Μετά την εκλογή της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην ηγεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ξεκινά η διελκυστίνδα της κατανοµής των χαρτοφυλακίων στα κράτη-µέλη. Η συζήτηση επικεντρώνεται σε θέµατα που µας αφορούν άµεσα (µετανάστευση, άµυνα), αγνοώντας την οικονοµική ισχύ του κάθε χαρτοφυλακίου – αυτό της έρευνας σπάνια αναφέρεται!

Ωστόσο, ένας Έλληνας ή µια Ελληνίδα επίτροπος στα θέµατα καινοτοµίας, έρευνας, πολιτισµού, εκπαίδευσης και νεολαίας θα είχε µεγάλα οφέλη για τη χώρα µας, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η Ελλάδα διαθέτει προφανώς έναν ιδιαίτερο ρόλο στα θέµατα πολιτισµού. Γιατί όχι και στις υπόλοιπες αρµοδιότητες του χαρτοφυλακίου; ∆ίνω έµφαση στην καινοτοµία και την έρευνα λόγω της ιδιότητάς µου και διότι πρόκειται για νευραλγικούς τοµείς ώστε να παραµείνει η Ευρώπη ανθεκτική και κυρίαρχη σε θέµατα επιστηµονικής κατάρτισης, τεχνολογικής προόδου και, τελικά, κοινωνικής ευηµερίας.

Περισσότερο από ποτέ η τεχνολογία καθορίζει την καθηµερινότητά µας, από την τεχνητή νοηµοσύνη στη νανοτεχνολογία και από τη ροµποτική στην εξατοµικευµένη Ιατρική.

Μεγάλες δυνάµεις, όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα, επενδύουν στρατηγικά σε Ε&Α και αυτό παραµένει ζητούµενο για την Ευρώπη, αλλά και εθνικά, παρά τα βήµατα που γίνονται.

Οι επιλογές µας θα καθορίσουν την υπεύθυνη τεχνολογική εξέλιξη, µε εγγυήσεις για ένα βιώσιµο µέλλον.

Η έκθεση Λέτα τοποθετεί την αναβάθµιση έρευνας, καινοτοµίας και εκπαίδευσης στις πέντε βασικές προτεραιότητες της Ενωµένης Ευρώπης.

Μπορεί να µην πρωτοστατούµε σε θέµατα καινοτοµίας, αλλά η Ελλάδα ανήκει στις πέντε ταχύτερα αναπτυσσόµενες ευρωπαϊκές χώρες ως προς τη βελτίωση του πλαισίου δηµιουργίας και ωρίµανσης νεοφυών επιχειρήσεων.

Αυτό ισχύει τόσο για το θεσµικό πλαίσιο όσο και για το χρηµατοδοτικό περιβάλλον, µε τον πολλαπλασιασµό των venture funds ποικίλης ειδίκευσης και στόχευσης, από το ΕquiFund µέχρι τα κεφάλαια που υποστηρίζουν οµάδες στα πρώτα τους επιχειρηµατικά βήµατα.

Υπάρχουν ήδη startups που µας εντυπωσιάζουν και το φαινόµενο θα ενταθεί, καθώς βιώνουµε µια αλλαγή νοοτροπίας.

Στην έρευνα, η οποία αποτελεί προϋπόθεση για µια αληθινά καινοτόµα οικονοµία, η παρουσία µας είναι ηγετική επί σειρά ετών. Συχνά τονίζω πως η επιστηµονική έρευνα που διεξάγεται στα πανεπιστήµια και τα ερευνητικά κέντρα αποτελεί «βαριά βιοµηχανία» για τη χώρα, καθώς είναι ένας τοµέας όπου µπορούµε να επιδείξουµε πρωτιές διεθνώς, είτε µετρώντας διαπρεπείς Έλληνες και Ελληνίδες επιστήµονες, ειδικά αν συνυπολογίσουµε τον πληθυσµό, είτε παρακολουθώντας την ερευνητική µας παραγωγή.

Είναι επίσης ο τρόπος να κερδίσουµε το στοίχηµα του brain gain και brain retain. Στην προσέλκυση ανταγωνιστικών ευρωπαϊκών προγραµµάτων διακρινόµαστε ανάµεσα σε χώρες που µετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού και βρισκόµαστε συχνά στην κορυφή, αν δούµε τα κατά κεφαλήν στοιχεία.

Η δυναµική της χώρας αποτελεί συνεπώς πρότυπο στις διαφορετικές θεµατικές του εν λόγω χαρτοφυλακίου! Η ανάληψή του από ελληνικά χέρια θα ήταν σαφώς χρήσιµη για την Ευρωπαϊκή Ενωση και σηµείο καµπής για τη χώρα µας.

*Γιάννης Εμίρης: Καθηγητής Πληροφορικής στο ΕΚΠΑ και Πρόεδρος του Ερευνητικού Κέντρου «Αθηνά», το οποίο εστιάζει στην έρευνα και την καινοτομία στις ψηφιακές επιστήμες και τεχνολογίες

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» στις 20/07/2027