Το «κακό» με τις γενικές ρυθμίσεις οφειλών είναι γνωστό. Όποτε επαναλαμβάνονται κατά σχετικώς τακτά διαστήματα, κάθε θεσπιζόμενη ρύθμιση γεννά την προσδοκία της… επόμενης. Πιθανολογώντας ότι θα υπάρχει στο μέλλον κάποια ευνοϊκή διευθέτηση, ο οφειλέτης δεν πιέζεται να πληρώσει, ακόμη και όταν μπορεί. Με τον τρόπο αυτό αυξάνονται όχι μόνο οι οφειλές, αλλά και οι οφειλέτες: ο συνεπής συναλλασσόμενος, βλέποντας δίπλα του την ασυνέπεια ατιμώρητη, αισθάνεται… ξέρετε τη λέξη, και τείνει να γίνεται αμελέστερος και ο ίδιος.

Αυτή η αρνητική επίπτωση είναι ο λόγος για τον οποίον αντιδρούν οι δανειστές σε νέες ρυθμίσεις οφειλών. Φοβούνται ότι καθιστούν την υπερημερία… μεταδοτική. Αναλόγως, οι τραπεζίτες ανησυχούν ότι μια ευρεία ρύθμιση των «κόκκινων» δανείων με χαλαρούς όρους θα είχε συνέπεια να «κοκκινίσουν» αμέσως και άλλα δάνεια που παραμένουν ενήμερα.

Η επιφύλαξη είναι βάσιμη, προβάλλει όμως μόνο μία πλευρά του νομίσματος - και ισχύει κυρίως σε ομαλές οικονομικές περιόδους. Αντιθέτως, δείχνει τη «μισή αλήθεια» σε περιβάλλον κρίσης - και είναι στρεβλή όπου το ίδιο το κράτος καθιστά τους πολίτες χρεοφειλέτες εξαιτίας των ιλιγγιωδών φορολογικών και ασφαλιστικών επιβαρύνσεων που επιβάλλει.

Δυστυχώς, στην Ελλάδα συμβαίνει ακριβώς αυτό. Οι αριθμοί παρέχουν αψευδή μαρτυρία. Στο Δημόσιο, τον Σεπτέμβριο του 2014 είχαν οφειλές 3.300.000 φορολογούμενοι - ή μάλλον… ΑΦΜ.

Στα τέλη του 2016 υπολογίζονταν σε 4.140.000 - ενώ στο τέλος Σεπτεμβρίου 2017 ξεπέρασαν τα 4.260.000: ένας στους δύο ΑΦΜ είχε κάποια ληξιπρόθεσμη οφειλή. Κι αυτό δεν συνέβη επειδή είχαν νομοθετηθεί αθρόες ρυθμίσεις, ούτε επειδή δεν υπήρχε «φόβος» για τους υπερήμερους - οι κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών είχαν γίνει επιδημία. Συνέβη επειδή το κράτος συνέχισε με αυξημένη ένταση την επιβολή φόρων και εισφορών με τη λογική «τόσα μου λείπουνε», μεταμορφώνοντας, ως άλλη… Κίρκη, τους συνεπείς σε οφειλέτες. Είναι ό,τι το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής χαρακτήρισε «φοροκεντρική λιτότητα».

Με αυτά τα δεδομένα, ο τωρινός αποκλεισμός της ρύθμισης σε δόσεις για χρεώστες με οφειλές άνω των πενήντα χιλιάδων ευρώ και η αξίωση το χρέος να είναι το πολύ οκταπλάσιο του εισοδήματος δεν αποτελούν εύλογους περιορισμούς, αλλά καταδίκη πλήθους ανθρώπων σε παρατεινόμενη υπερχρέωση. Αυτό πρέπει να επανεξετασθεί. Οι δε «τροϊκανοί» θα ήταν καλό να μην εξαντλούν την αυστηρότητά τους τόσο στις προϋποθέσεις των ρυθμίσεων όσο σε εκείνες… των φόρων.

*Δημοσιεύτηκε στην «Ελευθερία του Τύπου», 5/1/2018