Οι διασπάσεις και οι διαστάσεις της Κεντροαριστεράς
Τι θα συμβεί στις προσεχείς εκλογές
Οι διασπάσεις στον χώρο του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς είναι συνηθισμένες πριν από τις ευρωεκλογές, καθώς ευνοούνται από τη χαλαρότητα της ψήφου, τη δυνατότητα άντλησης ψήφων από όμορους χώρους και την ευκολία κατάρτισης ψηφοδελτίου
Στις προσεχείς εκλογές θα μετρηθούν δύο νέα κόμματα που προέκυψαν από διασπάσεις. Η Νέα Αριστερά με επικεφαλής τον Αλέξη Χαρίτση και οι Δημοκράτες του Ανδρέα Λοβέρδου.
Οι διασπάσεις στον χώρο του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς είναι συνηθισμένες πριν από τις ευρωεκλογές, καθώς ευνοούνται από τη χαλαρότητα της ψήφου, τη δυνατότητα άντλησης ψήφων από όμορους χώρους και την ευκολία κατάρτισης ψηφοδελτίου.
Ήδη από τη διενέργεια των πρώτων ευρωεκλογών το 1981 έλαμψε το ΚΟΔΗΣΟ, που δημιουργήθηκε από στελέχη προερχόμενα από τη διάσπαση της ΕΔΗΚ. Συνεργάστηκε με την ΚΑΕ του Αλέξανδρου Μπαλτατζή και απέσπασε 4,26%. Συνετρίβη όμως στις πολωμένες ευρωεκλογές του 1984 στη μοναδική του αυτόνομη κάθοδο.
Τον Ιούνιο του 1989 που οι ευρωεκλογές διεξήχθησαν ταυτόχρονα με τις βουλευτικές ήταν κακή χρονιά για διασπαστές. Τα δύο ΚΚΕ μπορεί να συνέπραξαν στο πλαίσιο του Ενιαίου Συνασπισμού, αλλά στις εκλογές συμμετείχε η νέα διάσπαση του ΚΚΕ Εσωτερικού με επικεφαλής τον Γιάννη Μπανιά, που είχε διαφωνήσει με τη συνεργασία. Επιπλέον, δύο διασπάσεις του ΠΑΣΟΚ, με επικεφαλής δύο κορυφαίους υπουργούς του, Γεράσιμο Αρσένη και Αντώνη Τρίτση. Άπαντες καταβαραθρώθηκαν και στις δύο κάλπες.
Έπρεπε να φτάσουμε στο 1999 για να βρούμε έναν επιτυχημένο διασπαστή του ΠΑΣΟΚ, τον Δημήτρη Τσοβόλα, να πετυχαίνει την καλύτερή του επίδοση με το ΔΗΚΚΙ, με ποσοστό του 6,85%. Στις ευρωεκλογές του 2004 το ΔΗΚΚΙ είχε κλείσει τον κύκλο του και δεν συμμετείχε, ενώ η Δ.Π.Ε. του Μιχάλη Χαραλαμπίδη έμεινε στα ρηχά και το 2009 δεν υπήρχε καμία διάσπαση σε αυτόν τον χώρο.
Το 2014 όλα ήταν διαφορετικά: ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν πλέον πρώτο κόμμα και έθετε στο πολιτικό περιθώριο τη ΔΗΜΑΡ, που είχε προκύψει από διάσπασή του, ενώ ο Βαγγέλης Βενιζέλος, ως πρόεδρος το ΠΑΣΟΚ, κατάφερε να επανενώσει μέρος του χώρου του φτιάχνοντας την ελληνική Ελιά. Στις τελευταίες ευρωεκλογές του 2019 την έκπληξη έκανε ένας άλλος διασπαστής του ΣΥΡΙΖΑ ο Γιάνης Βαρουφάκης, που πήγε καλύτερα από την Πλεύση Ελευθερίας στην πρώτη της εμφάνιση και το Ποτάμι στην τελευταία του.
Συμπερασματικά, χώρος για να ανθήσουν «διασπαστικά» κόμματα υπάρχουν, όταν οι ευρωεκλογές διεξάγονται ταυτόχρονα με βουλευτικές ή ως προάγγελός τους, όπως έγινε το 1981 με το ΚΟΔΗΣΟ, το 1999 με το ΔΗΚΚΙ και το 2019 με το ΜέΡΑ25. Αντίθετα, όταν το μεγάλο κόμμα του χώρου συσπειρώνεται αφήνει μικρά περιθώρια για τους διασπαστές. Αυτό συνέβη με το ΠΑΣΟΚ το 1984, το 1989, το 2009, με τον ΣΥΡΙΖΑ το 2014. Ενόψει της κάλπης του Ιουνίου ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ διεκδικούν αυτόν τον ρόλο. Η διάσταση της διαφοράς, αλλά και οι συνολικές διαστάσεις της Κεντροαριστεράς θα επηρεαστούν σε μεγάλο βαθμό από νέους και παλιούς διασπαστές.
Το άρθρο αυτό αφιερώνεται στη μνήμη του μεγάλου διανοούμενου Μιχάλη Χαραλαμπίδη.
Οι διασπάσεις στον χώρο του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς είναι συνηθισμένες πριν από τις ευρωεκλογές, καθώς ευνοούνται από τη χαλαρότητα της ψήφου, τη δυνατότητα άντλησης ψήφων από όμορους χώρους και την ευκολία κατάρτισης ψηφοδελτίου.
Ήδη από τη διενέργεια των πρώτων ευρωεκλογών το 1981 έλαμψε το ΚΟΔΗΣΟ, που δημιουργήθηκε από στελέχη προερχόμενα από τη διάσπαση της ΕΔΗΚ. Συνεργάστηκε με την ΚΑΕ του Αλέξανδρου Μπαλτατζή και απέσπασε 4,26%. Συνετρίβη όμως στις πολωμένες ευρωεκλογές του 1984 στη μοναδική του αυτόνομη κάθοδο.
Τον Ιούνιο του 1989 που οι ευρωεκλογές διεξήχθησαν ταυτόχρονα με τις βουλευτικές ήταν κακή χρονιά για διασπαστές. Τα δύο ΚΚΕ μπορεί να συνέπραξαν στο πλαίσιο του Ενιαίου Συνασπισμού, αλλά στις εκλογές συμμετείχε η νέα διάσπαση του ΚΚΕ Εσωτερικού με επικεφαλής τον Γιάννη Μπανιά, που είχε διαφωνήσει με τη συνεργασία. Επιπλέον, δύο διασπάσεις του ΠΑΣΟΚ, με επικεφαλής δύο κορυφαίους υπουργούς του, Γεράσιμο Αρσένη και Αντώνη Τρίτση. Άπαντες καταβαραθρώθηκαν και στις δύο κάλπες.
Έπρεπε να φτάσουμε στο 1999 για να βρούμε έναν επιτυχημένο διασπαστή του ΠΑΣΟΚ, τον Δημήτρη Τσοβόλα, να πετυχαίνει την καλύτερή του επίδοση με το ΔΗΚΚΙ, με ποσοστό του 6,85%. Στις ευρωεκλογές του 2004 το ΔΗΚΚΙ είχε κλείσει τον κύκλο του και δεν συμμετείχε, ενώ η Δ.Π.Ε. του Μιχάλη Χαραλαμπίδη έμεινε στα ρηχά και το 2009 δεν υπήρχε καμία διάσπαση σε αυτόν τον χώρο.
Το 2014 όλα ήταν διαφορετικά: ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν πλέον πρώτο κόμμα και έθετε στο πολιτικό περιθώριο τη ΔΗΜΑΡ, που είχε προκύψει από διάσπασή του, ενώ ο Βαγγέλης Βενιζέλος, ως πρόεδρος το ΠΑΣΟΚ, κατάφερε να επανενώσει μέρος του χώρου του φτιάχνοντας την ελληνική Ελιά. Στις τελευταίες ευρωεκλογές του 2019 την έκπληξη έκανε ένας άλλος διασπαστής του ΣΥΡΙΖΑ ο Γιάνης Βαρουφάκης, που πήγε καλύτερα από την Πλεύση Ελευθερίας στην πρώτη της εμφάνιση και το Ποτάμι στην τελευταία του.
Συμπερασματικά, χώρος για να ανθήσουν «διασπαστικά» κόμματα υπάρχουν, όταν οι ευρωεκλογές διεξάγονται ταυτόχρονα με βουλευτικές ή ως προάγγελός τους, όπως έγινε το 1981 με το ΚΟΔΗΣΟ, το 1999 με το ΔΗΚΚΙ και το 2019 με το ΜέΡΑ25. Αντίθετα, όταν το μεγάλο κόμμα του χώρου συσπειρώνεται αφήνει μικρά περιθώρια για τους διασπαστές. Αυτό συνέβη με το ΠΑΣΟΚ το 1984, το 1989, το 2009, με τον ΣΥΡΙΖΑ το 2014. Ενόψει της κάλπης του Ιουνίου ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ διεκδικούν αυτόν τον ρόλο. Η διάσταση της διαφοράς, αλλά και οι συνολικές διαστάσεις της Κεντροαριστεράς θα επηρεαστούν σε μεγάλο βαθμό από νέους και παλιούς διασπαστές.
Το άρθρο αυτό αφιερώνεται στη μνήμη του μεγάλου διανοούμενου Μιχάλη Χαραλαμπίδη.
