Η ανίατη ασθένεια της ΕΕ
Ποιος θα το φανταζόταν πριν από δύο μόλις μήνες; Ένας πλανήτης σε καραντίνα να ψάχνει τρόπο να νικήσει μια πανδημία.
Και αφού τη νικήσει, γιατί θα την νικήσει, να πρέπει να βρει τη δύναμη να μαζέψει τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά ερείπια που θα έχουν μείνει πίσω.
Και αν όλοι συμφωνήσαμε να «μείνουμε σπίτι όσο ο ιός κυκλοφορεί έξω», η συνταγή για την επόμενη μέρα προκαλεί ήδη αναταράξεις.
Στις ΗΠΑ, ο πρόεδρος Τραμπ μέσα σε όλη την αλλοκοτιά των πολιτικών του για την αντιμετώπιση του «κινέζικου ιού», όπως τον αποκαλεί, συμφώνησε με το Κογκρέσο σε ένα πακέτο 2,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων για την ανόρθωση της οικονομίας.
Σύμφωνα με τα αμερικανικά ΜΜΕ, είναι το μεγαλύτερο και ακριβότερο σχέδιο σωτηρίας στην ιστορία των ΗΠΑ, αφού εκείνο του Ομπάμα στην κρίση του 2009 έφτασε το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια, ενώ το New Deal του προέδρου Ρούσβελτ το 1933-1939 άγγιξε τα 790 δισεκατομμύρια δολάρια (σε τιμές του 2020). Το περίεργο, αν όχι επικίνδυνο, στην περίπτωση των ΗΠΑ είναι ότι αντέδρασαν αστραπιαία στο δεύτερο σκέλος του προβλήματος (οικονομία), χωρίς να έχουν βρει πειστικό τρόπο να αντιμετωπίσουν το πρώτο (κοροναϊός).
Στην ΕΕ τι ακριβώς συμβαίνει; Business as usual. Η κάθε χώρα παλεύει μόνη της, τα σύνορα έκλεισαν, τα αεροπλάνα μπήκαν στα υπόστεγα, τα πλοία έδεσαν στα λιμάνια, o κόσμος στο σπίτι. Οι κυβερνήσεις τρέχουν να αγοράσουν υγειονομικό υλικό, ανακοινώνοντας παράλληλα πακέτα δισεκατομμυρίων ευρώ για τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις. Να το πούμε πιο απλά; Η οικονομία έχει μπει σε χειμερία νάρκη. Σε μια πρώτη θετική κίνηση, η Γερμανίδα πρόεδρος της Κομισιόν μάς ενημέρωσε ότι θα μας συγχωρέσει αν φέτος δεν πιάσουμε τους στόχους σε πλεονάσματα.
Την ίδια ώρα, η Γαλλίδα πρόεδρος της ΕΚΤ δανείστηκε τη ρήση του Ιπποκράτη, προσαρμόζοντάς την: «Σε εξαιρετικές περιστάσεις απαιτούνται εξαιρετικά μέτρα» είπε η Κριστίν Λαγκάρντ και ανακοίνωσε ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σκοπεύει να χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή της υπέρ του ευρώ. Ταυτόχρονα αποδεσμεύονται 750 δισεκατομμύρια για την επαναγορά δημόσιου και ιδιωτικού χρέους, όταν θα ξυπνήσει η οικονομία από την χειμερία νάρκη.
Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, η Ευρώπη ακολουθεί τη σωστή σειρά: πρώτα η κρίση στον τομέα της Υγείας (με μοιραίες καθυστερήσεις, όπως σε Ιταλία και Ισπανία) και μετά η ανόρθωση της οικονομίας.
Κάποιοι όμως βιάζονται και εκτίθενται. Στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ οι Γερμανοί και οι Ολλανδοί το είπαν καθαρά: Ξεχάστε τα ευρωομόλογα, θα πάρετε ό,τι έχει ο ESM. Που τα χρήματα του ESM σε λίγο δεν θα φτάνουν ούτε για αναπνευστήρες, που λέει ο λόγος.
Οι Ισπανοί και οι Ιταλοί, έχοντας στο πλευρό τους Έλληνες και Πορτογάλους, έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν τον οικονομικό εφιάλτη που έρχεται και ετοιμάζουν σύγκρουση με την Μέρκελ και τον Ολλανδό συνεταίρο της. Θετικό (αλλά όχι αρκετό) το γεγονός ότι ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν θέλει ευρωπαϊκή απάντηση στα ερείπια που θα αφήσει πίσω της η πανδημία.
Ο κίνδυνος είναι εδώ. Όταν νικήσουμε τον κοροναϊό να επανακάμψει η ανίατη ευρω-ασθένεια, «ο καθένας μόνος του και να τηρήσετε τις δεσμεύσεις σας». Και από ποιον θα ζητήσουν να «τηρήσει τις δεσμεύσεις»; Από την ίδια γενιά που πλήρωσε την δεκαετή οικονομική κρίση.
Βαρεθήκαμε τα προηγούμενα χρόνια να διαβάζουμε δακρύβρεχτες αναλύσεις για την ΕΕ «που απογοήτευσε το 2008 στην οικονομική κρίση και το 2016 με το προσφυγικό». Ε λοιπόν, αν είναι να ξαναδούμε το ίδιο έργο και το 2020 με την πανδημία, ας το κλείσουμε το μαγαζί να τελειώνουμε.
Γιατί μια τέτοια ΕΕ είναι άρρωστη. Είναι εδώ και χρόνια στη μηχανική υποστήριξη. Αν είναι να την κρατάμε ζωντανή στο όνομα ενός δήθεν οράματος, ας τραβήξουμε με αξιοπρέπεια την πρίζα.
Μην χαλαρώσουμε πάλι με ημίμετρα και σταγονίδια ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Διότι, όπως λέει και ο κύριος Τσιόδρας, «τη στιγμή που θα χαλαρώσεις, η ασθένεια θα σου επιτεθεί με μανία».