Η εκτέλεση του Γουέλς και τα αναπάντητα ερωτήματα
Παρατημένα στην επικαιρότητα τους και τις κατά καιρούς αναλαμπές της Μεταπολίτευσης, κάποια γεγονότα μένουν αφώτιστα κι όμως αν τα βάλει κανείς στη σειρά θα τους δώσει διαφορετικό νόημα ίσως και κάποιες απαντήσεις.
Το βράδυ, λοιπόν, της 23ης Δεκεμβρίου 1975 η τρομοκρατική οργάνωση 17 Ν δολοφονεί στην είσοδο της οικίας του στο Π. Ψυχικό, τον σταθμάρχη της CIA στην Αθήνα Ρίτσαρντ Γουέλς. Το όνομα και την ιδιότητα του εκτελεσθέντος τα γνώριζαν αρκετοί καθώς τον προηγούμενο μήνα, στο φύλλο της 23ης Νοεμβρίου η ευρείας κυκλοφορίας αγγλόφωνη εφημερίδα Athens News είχε δημοσιεύσει κατάλογο υπαλλήλων των αμερικάνικων μυστικών υπηρεσιών ανά τον κόσμο. Πλέον αυτών ο Γουέλς συμπεριλαμβάνονταν και σε μια άλλη λίστα πρακτόρων της CIA που είχε δημοσιευτεί στην Αμερικάνικη επιθεώρηση «Αντικατάσκοπος» τον Ιανουάριο του 1975, όταν υπηρετούσε «σταθμάρχης» στη Λίμα του Περού. Σύμφωνα με την πρώτη προκήρυξη που έστειλαν οι τρομοκράτες «το ίδιο βράδυ σε όλες τις εφημερίδες»: «ο Γουέλς δεν ήταν κανένας απλός υπαλληλάκος αλλά αρχηγός με συγκεκριμένη προσωπική ευθύνη στις αποφάσεις κι η ευθύνη του γίνεται ακόμη μεγαλύτερη από τη μακρόχρονη προϋπηρεσία του στην Ελλάδα στη δεκαετία 1950-1960 και στην Κύπρο το 1960-1964».
Στη Liberation
Ένα χρόνο αργότερα, στις 24 Δεκεμβρίου 1976 η Γαλλική Liberation δημοσίευσε κείμενο της 17Ν ( στην Ελλάδα η συνδημοσίευση έγινε από την «Ελευθεροτυπία») στο οποίο εξηγούσε καταλεπτώς πώς σκότωσε τον Γουέλς. Στην εισαγωγή τους ανέφεραν τα εξής: «Ο προηγούμενος αρχηγός της CIA Στέισι Χωλς άφησε την Αθήνα στις 30 Μαϊου 1975. Κατοικούσε στο ίδιο σπίτι, οδός Β. Φρειδερίκης 5 στο Παλαιό Ψυχικό. Ο Γουέλς έφτασε στην Αθήνα στις 15 Ιουνίου. Μένει για τρεις εβδομάδες στη βίλα του υπαρχηγού της CIA Ρόναλντ Ήστ ,στο νούμερο 12 του ίδιου δρόμου. Για ένα μήνα περίπου η βίλα έμεινε κλειστή. Ο Γουέλς εγκαταστάθηκε στο νούμερο 5 την Τετάρτη 9 Ιουλίου. Ο σωφέρ, άλλαξε επίσης, δεν ήταν ο ίδιος με τον σωφέρ του Χώλς αντίθετα με τα όσα έγραψαν οι εφημερίδες. Μάθαμε το όνομα και το επάγγελμα του Γουέλς με έναν απλό τρόπο που δεν θα σας αποκαλύψουμε αυτή τη στιγμή…»(σς δεν το αποκάλυψαν ποτέ).
Η πλημμυρίδα των πληροφοριών που περιέχονται στην προκήρυξη για την καθημερινότητα του θύματος, την ώρα αναχώρησης του από το σπίτι για τη μετάβαση του στη δουλειά ή την ψυχαγωγία, για το δεύτερο αυτοκίνητο του ακόμη και για τα οχήματα των συνεργατών του, δείχνουν ότι είχε τεθεί σε επισταμένη παρακολούθηση για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Το συμβάν της 11ης Νοεμβρίου
Μεταξύ άλλων, σημείωναν επιδεικτικώς: «Τα Σαββατοκύριακα έβγαινε χρησιμοποιώντας από το τέλος Σεπτεμβρίου ένα δεύτερο αυτοκίνητο, μια άσπρη Mustang με αριθμό CD3181 που την έβαζε στο γκαράζ. Την Τρίτη 11 Νοεμβρίου πήγε σινεμά (στον κινηματογράφο Άστρον των Αμπελοκήπων) με τη γυναίκα του και κάποια άλλη γυναίκα για να δουν τον «Νονό Νο2». Εκείνο το βράδυ οδηγούσε την άσπρη Mustang και την παρκάρισε στο πεζοδρόμιο δίπλα στον κινηματογράφο έχοντας αφήσει το κλειδί πάνω στη μηχανή. Κάθισαν στον εξώστη και βγήκαν στις 10. Το βράδυ εκείνο η μαύρη Φορντ έμεινε παρκαρισμένη μπροστά από την κύρια είσοδο της βίλας και όταν επέστρεψαν κατά τις 10.30 ,οι συνθήκες ήταν ιδανικές για την επιχείρηση μας… Περάσαμε ακριβώς δίπλα του τη στιγμή που βάδιζε και ήταν βέβαια πολύ εύκολο για μας να τον σκοτώσουμε. Δεν υπήρχε κανείς απολύτως δίπλα του. Δώσαμε αυτά τα λίγα στοιχεία για να αποδείξουμε ότι είχαμε αποφασίσει την επιχείρηση και είχαμε αρχίσει την έρευνα για τον Γουέλς από τη στιγμή που έφτασε στην Αθήνα, δηλαδή πολύ πριν τη δημοσίευση του γράμματος στην Άθενς Νιους…». Συνεπώς, παρότι επί τόσα χρόνια η κρατούσα αντίληψη ήταν ότι έμαθαν για τον Αμερικανό από δημοσιεύματα, εν τούτοις ευθύς εξ΄ αρχής το είχαν διαψεύσει και ποτέ δεν επανήλθαν είτε γιατί παραμένουν ασύλληπτοι, είτε γιατί οι συλληφθέντες του 2002 δεν γνώριζαν, είτε γιατί δεν ρωτήθηκαν.
Κανένα ερώτημα δεν απαντήθηκε
Σαράντα πέντε χρόνια μετά, δεν υπάρχει καμία επίσημη εκδοχή για το πως η οργάνωση ήξερε για τον Γουέλς, πώς κατάφερνε και τον παρακολουθούσε στο μόνο με τους «λαϊκούς αγωνιστές» της στο αραιοκατοικημένο προάστιο, πώς περνούσαν από δίπλα του χωρίς να τους υποψιάζεται κανείς. Τα δύο εφετειακά δικαστήρια, την περίοδο 2003-2005, δεν εξέτασαν σοβαρά την υπόθεση λόγω παραγραφής. Κανείς δεν μπήκε στον κόπο να ρωτήσει το αυτονόητο: «Πού βρίσκονται, ρε παιδιά, οι φονιάδες του ανθρώπου;».
Κατά καιρούς διατυπώθηκαν αμφιβολίες και για άλλες πράξεις της 17Ν, όπως α) για την επιλογή της να δολοφονήσει τον υποδιοικητή των ΜΑΤ Παντελή Πέτρου και τον οδηγό του Σωτήρη Σταμούλη αντί του διοικητή της υπηρεσίας, β) την αποστολή προκήρυξης στην ακροδεξιά εφημερίδα Νέοι Άνθρωποι, το 1981, γ) την αποκάλυψη επιχείρησης της CIA τον Μάιο του 1984 όπου συνέλαβε τρεις αλλοδαπούς τρομοκράτες (Σύριος, Μαροκινός και Παλαιστίνιος με διαβατήριο Ιορδανίας), δ) τη δολοφονία του Π. Μπακογιάννη κτλ.
Το χειρότερο είναι ότι η γενεσιουργός αιτία του τρόμου στη μεταπολιτευτική Ελλάδα, προσεγγίζονταν ανέκαθεν ιδεοληπτικά και αποσπασματικά. Ο σκοταδισμός, η σεναριολογία και τα ψεύδη σημάδευαν - σκοπίμως ή μη- την κάθε συζήτηση, το κάθε άρθρο, το κάθε ρεπορτάζ «ένοπλη πάλη» είτε ως συνιστώσα της ακροαριστεράς, είτε ως ιμάντας μεταφοράς του κατ’ επίφαση σοσιαλισμού στην εξουσία, είτε ως κομμάτι των εγχώριων και ξένων υπηρεσιών.
Η δημοσίευση ένα χρόνο μετά
Ελάχιστοι θυμούνται σήμερα, κυρίως όσοι σιωπούν, ότι ο κόσμος δεν ήξερε από την αρχή για την οργάνωση και το πληροφορήθηκε ένα χρόνο αργότερα. Και τούτο διότι, η πρώτη επιστολή της 17Ν που κοινοποιήθηκε το βράδυ της εκτέλεσης του Γουέλς (23 προς 24 Δεκεμβρίου 1975) δεν δημοσιεύτηκε πουθενά. Ακολούθησε και δεύτερη στις 26 Δεκεμβρίου 1975 που είχε την ίδια τύχη λόγω της απαγόρευσης που επιβλήθηκε από την εισαγγελία Αθηνών.
Είναι γνωστό ότι η τριτη προς την Liberation παραδόθηκε χέρι – χέρι από τον Ζαν Πολ Σαρτρ στον διευθυντή Σερζ Ζυλύ τον Μάρτιο του 1976. «Διστάσαμε να δημοσιεύσουμε το ντοκουμέντο αυτό παρά τις λεπτομέρειες του, παρά την αξιοπιστία του μεσάζοντα αφού μας ήταν αδύνατο να επαληθεύσουμε τα γεγονότα» έλεγε ο Ζυλύ. Ωστόσο το έκανε μήνες αργότερα, λόγω της δεύτερης ανθρωποκτονίας από τη 17Ν του αστυνόμου Ευαγγ. Μάλλιου, τον Δεκέμβριο του 1976 στο Παλαιό Φάληρο.
Ο Ζυλύ εξηγεί : «Η επιβεβαίωση ήλθε στις 13 Δεκεμβρίου αυτού του χρόνου (1976) όπου την ημέρα αυτή ένας βασανιστής της αστυνομίας των συνταγματαρχών εκτελέστηκε με τη σειρά του στην Αθήνα. Ο φόνος του Μάλλιου διεκδικήθηκε αμέσως με ανακοίνωση που εστάλη στον τύπο από τη 17Ν και την έστειλε και σε εμάς». Από τη μια μεριά «το γράψιμο της γραφομηχανής ήταν το ίδιο με αυτό του κειμένου που διεκδικούσε τον φόνο του Γουέλς. Από την άλλη, η αστυνομία αποκάλυψε ότι το όπλο που χρησιμοποιήθηκε για τον φόνο του Μάλλιου ήταν το ίδιο με εκείνο που χρησιμοποιήθηκε για να σκοτωθεί ο Γουέλς».
Σαράντα πέντε χρόνια μετά, η έρευνα παραμένει ανολοκλήρωτη.
Το βράδυ, λοιπόν, της 23ης Δεκεμβρίου 1975 η τρομοκρατική οργάνωση 17 Ν δολοφονεί στην είσοδο της οικίας του στο Π. Ψυχικό, τον σταθμάρχη της CIA στην Αθήνα Ρίτσαρντ Γουέλς. Το όνομα και την ιδιότητα του εκτελεσθέντος τα γνώριζαν αρκετοί καθώς τον προηγούμενο μήνα, στο φύλλο της 23ης Νοεμβρίου η ευρείας κυκλοφορίας αγγλόφωνη εφημερίδα Athens News είχε δημοσιεύσει κατάλογο υπαλλήλων των αμερικάνικων μυστικών υπηρεσιών ανά τον κόσμο. Πλέον αυτών ο Γουέλς συμπεριλαμβάνονταν και σε μια άλλη λίστα πρακτόρων της CIA που είχε δημοσιευτεί στην Αμερικάνικη επιθεώρηση «Αντικατάσκοπος» τον Ιανουάριο του 1975, όταν υπηρετούσε «σταθμάρχης» στη Λίμα του Περού. Σύμφωνα με την πρώτη προκήρυξη που έστειλαν οι τρομοκράτες «το ίδιο βράδυ σε όλες τις εφημερίδες»: «ο Γουέλς δεν ήταν κανένας απλός υπαλληλάκος αλλά αρχηγός με συγκεκριμένη προσωπική ευθύνη στις αποφάσεις κι η ευθύνη του γίνεται ακόμη μεγαλύτερη από τη μακρόχρονη προϋπηρεσία του στην Ελλάδα στη δεκαετία 1950-1960 και στην Κύπρο το 1960-1964».
Στη Liberation
Ένα χρόνο αργότερα, στις 24 Δεκεμβρίου 1976 η Γαλλική Liberation δημοσίευσε κείμενο της 17Ν ( στην Ελλάδα η συνδημοσίευση έγινε από την «Ελευθεροτυπία») στο οποίο εξηγούσε καταλεπτώς πώς σκότωσε τον Γουέλς. Στην εισαγωγή τους ανέφεραν τα εξής: «Ο προηγούμενος αρχηγός της CIA Στέισι Χωλς άφησε την Αθήνα στις 30 Μαϊου 1975. Κατοικούσε στο ίδιο σπίτι, οδός Β. Φρειδερίκης 5 στο Παλαιό Ψυχικό. Ο Γουέλς έφτασε στην Αθήνα στις 15 Ιουνίου. Μένει για τρεις εβδομάδες στη βίλα του υπαρχηγού της CIA Ρόναλντ Ήστ ,στο νούμερο 12 του ίδιου δρόμου. Για ένα μήνα περίπου η βίλα έμεινε κλειστή. Ο Γουέλς εγκαταστάθηκε στο νούμερο 5 την Τετάρτη 9 Ιουλίου. Ο σωφέρ, άλλαξε επίσης, δεν ήταν ο ίδιος με τον σωφέρ του Χώλς αντίθετα με τα όσα έγραψαν οι εφημερίδες. Μάθαμε το όνομα και το επάγγελμα του Γουέλς με έναν απλό τρόπο που δεν θα σας αποκαλύψουμε αυτή τη στιγμή…»(σς δεν το αποκάλυψαν ποτέ).
Η πλημμυρίδα των πληροφοριών που περιέχονται στην προκήρυξη για την καθημερινότητα του θύματος, την ώρα αναχώρησης του από το σπίτι για τη μετάβαση του στη δουλειά ή την ψυχαγωγία, για το δεύτερο αυτοκίνητο του ακόμη και για τα οχήματα των συνεργατών του, δείχνουν ότι είχε τεθεί σε επισταμένη παρακολούθηση για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Το συμβάν της 11ης Νοεμβρίου
Μεταξύ άλλων, σημείωναν επιδεικτικώς: «Τα Σαββατοκύριακα έβγαινε χρησιμοποιώντας από το τέλος Σεπτεμβρίου ένα δεύτερο αυτοκίνητο, μια άσπρη Mustang με αριθμό CD3181 που την έβαζε στο γκαράζ. Την Τρίτη 11 Νοεμβρίου πήγε σινεμά (στον κινηματογράφο Άστρον των Αμπελοκήπων) με τη γυναίκα του και κάποια άλλη γυναίκα για να δουν τον «Νονό Νο2». Εκείνο το βράδυ οδηγούσε την άσπρη Mustang και την παρκάρισε στο πεζοδρόμιο δίπλα στον κινηματογράφο έχοντας αφήσει το κλειδί πάνω στη μηχανή. Κάθισαν στον εξώστη και βγήκαν στις 10. Το βράδυ εκείνο η μαύρη Φορντ έμεινε παρκαρισμένη μπροστά από την κύρια είσοδο της βίλας και όταν επέστρεψαν κατά τις 10.30 ,οι συνθήκες ήταν ιδανικές για την επιχείρηση μας… Περάσαμε ακριβώς δίπλα του τη στιγμή που βάδιζε και ήταν βέβαια πολύ εύκολο για μας να τον σκοτώσουμε. Δεν υπήρχε κανείς απολύτως δίπλα του. Δώσαμε αυτά τα λίγα στοιχεία για να αποδείξουμε ότι είχαμε αποφασίσει την επιχείρηση και είχαμε αρχίσει την έρευνα για τον Γουέλς από τη στιγμή που έφτασε στην Αθήνα, δηλαδή πολύ πριν τη δημοσίευση του γράμματος στην Άθενς Νιους…». Συνεπώς, παρότι επί τόσα χρόνια η κρατούσα αντίληψη ήταν ότι έμαθαν για τον Αμερικανό από δημοσιεύματα, εν τούτοις ευθύς εξ΄ αρχής το είχαν διαψεύσει και ποτέ δεν επανήλθαν είτε γιατί παραμένουν ασύλληπτοι, είτε γιατί οι συλληφθέντες του 2002 δεν γνώριζαν, είτε γιατί δεν ρωτήθηκαν.
Κανένα ερώτημα δεν απαντήθηκε
Σαράντα πέντε χρόνια μετά, δεν υπάρχει καμία επίσημη εκδοχή για το πως η οργάνωση ήξερε για τον Γουέλς, πώς κατάφερνε και τον παρακολουθούσε στο μόνο με τους «λαϊκούς αγωνιστές» της στο αραιοκατοικημένο προάστιο, πώς περνούσαν από δίπλα του χωρίς να τους υποψιάζεται κανείς. Τα δύο εφετειακά δικαστήρια, την περίοδο 2003-2005, δεν εξέτασαν σοβαρά την υπόθεση λόγω παραγραφής. Κανείς δεν μπήκε στον κόπο να ρωτήσει το αυτονόητο: «Πού βρίσκονται, ρε παιδιά, οι φονιάδες του ανθρώπου;».
Κατά καιρούς διατυπώθηκαν αμφιβολίες και για άλλες πράξεις της 17Ν, όπως α) για την επιλογή της να δολοφονήσει τον υποδιοικητή των ΜΑΤ Παντελή Πέτρου και τον οδηγό του Σωτήρη Σταμούλη αντί του διοικητή της υπηρεσίας, β) την αποστολή προκήρυξης στην ακροδεξιά εφημερίδα Νέοι Άνθρωποι, το 1981, γ) την αποκάλυψη επιχείρησης της CIA τον Μάιο του 1984 όπου συνέλαβε τρεις αλλοδαπούς τρομοκράτες (Σύριος, Μαροκινός και Παλαιστίνιος με διαβατήριο Ιορδανίας), δ) τη δολοφονία του Π. Μπακογιάννη κτλ.
Το χειρότερο είναι ότι η γενεσιουργός αιτία του τρόμου στη μεταπολιτευτική Ελλάδα, προσεγγίζονταν ανέκαθεν ιδεοληπτικά και αποσπασματικά. Ο σκοταδισμός, η σεναριολογία και τα ψεύδη σημάδευαν - σκοπίμως ή μη- την κάθε συζήτηση, το κάθε άρθρο, το κάθε ρεπορτάζ «ένοπλη πάλη» είτε ως συνιστώσα της ακροαριστεράς, είτε ως ιμάντας μεταφοράς του κατ’ επίφαση σοσιαλισμού στην εξουσία, είτε ως κομμάτι των εγχώριων και ξένων υπηρεσιών.
Η δημοσίευση ένα χρόνο μετά
Ελάχιστοι θυμούνται σήμερα, κυρίως όσοι σιωπούν, ότι ο κόσμος δεν ήξερε από την αρχή για την οργάνωση και το πληροφορήθηκε ένα χρόνο αργότερα. Και τούτο διότι, η πρώτη επιστολή της 17Ν που κοινοποιήθηκε το βράδυ της εκτέλεσης του Γουέλς (23 προς 24 Δεκεμβρίου 1975) δεν δημοσιεύτηκε πουθενά. Ακολούθησε και δεύτερη στις 26 Δεκεμβρίου 1975 που είχε την ίδια τύχη λόγω της απαγόρευσης που επιβλήθηκε από την εισαγγελία Αθηνών.
Είναι γνωστό ότι η τριτη προς την Liberation παραδόθηκε χέρι – χέρι από τον Ζαν Πολ Σαρτρ στον διευθυντή Σερζ Ζυλύ τον Μάρτιο του 1976. «Διστάσαμε να δημοσιεύσουμε το ντοκουμέντο αυτό παρά τις λεπτομέρειες του, παρά την αξιοπιστία του μεσάζοντα αφού μας ήταν αδύνατο να επαληθεύσουμε τα γεγονότα» έλεγε ο Ζυλύ. Ωστόσο το έκανε μήνες αργότερα, λόγω της δεύτερης ανθρωποκτονίας από τη 17Ν του αστυνόμου Ευαγγ. Μάλλιου, τον Δεκέμβριο του 1976 στο Παλαιό Φάληρο.
Ο Ζυλύ εξηγεί : «Η επιβεβαίωση ήλθε στις 13 Δεκεμβρίου αυτού του χρόνου (1976) όπου την ημέρα αυτή ένας βασανιστής της αστυνομίας των συνταγματαρχών εκτελέστηκε με τη σειρά του στην Αθήνα. Ο φόνος του Μάλλιου διεκδικήθηκε αμέσως με ανακοίνωση που εστάλη στον τύπο από τη 17Ν και την έστειλε και σε εμάς». Από τη μια μεριά «το γράψιμο της γραφομηχανής ήταν το ίδιο με αυτό του κειμένου που διεκδικούσε τον φόνο του Γουέλς. Από την άλλη, η αστυνομία αποκάλυψε ότι το όπλο που χρησιμοποιήθηκε για τον φόνο του Μάλλιου ήταν το ίδιο με εκείνο που χρησιμοποιήθηκε για να σκοτωθεί ο Γουέλς».
Σαράντα πέντε χρόνια μετά, η έρευνα παραμένει ανολοκλήρωτη.
