Ο θεσµός της αποκαλούµενης βουλευτικής ασυλίας υπάρχει σε όλη την Ευρώπη. Πρόκειται για ένα άτυπο συνταγµατικό έθιµο, για µια συνταγµατική ευρωπαϊκή παράδοση, από την οποία καµία ευρωπαϊκή χώρα δεν διέφυγε. Στο Σύνταγµα της Ελλάδας η ασυλία του βουλευτή κατοχυρώνεται µε δύο άρθρα: το 61 Σ. περί ανευθύνου του βουλευτή για ψήφο που έδωσε ή για γνώµη που εξέφρασε κατά την άσκηση των βουλευτικών του καθηκόντων και το 62 Σ. περί ακαταδίωκτου των βουλευτών. Κακά τα ψέµατα. Ο όρος «βουλευτική ασυλία» προκαλεί αρνητικό συναίσθηµα στον κάθε πολίτη. Όχι αδίκως. Ευθύνεται η πολιτική συµπεριφορά της ίδιας της Βουλής, η οποία επί δεκαετίες αρνούνταν πεισµατικά να αποδεχθεί εισαγγελικά αιτήµατα για άρση ασυλίας βουλευτή.

Επί της ουσίας, αρνήθηκε το δικαίωµα σε εκατοντάδες πολίτες να κριθεί η υπόθεσή τους από τον φυσικό δικαστή, ακόµα κι αν η υπόθεση αναγόταν σε χρόνο πολύ προγενέστερο της βουλευτικής ιδιότητας του αντιδίκου τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε περίπου 700 αιτήµατα άρσης ασυλίας από το 1974 µέχρι το 2000 η Βουλή έδωσε άδεια άσκησης δίωξης σε βουλευτή µόλις σε πέντε περιπτώσεις. Η Βουλή υπονόµευσε το ίδιο της το κύρος δίνοντας στέγη σε µια κάκιστη πρακτική, η οποία διήρκεσε για δεκαετίες. Σε λίγες ηµέρες η Βουλή θα µπει στη δεύτερη σύνοδο της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου. Εχω την τιµή να προεδρεύω στην Επιτροπή Κοινοβουλευτικής ∆εοντολογίας από τον Ιούλιο του 2023. Οι αριθµοί που λένε πάντα την αλήθεια επιβεβαιώνουν ότι στο συγκεκριµένο ζήτηµα κάτι έχει αλλάξει. Ήδη από το 2010 το τοπίο και η συµπεριφορά της Βουλής άρχισε να αλλάζει έπειτα και από τις αλλαγές στον Κανονισµό της Βουλής.

Από το 2019 η κατάσταση έχει µεταστραφεί πλήρως. Κανόνας πλέον είναι η άρση και όχι η προστασία. Η συντριπτική πλειονότητα των αιτηµάτων για άρση ασυλίας βουλευτή ικανοποιούνται. Ο ίδιος ο πολιτικός κόσµος δείχνει ότι έχει ωριµάσει. Η προσέγγιση κάθε εισαγγελικού αιτήµατος δεν γίνεται στη λογική µιας προστατευόµενης ελίτ σε σχέση µε τους υπόλοιπους συµπολίτες µας. Ειδικότερα, τον τελευταίο χρόνο εισήχθησαν στην Επιτροπή 33 εισαγγελικά αιτήµατα για άρση ασυλίας βουλευτή. Υιοθετώντας την εισήγηση της Επιτροπής, η οποία οφείλω να οµολογήσω ότι σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις εκφράστηκε οµοφώνως, η Ολοµέλεια ήρε την ασυλία βουλευτή στις 32 περιπτώσεις, δηλαδή στο 97% των περιπτώσεων. Η αλλαγή στην προσέγγιση του θεσµού της βουλευτικής ασυλίας από την ίδια τη Βουλή είναι δεδοµένη. Οφείλουµε να το αναδείξουµε πρώτοι απ’ όλους οι ίδιοι οι βουλευτές, προκειµένου να ενισχύσουµε την εµπιστοσύνη των πολιτών προς τους θεσµούς.

Ο ρόλος µιας Βουλής-ασπίδας σε πράξεις οι οποίες δεν είχαν καµία σχέση µε την άσκηση βουλευτικών καθηκόντων έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Ενόψει και της επικείµενης συνταγµατικής αναθεώρησης είναι βέβαιο πως θα ακουστούν ξανά προτάσεις για κατάργηση του θεσµού της βουλευτικής ασυλίας. Τα όσα περιέγραψα παραπάνω επιβεβαιώνουν ότι το πρόβληµα δεν είναι η ανυπαρξία σχετικών διατάξεων. Το πρόβληµα είναι η καταπάτηση των υπαρχουσών διατάξεων. Οφείλουµε να σταθούµε στο ύψος των περιστάσεων. Ο θεσµός της βουλευτικής ασυλίας οφείλει να συνεχιστεί. Οφείλει όµως και να εκσυγχρονίζεται συνεχώς περιοριζόµενος στη διασφάλιση των απαραιτήτων εχεγγύων στον βουλευτή να ασκεί ελεύθερος τα καθήκοντά του.

*Αντιπρόεδρος της Βουλής, βουλευτής Κιλκίς µε τη Ν.∆.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Κυριακάτικη Απογευματινή» στις 22/09/2024