Χθες και προχθές, προσπάθησα να περιγράψω το ιστορικό και την ουσία του προβλήματος με την εξόρυξη στη Χαλκιδική, καθώς και την πολιτική διάσταση τόσο από την κυβερνητική όσο και από την αντικυβερνητική οπτική. Αυτά, όμως, αφήνουν απ’ έξω ένα σημαντικό κομμάτι της συζήτησης, αυτό που αφορά τους εργαζομένους της Ελληνικός Χρυσός/Eldorado Gold.

Δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς –και δεν προκαλεί, δυστυχώς, καμία έκπληξη– ότι η συζήτηση αυτή γίνεται με αυτονόητες διαπιστώσεις και κοινότοπες διατυπώσεις: Η επένδυση φέρνει θέσεις εργασίας που δεν πρέπει να χαθούν! Σ’ αυτή τη βάση, ακόμη κι όσοι σφύριζαν αδιάφορα επί χρόνια που τα ΜΑΤ λύσσαγαν στο ξύλο κι έπνιγαν στα χημικά κάθε απεργό, τώρα έχουν ανανήψει κι έχουν ενστερνιστεί έναν βαθύ φιλεργατισμό.

Φυσικά, οι εργαζόμενοι δεν φταίνε σε κάτι. Αυτή τη δουλειά κάνουν, τους προσφέρθηκε δουλειά, την πήραν. Στο κάτω κάτω, αυτοί οι άνθρωποι ούτε επενδυτές είναι ούτε κυβέρνηση. Έχουν παγιδευτεί στη μέση, ανάμεσα στις μυλόπετρες, και περιμένουν να δουν τι θα αποφασιστεί για τη μοίρα τους.

Περιμένουν; Όχι ακριβώς. Κι αυτό είναι το σημείο που λείπει από αυτή τη συζήτηση: από μια άποψη –ενός είδους κοινωνιολογίας της εργασίας, ας πούμε–, οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων της Ελληνικός Χρυσός είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες.

Γενικά μιλώντας, οι εργατικές κινητοποιήσεις στον ιδιωτικό τομέα εδώ και πολλά χρόνια είναι μάλλον αναιμικές. Από τον τραπεζικό κλάδο ως τα ΜΜΕ, μαστίζονται από υψηλά ποσοστά αδιαφορίας, αποχής και –όταν πρόκειται για απεργίες– απεργοσπασίας, με τα συνδικάτα είτε πολύ αδύναμα είτε πολύ εργοδοτικά για να τις αναζωπυρώσουν. Οι λιγοστές που απέκτησαν δυναμική κατεστάλησαν βίαια από την αστυνομία, δίχως το γεγονός αυτό να πυροδοτήσει ανεξέλεγκτες –ούτε καν ανησυχητικές– αντιδράσεις σε άλλους κλάδους ή στην κοινωνία ευρύτερα.

Μολαταύτα, οι κινητοποιήσεις αυτές διατηρούν ένα –παραδοσιακό, θα το λέγαμε– στοιχείο: στρέφονται κατά του εργοδότη. Είναι λογικό: το νόημα μιας κινητοποίησης είναι η εν τη ενώσει δυναμική που μπορεί να υποχρεώσει τον εργοδότη να περιορίσει έστω και λίγο το κέρδος του, προκειμένου να παράσχει στους εργαζόμενους δικαιότερες αμοιβές, καλύτερες και ασφαλέστερες συνθήκες εργασίας κτλ. Κι αυτές οι κινητοποιήσεις ακόμη που στρέφονται κατά του κράτους –των δημοσίων υπαλλήλων– δεν διαφέρουν από αυτή την άποψη, αφού το κράτος εδώ είναι ο εργοδότης.

Στην περίπτωση των εργαζομένων της Ελληνικός Χρυσός, ωστόσο, έχουμε το εξής ενδιαφέρον: οι κινητοποιήσεις δεν στρέφονται κατά του εργοδότη τους• στρέφονται από κοινού με τον εργοδότη τους κατά του κράτους.

Κι εδώ προκύπτει το εξής αμείλικτο ερώτημα: από τη στιγμή που είναι ο εργοδότης τους αυτός που δεν έχει τηρήσει τις συμβατικές του υποχρεώσεις να φτιάξει την ημιβιομηχανική μονάδα, να διεξαγάγει δοκιμές κτλ, μέσα στο συμφωνηθέν χρονικό πλαίσιο, δεν είναι άραγε ο ίδιος που απειλεί την εργασία τους; Η Ελληνικός Χρυσός δεν είναι που αθετεί τη σύμβασή της και διακινδυνεύει το έργο και συνεπώς τις θέσεις εργασίας τους; Γιατί δεν είναι λοιπόν η Ελληνικός Χρυσός ο στόχος των κινητοποιήσεών τους; Γιατί δεν στρέφονται δυναμικά κατά της εταιρείας, ώστε να την υποχρεώσουν να πραγματοποιήσει όσα έχει υποσχεθεί, κι έτσι να προστατέψουν τα συμφέροντά τους και το απολύτως σεβαστό δικαίωμά τους στην εργασία;

Πρόκειται εδώ για μια περίπτωση όπου η ιδέα πως ο εργοδότης είναι κάποιος που σε ευεργετεί με εργασία έχει απολύτως εσωτερικευθεί. Τα συμφέροντα εργοδότη και εργαζόμενου ταυτίζονται επειδή και μόνο η σκέψη περί του αντιθέτου φέρνει τρόμο. Όλη η οργή, όλη η αίσθηση αδικίας ανακατευθύνεται στο κράτος, διότι ο ιδιώτης εργοδότης είναι απαραβίαστος. Είναι το κράτος που οφείλει να υποταχθεί, παραμερίζοντας κάθε εμπόδιο, ώστε ο εργοδότης να συνεχίσει να σε ευεργετεί.

Ο εργαζόμενος με τον εργοδότη, μια γροθιά κατά του δημοσίου συμφέροντος. Όποιος αναρωτιόταν πώς μοιάζει ο νεοφιλελεύθερος συνδικαλισμός, παίρνει τώρα την απάντησή του.