Οι πρώτες πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης Τραµπ, σε ευρωατλαντικά (ΕΕ, ΝΑΤΟ, Γερµανία, Γαλλία) και περιφερειακά θέµατα (Ουκρανία, Ρωσία, Ανατολική Μεσόγειος, Μέση Ανατολή, Τουρκία, Συρία, Κούρδοι, Σαουδική Αραβία, Ισραήλ, Αίγυπτος), διαταράσσουν, λόγω της δυναµικής και διαδραστικής εξέλιξής τους, τη συνοχή της ∆υτικής Συµµαχίας και επιτείνουν την περιφερειακή γεωπολιτική αβεβαιότητα και ανασφάλεια.

Βρισκόµαστε σε ένα πρώιµο στάδιο επανακαθορισµού του ρόλου του ΝΑΤΟ στην ασφάλεια της ΕΕ, των οικονοµικών σχέσεων των ΗΠΑ µε τις Γερµανία και Γαλλία και συνολικά µε την ΕΕ ως θεσµικό οικονοµικό εταίρο της συλλογικής ∆ύσης.

Η νέα θεώρηση της αµερικανικής διπλωµατίας στον, σε πλήρη εξέλιξη, ρωσοουκρανικό πόλεµο ασφαλώς θα επαναπροσδιορίσει ποια θα είναι η «σωστή πλευρά της ιστορίας». Είναι σαφές ότι η αµερικανοϊσραηλινή πολιτικοδιπλωµατική και στρατιωτική συµφωνία θα είναι στρατηγικού χαρακτήρα και αναµένεται να έχει σηµαντικές επιπτώσεις στις γεωπολιτικές ισορροπίες της περιοχής, επηρεάζοντας τόσο τις υπάρχουσες όσο και τις µελλοντικές συµµαχίες και συνεργασίες, σε συλλογικό και διµερές διακρατικό επίπεδο.

Η Τουρκία, ως σηµαντικός παράγοντας στην περιοχή, έχει ισχυρές επιφυλάξεις για τις αµερικανικές και ισραηλινές στρατηγικές πρωτοβουλίες, καθώς αυτές µπορεί να επηρεάσουν τα δικά της συµφέροντα και τη θέση της στη Μέση Ανατολή. Οι ΗΠΑ δεν µπορούν και ούτε επιθυµούν να αγνοήσουν τις ανησυχίες της Τουρκίας. Πιθανή εξισορροπητική αµερικανική πρωτοβουλία είναι η µερική έστω αποχώρηση των αµερικανικών στρατευµάτων από τη Συρία, που θα µπορούσε να διευκολύνει τα σχέδια του Ερντογάν, επιτρέποντάς του να επεκτείνει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά των κουρδικών δυνάµεων στη Συρία, αλλά αντιδρά το Ισραήλ. Προφανώς, το υπό διαµόρφωση νέο περιφερειακό γεωπολιτικό περιβάλλον επιδρά καταλυτικά και στις σχέσεις της Ελλάδας µε την Τουρκία, µε το Ισραήλ, µε τη Γαλλία, µε τη Γερµανία, µε την Ουκρανία.

Η πρόσφατη στροφή του Έλληνα πρωθυπουργού προς θέσεις που συνδέονται µε τις επιλογές του Τραµπ αντανακλά µια στρατηγική προσαρµογής στις νέες πολιτικές συνθήκες, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, ευελπιστώντας οι διµερείς σχέσεις Ελλάδας - ΗΠΑ να παραµείνουν ισχυρές και να αποτελέσουν αποτρεπτικό ανάχωµα στις αναθεωρητικές πολιτικές της Τουρκίας, κατά το «αφήγηµα» του υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη. Το ερώτηµα ποια είναι η προσέγγιση της αµερικανικής διπλωµατίας και του προέδρου Τραµπ για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις παραµένει αναπάντητο.

Αποκύρηξη

Ωστόσο, υπάρχει µια βεβαιότητα που είναι ο αναβαθµισµένος ρόλος της Τουρκίας στο νέο γεωστρατηγικό περιβάλλον της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σε µια προσπάθεια να αποκηρύξει τη λεγόµενη «woke» ατζέντα και να γίνει συµπαθής στον νέο ένοικο του Λευκού Οίκου, σε συζήτηση µε τον πρώην πρωθυπουργό της Ιταλίας Ενρίκο Λέτα ανέφερε ότι πιστεύει στην ύπαρξη δύο φύλων, όπως υπαγορεύει η βιολογία.

Αυτό υποστηρίζει τώρα ο Έλληνας πρωθυπουργός και πρωτοπόρος της νοµιµοποίησης του γάµου των οµόφυλων ζευγαριών στην ΕΕ, υιοθετώντας πλέον ακραίες εκδοχές του τραµπισµού, προκαλώντας µάλλον θυµηδία στο περιβάλλον του Αµερικανού προέδρου. Σε αυτό λοιπόν το νέο διεθνές περιβάλλον, όπου ο τραµπισµός έχει τον πρώτο λόγο, δοκιµάζονται και ισχυρές µέχρι χθες συµµαχίες όπως της Ελλάδας µε τη Γαλλία.

Την έντονη αντίθεση της Ελλάδας στο ενδεχόµενο πώλησης πυραύλων Meteor στην Τουρκία, από consortium στο οποίο συµµετέχει η Γαλλία, εξέφρασε µε ανάρτησή του στο X (πρώην Twitter) ο υπουργός Εθνικής Άµυνας, Νίκος ∆ένδιας, έπειτα από ενηµέρωση που είχε από τη Laurence Auer, πρέσβειρα της Γαλλίας στην Αθήνα. «Εξέφρασα στην πρέσβη της Γαλλίας την έντονη αντίθεση της Ελλάδας σε ένα τέτοιο ενδεχόµενο, το οποίο δεν συνάδει µε τις µέχρι τώρα άριστες στρατηγικές σχέσεις των δύο χωρών», τονίζει χαρακτηριστικά. Ο Meteor είναι ένας προηγµένος πύραυλος αέρος-αέρος, που µοιάζει περισσότερο µε πύραυλο Κρουζ παρά µε συµβατικό κατευθυνόµενο βλήµα.

Είναι εφοδιασµένος µε ενεργό ραντάρ Χ µπάντας, επιτρέποντάς του να «κλειδώνει» στόχους αυτόνοµα στην τελική φάση της πτήσης του, χωρίς περαιτέρω καθοδήγηση από το αεροσκάφος εκτόξευσης. Η Γαλλία και προσωπικά ο Μακρόν είχε δεσµευτεί προς την ελληνική πολιτική ηγεσία ότι οπλικά συστήµατα που θα αγοραστούν από την Ελλάδα δεν θα είναι διαθέσιµα και στην Τουρκία. Η Ελλάδα µε την απόκτηση των µαχητικών αεροσκαφών Rafale προχώρησε και στην απόκτηση µεγάλου αριθµού πυραύλων Meteor. Έτσι τα Rafale µε τους Meteor αποκτούν τροµακτικό πλεονέκτηµα όχι µόνο στο Αιγαίο αλλά και «πέρα από τον ορίζοντα». Αν η Τουρκία αποκτήσει Meteor για τα 40 Eurofighter Typhoon, έναντι των 24 ελληνικών Rafale, είναι σαφές ότι εκτός από ποιοτικό αποκτά και αριθµητικό πλεονέκτηµα. Σύσσωµος ο τουρκικός Τύπος επικρίνει τον ∆ένδια να καλέσει την Auer στο γραφείο του για εξηγήσεις.

Παράδειγµα, η «Hürriyet»: «Ανησυχία της Ελλάδας για τον πύραυλο Meteor: Το ενδεχόµενο της πώλησης στην Τουρκία προκάλεσε φόβο». Για το θέµα ρωτήθηκε ο Μητσοτάκης (στον Alpha). Στο ερώτηµα εάν η Γαλλία έλαβε την απόφαση να πωλήσει τους πυραύλους Meteor και στην Τουρκία, όπως υποστηρίζει ο ∆ένδιας, ο πρωθυπουργός απάντησε ότι «δεν έχω καµία τέτοια πληροφορία» και πρόσθεσε πως ο ∆ένδιας «µπορεί» να κινήθηκε «προληπτικά», ζητώντας να αναµείνουµε την εξέλιξη του θέµατος.

Οι Γάλλοι φαίνεται ότι έχουν εγκρίνει σε ανώτατο επίπεδο την άρση απαγόρευσης πώλησης όπλων στην Τουρκία, µε τους Meteor να βρίσκονται πρώτοι στη λίστα. Όµως, αν επιβεβαιωθεί η στροφή της Γαλλίας, αυτό θα προκαλέσει τριγµούς στην Αµοιβαία Στρατηγική Συµφωνία Ελλάδας - Γαλλίας, στην οποία υπάρχει ρήτρα και αµυντικής συνδροµής, σε περίπτωση που µία από τις δύο χώρες δεχθεί επίθεση από οποιαδήποτε τρίτη χώρα. Ισχύει η δέσµευση αν η επιτιθέµενη χώρα είναι και µέλος του ΝΑΤΟ; Και εδώ προκύπτει ένα ακόµη µείζον ερώτηµα.

Στη συµφωνία για RafaleMeteor υπάρχει γραπτή δέσµευση ότι γαλλικά οπλικά συστήµατα που θα ενταχθούν επιχειρησιακά στις ελληνικές Ένοπλες ∆υνάµεις δεν θα αγοραστούν από την Τουρκία, όπως µας διαβεβαίωνε η κυβέρνηση; Πώς δικαιολογείται όµως η γαλλική υπαναχώρηση; Μια σειρά από λόγους βάρυνε στην αλλαγή κλίµατος Αθηνών και Παρισιού. Θεωρείται ότι το Παρίσι ενοχλήθηκε από την ελληνική στροφή προς τις ΗΠΑ του Τραµπ για µια σειρά από θέµατα, όπως η αντι-woke ατζέντα και εξοπλιστικά προγράµµατα.

Ειδικότερα ενοχλήθηκε από την απόφαση της Αθήνας για αγορά αµερικανικών µαχητικών F-35 και για ακύρωση της ναυπήγησης µί ας επιπλέον γαλλικής φρεγάτας FDI, µε στροφή προς µια αντίστοιχη αµερικανική επιλογή. 


*Δημοσιεύτηκε στην «Απογευματινή»