Όταν κατασκευαζόταν το αεροδρόμιο στα Σπάτα, είχε εγερθεί το ζήτημα της «ταπείνωσης» του λόφου Ζάγανι. Η ασφάλεια των πτήσεων απαιτούσε να αποκοπεί το ψηλότερο μέρος του λόφου, καθώς πάνω από αυτόν διερχόταν ο ένας από τους δύο αεροδιαδρόμους των αεροσκαφών. Στον λόφο, όμως, υπήρχαν «λείψανα» ελληνιστικής οχύρωσης και οχυρωμένος οικισμός νεολιθικής εποχής - που, ωστόσο, καθώς ο λόφος ήταν βοσκότοπος (κατ’ άλλους σκουπιδότοπος), είχε κατά μεγάλο μέρος καταστραφεί. Άλλωστε, το ότι κάτι υπήρχε εκεί αναφερόταν ήδη από το 1926, χωρίς επί δεκαετίες να γίνει τίποτε και χωρίς κατά τις επόμενες... δεκαετίες να ολοκληρωθεί η ανασκαφή.

Τελικά, αποφασίστηκε η «ταπείνωση» του λόφου με απομάκρυνση ορισμένων ευρημάτων, φωτογράφηση κ.λπ. Υπήρξαν οι συνήθεις αντιδράσεις και ασκήθηκε κατά της... ταπεινωτικής Υπουργικής Απόφασης η αναμενόμενη αίτηση ακύρωσης, την οποία η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας απέρριψε κατά πλειοψηφία με την απόφαση 2300/1997.

Στην απόφαση σημειωνόταν ότι «σε περίπτωση κατασκευής μεγάλων τεχνικών έργων μείζονος σημασίας για τη χώρα και την εθνική οικονομία, δεν αποκλείεται να επιτραπεί από τη διοίκηση η παριστάμενη ως απολύτως αναγκαία για την εκτέλεση του έργου μεταφορά συγκεκριμένου μνημείου σε άλλο τόπο από εκείνον στον οποίο βρέθηκε, αναλόγως του είδους και της σημασίας του μνημείου, δοθέντος ότι η κατασκευή έργων της ως άνω εμβελείας αποτελεί επίσης συνταγματικώς προστατευτέα αξία».

Η αιτιολογία ανιχνεύει το δίλημμα - αλλά δεν το λύνει θεωρητικά. Επιτρέπεται μόνο η «μεταφορά»; Πρέπει, δηλαδή, να ολοκληρωθεί η ανασκαφή, οπότε το αεροδρόμιο δεν θα είχε κατασκευαστεί ούτε το 2026; Η προστασία των χώρων όπου ίσως υπάρχουν αρχαία πρέπει να παρατείνεται μέχρι να βρεθούν ο χρόνος και το χρήμα να (ανα)σκαφεί το σύμπαν; Το ΣτΕ απέρριψε τους σχετικούς ισχυρισμούς, δεν γενίκευσε όμως την αιτιολογία του.

Τελικά, ολόκληρη η ρημάδα χώρα αποφεύγει να παραδεχτεί ότι οι λαοί δεν ζουν μόνο (ούτε κυρίως) με πέτρες και πευκοβελόνες - και ότι, άρα, η ανάπτυξη, οικονομική και κοινωνική, συχνά προϋποθέτει παραχωρήσεις. Ιδίως όταν δεν συζητούμε για τον Παρθενώνα ή για το δάσος του Αμαζονίου, αλλά για έναν λόφο-βοσκοτόπι και μια περιοχή που ήταν επί δεκαετίες αεροδρόμιο (και στην οποία πρόσφατα έγινε τραμ), χωρίς να αφυπνιστεί κανείς δασάρχης ή αρχαιολόγος.

Τα διλήμματα του είδους δεν έχουν εύκολη απάντηση. Σίγουρα, όμως, δεν απαντώνται με φαιδρούς φανατισμούς.