημα, κάνοντας – κυρίως– συμβολικές χειρονομίες για την υποστήριξη της παλαιστινιακής υπόθεσης.
Από την άλλη, κανένα αραβικό κράτος δεν θέλει να έρθει σε σύγκρουση με το Ισραήλ. Αυτή η παθητική στάση των αραβικών καθεστώτων έχει συνέπειες και στις σχέσεις τους με τις ΗΠΑ, στοποίες βασίζονται για ασφάλεια και ορισμένα εξ αυτών και για κρίσιμη οικονομική βοήθεια.
Ρωγμές στην αλληλεγγύη
Με ενεργές τις εσωτερικές πιέσεις που δέχονται και με τον πόλεμο στη Γάζα να επιμένει, τα καθεστώτα αυτά προβάλλουν το αίτημα για κατάπαυση του πυρός στην περιοχή. Δεν πρόκειται τόσο για την επιβίωση των Παλαιστινίων όσο για τη διατήρηση της σταθερότητας, της νομιμότητας, ακόμα και της επιβίωσής τους. Αυτό που προέχει για τους Αραβες ηγέτες είναι η προστασία των καθεστώτων τους, καθώς όσο περισσότερο συνεχίζεται ο πόλεμος, τόσο θα τίθεται το εξής ερώτημα από τους πολίτες τους: Γιατί τα αραβικά κράτη, που ξοδεύουν τεράστια χρηματικά ποσά για όπλα, δεν δίνουν ούτε μία σφαίρα στην παλαιστινιακή αντίσταση; Επιπλέον, τη δεδομένη στιγμή που καταγράφεται γενικευμένη κοινωνική αντίδραση παγκοσμίως κατά του Ισραήλ και της γενοκτονίας –τουλάχιστον κατά την πλειονότητα των Αράβων και των μουσουλμάνων– στη Γάζα, υπάρχει ένα αίσθημα ντροπής στις αραβικές κυβερνήσεις που συνεργάζονται με τη Δύση και το Ισραήλ, θάβοντας ουσιαστικά την παλαιστινιακή υπόθεση στο πλαίσιο των συμφωνιών ομαλοποίησης των σχέσεων με το Τελ Αβίβ.Σύμφωνα με τη Μαρίνα Καλκούλι, ερευνήτρια του Πανεπιστημίου Columbia στο Τμήμα Μέσης Ανατολής, Νότιας Ασίας και Αφρικανικών Σπουδών, «τα περισσότερα αραβικά καθεστώτα χρησιμοποιούν εδώ και καιρό το παλαιστινιακό ζήτημα ως διαπραγματευτικό χαρτί για να λάβουν παραχωρήσεις από το Ισραήλ και ειδικά τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις ευρωπαϊκές χώρες σε τομείς όπως η ασφάλεια, η ενέργεια και οι εμπορικές συμφωνίες. Ως αποτέλεσμα, αυτά τα καθεστώτα κινδυνεύουν να θεωρηθούν συνένοχα σε αυτό που συμβαίνει στη Γάζα σήμερα». Σύμφωνα με την Καλκούλι, ακόμα ένας λόγος που οι διαμαρτυρίες υπέρ της Παλαιστίνης «είναι ιδιαίτερα αντιπαθείς στους Αραβες ηγέτες είναι ότι αυτές τις έχουν εκμεταλλευτεί ιστορικά δύο δυνάμεις που αποτελούν απειλή για τα καθεστώτα τους, όπως είναι τα ισλαμιστικά και τα αριστερά κινήματα».
Ώσμωση
Το Παλαιστινιακό είναι ένα θέμα που συμβολίζει έναν ευρύτερο αγώνα για ελευθερία και αξιοπρέπεια, που αγγίζει ευαίσθητες χορδές σε πολλούς Αραβες, μουσουλμάνους και ανθρώπους του παγκόσμιου Νότου. Αυτό δημιουργεί μια ώσμωση που φοβίζει. Για παράδειγμα, τον περασμένο μήνα εκατοντάδες πολιτικοί κρατούμενοι από το Μπαχρέιν διακήρυξαν την υποστήριξή τους στην Παλαιστίνη και κυμάτισαν παλαιστινιακές σημαίες, αφότου αφέθηκαν ελεύθεροι έπειτα από βασιλική χάρη. Αυτή η αίσθηση αλληλεγγύης μεταξύ Παλαιστίνιων και μη Παλαιστίνιων Αράβων δεν είναι κάτι καινούργιο. «Η ελευθερία σας είναι συνδεδεμένη με την ελευθερία μας και η ελευθερία μας είναι συνδεδεμένη με την ελευθερία σας», είχαν πει Παλαιστίνιοι κρατούμενοι στον Αμπντουλαχαντί αλ Καγουάτζα, έναν κρατούμενο συνείδησης του Μπαχρέιν από το 2012, ο οποίος είχε προχωρήσει σε απεργία πείνας. Το Παλαιστινιακό είναι ένα ζήτημα δικαιοσύνης, το οποίο ερμηνεύεται από τις αραβικές μάζες και ως ένα σύμβολο αναζήτησης δικαιοσύνης σε όλους τους τομείς, που επίσης περιλαμβάνει επικρίσεις για την έλλειψη δημοκρατίας στα αραβικά καθεστώτα, τα οποία αρνούνται στους πολίτες τους ακόμα και τα πιο στοιχειώδη δημοκρατικά δικαιώματα
Όπλα που μένουν ανενεργά
Τα αραβικά κράτη έχουν τα όπλα να αντιδράσουν δυναμικά στη σφαγή των Παλαιστινίων. Εκτός από την προοπτική μιας στρατιωτικής ανταπάντησης, θα μπορούσαν να απευθύνουν έκκληση για διεθνείς κυρώσεις σε βάρος του Ισραήλ, παρόμοιες με αυτές που επιβλήθηκαν στη Ρωσία μετά την εισβολή της στην Ουκρανία. Ενα άλλο μέτρο πίεσης θα ήταν η ριζική αναθεώρηση της διαδικασίας εξομάλυνσης των σχέσεων με το Ισραήλ μέσω της διακοπής των διπλωματικών σχέσεων με το Τελ Αβίβ ή η μείωση των επενδύσεων των κρατικών Ταμείων των μοναρχιών του Κόλπου στις ΗΠΑ, ώστε οι Αμερικανοί να σταματήσουν τις παραδόσεις βομβών και πυρομαχικών στους Ισραηλινούς. Καταλυτική επίδραση θα είχε και ένα πετρελαϊκό εμπάργκο, όπως το 1973, μετά τον Πόλεμο του Γιομ Κιπούρ.Ομως, δεν έκαναν τίποτα από όλα αυτά! Αντίθετα, κρύφτηκαν υποκριτικά πίσω από μια αόριστη υποστήριξη στην προσφυγή της Νότιας Αφρικής στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, προκειμένου να εμποδιστεί ο ισραηλινός στρατός να διαπράξει γενοκτονία στη Γάζα… Τέλος, με τις επιθέσεις του Ισραήλ στη Ράφα να εντείνονται, τίποτε δεν εγγυάται ότι η Αίγυπτος δεν θα αποδεχθεί τελικά να φιλοξενήσει τους πρόσφυγες από τη Γάζα σε μια ουδέτερη ζώνη. Θα χρειαζόταν, αναμφίβολα, οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ενωση να δείξουν τη χρηματοπιστωτική γενναιοδωρία τους απέναντι σε μια χώρα που στενάζει κάτω από το βάρος ενός εξωτερικού δημόσιου χρέους ύψους 165 δισεκατομμυρίων δολαρίων (από τα οποία τα 43 δισεκατομμύρια θα πρέπει να αποπληρωθούν φέτος). Το Κάιρο, από το οποίο λείπουν τουλάχιστον 20 δισεκατομμύρια δολάρια για να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις του, βρίσκεται σε ατέρμονες διαπραγματεύσεις με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο απαιτεί υποτίμηση της αιγυπτιακής λίρας και ιδιωτικοποιήσεις για να ανοίξει το πουγκί του.
Η υποδοχή των εκτοπισμένων της Γάζας από την Αίγυπτο θα μπορούσε να το παρακινήσει να δείξει λίγο μεγαλύτερη επιείκεια… Το διεθνές σύστημα έχει πολλά κρυφά και φανερά όπλα για να ασκήσει πίεση, εξαναγκάζοντας κυβερνήσεις να υποταχθούν στις επιδιώξεις του, εις βάρος των εθνικών τους συμφερόντων…
Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά
