Γιατί η Δημοκρατία γεννήθηκε στην Αθήνα; Ήταν το ερώτημα που μας έθεσε η δασκάλα μας μετά την περιήγηση στην Αρχαία Αγορά στο πλαίσιο μιας σχολικής εκδρομής τη δεκαετία του ‘80. Αφού μας άφησε να δώσουμε μια σειρά από απαντήσεις, έδειξε προς τον αττικό ουρανό και είπε χαμογελαστή: Το κλίμα. Οι ηλιόλουστες ημέρες, υποστήριζε, έδωσαν τη δυνατότητα στους αρχαίους Αθηναίους να περπατούν και συζητούν στους δρόμους της πόλης και να συγκεντρώνονται χωρίς να χρειάζονται μεγάλους στεγασμένους χώρους.

Θυμάμαι ότι ακολούθησε καταιγισμός δύσκολων ερωτήσεων. Μια εξ αυτών η κρισιμότερη: αφού το κλίμα παρέμεινε ευνοϊκό, γιατί η Δημοκρατία δεν ευδοκίμησε τους επόμενους αιώνες. Η δασκάλα εμφανώς αιφνιδιασμένη έκοψε τη συζήτηση λέγοντας ότι δεν υπήρχε χρόνος και ότι έπρεπε να κινηθούμε προς τα πούλμαν.

Η ιστορία αυτή μου ήλθε στο μυαλό  στην παρουσίαση του βιβλίου του Δημήτρη Τσιόδρα, όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο κλείσιμο του χαιρετισμού του, αναφέρθηκε  στα επόμενα βήματά της ευρωπαϊκή ενοποίησης, την εμβάθυνση και τη διεύρυνση, που αποκτούν πλέον διαφορετικά χαρακτηριστικά. Και κατέληξε ότι το βιβλίο και η εκδήλωση θα μπορούσαν να είναι μια αφορμή για την έναρξη ενός πραγματικά ποιοτικού δημοσίου διαλόγου που θα διεξάγεται παράλληλα με την πορεία προς τις ευρωεκλογές.

Θα είναι κάτι καινούργιο για την Ελλάδα, καθώς οι προηγούμενες ευρωεκλογές με εξαίρεση το 2004, λειτούργησαν σαν μια μεγάλη δημοσκόπηση για το κυβερνητικό έργο. Μάλιστα οι τελευταίες σήμαναν το πολιτικό τέλος της Κυβέρνησης Αλέξη Τσίπρα. Πολύ λίγη συζήτηση έγινε στην προεκλογική περίοδο για την Ευρώπη και τη θέση της Ελλάδας μέσα σε αυτή.

Τα κόμματα και οι υποψήφιοι, που στηρίζουν το ευρωπαϊκό σχέδιο οφείλουν να μιλήσουν για τα υπαρξιακά ζητήματα της Ε.Ε. και να έχουν πειστικές απαντήσεις στα ερωτήματα που τίθενται από τις αντιευρωπαϊκές πολιτικές δυνάμεις, αλλά και μεγάλες επαγγελματικές ομάδες, όπως οι αγρότες. Αυτές που δεν είχε η ενθουσιώδης εκπαιδευτικός 35 χρόνια πριν.

Αν το κλίμα της Αττικής βοήθησε τους αρχαίους Αθηναίους να οικοδομήσουν τη Δημοκρατία, σήμερα η κλιματική κρίση θέτει σε κίνδυνο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και η αντιμετώπιση προκλήσεων που επιφέρει θα καθορίσουν την πολιτική ατζέντα των επομένων ετών και εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν.

Επίσης, αν η καλοκαιρία της Αττικής ευνόησε την Αθηναϊκή Δημοκρατία, η σημερινή πολυδιάσπαση τoυ δημοσίου διαλόγου είναι που δυσκολεύει την Ευρωπαϊκή Δημοκρατία και τους υποστηρικτές της. Αν όμως αυτή η συζήτηση δεν γίνει τώρα πριν τις Ευρωεκλογές, ίσως να μην υπάρχουν άλλες ευκαιρίες στο μέλλον. Τα πούλμαν της φυγής περιμένουν.

*Ο Δημήτρης Σ. Παπαγγελόπουλος είναι Σύμβουλος Στρατηγικής, Επικοινωνίας και Πολιτικής Διαχείρισης