Ο Καραµανλής και τα think tanks
Άρθρο γνώμης
Τα σύγχρονα προβλήµατα δεν ξεπερνιούνται µε µία απόφαση. Η λύση τους συχνά υπερβαίνει και τους εκλογικούς κύκλους, οπότε απαιτεί χρόνο
Η φράση «Ή ο Καραµανλής ή τα τανκς» είναι µία από τις γνωστότερες της Μεταπολίτευσης. Εκφράζει σε µεγάλο βαθµό την κοινή παραδοχή ότι χωρίς την προσωπικότητα του Κωνσταντίνου Καραµανλή δεν θα είχε συντελεστεί το πολιτικό θαύµα του 1974-1975, αλλά και η προσχώρηση της χώρας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες 5 χρόνια αργότερα. Στην έρευνα της GPO που δηµοσιεύτηκε πρόσφατα στο ένθετο των «Π» για τα 50 χρόνια της Μεταπολίτευσης, αυτά αναδεικνύονται ως τα δύο σηµαντικότερα γεγονότα αυτών των ετών.
Πώς τα πέτυχε όλα αυτά ο Καραµανλής; Αξιοποιώντας την πίεση για δηµοκρατία και οµαλότητα, ένα καινούργιο κόµµα, αλλά και ένα κυβερνητικό επιτελείο που ήδη διέθετε εµπειρία πολλών ετών.
Ο εκλογικός θρίαµβος του ΠΑΣΟΚ το 1981 και η οµαλή εναλλαγή κυβέρνησης απέδειξαν στην πράξη ότι τα τανκς είχαν αποσυρθεί στους στρατώνες. Το Κίνηµα που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου κυριάρχησε τα επόµενα χρόνια, κάτι που καταδεικνύει και η προαναφερθείσα έρευνα. Σύµφωνα µε τα ευρήµατά της, το ΠΑΣΟΚ άφησε τη σφραγίδα του στην περίοδο, ο Ανδρέας Παπανδρέου θεωρείται ο σηµαντικότερος ιστορικός πολιτικός ηγέτης και ο καλύτερος πρωθυπουργός, ενώ η κυβερνητική περίοδος 1981-1989 ψηφίζεται ως η καλύτερη µακράν της δεύτερης. Η εκλογική νίκη όµως του 1981 επιλέγεται µόλις από το 7,1% ως το σηµαντικότερο γεγονός της περιόδου και βρίσκεται στην 4η θέση, πίσω από τα επιτεύγµατα του Καραµανλή, αλλά και τη χρεοκοπία του 2010.
Αυτό εξηγεί σε έναν βαθµό τη σηµερινή κυριαρχία του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ο πρωθυπουργός στην επετειακή συνεδρίαση για την αποκατάσταση της ∆ηµοκρατίας αναφέρθηκε στο στίγµα της χρεοκοπίας, που τέµνει την ιστορική περίοδο. Παραλλήλισε µάλιστα τη χούντα, που διέκοψε βίαια την πορεία της µεταπολεµικής Ελλάδος, µε τα µνηµόνια, που βύθισαν τη χώρα σε έναν νέο λαβύρινθο οπισθοχώρησης. Κατέληξε ότι στις µέρες µας ενώνεται ξανά το νήµα των κεντρικών εθνικών στόχων σε ένα ζητούµενο, αυτό της γρήγορης σύγκλισης µε τις πιο προηγµένες χώρες της Ενωσης στην οικονοµία, τους θεσµούς, την αποτελεσµατική κρατική λειτουργία, αλλά και στις ατοµικές συµπεριφορές.
Σε σχέση µε την κυβερνητική θητεία του Κωνσταντίνου Καραµανλή (ή του Ανδρέα Παπανδρέου) δεν υπάρχουν διλήµµατα σαν αυτά που ετέθησαν τότε. Τα τανκς κινούνται στην Αθήνα µόνο στις εθνικές επετείους και οι Ενοπλες ∆υνάµεις µαζί µε την Αστυνοµία είναι οι θεσµοί που εµπιστεύονται περισσότερο οι πολίτες. ∆εν υπάρχουν τα τελευταία χρόνια µαζικά κόµµατα και ισχυρός δικοµµατισµός.
∆εν αρκούν, όµως, ούτε τα κυβερνητικά επιτελεία ούτε οι νοµοθετικές πρωτοβουλίες. Οπως ανέφερε ο πρωθυπουργός στην ίδια οµιλία, τα σύγχρονα προβλήµατα δεν ξεπερνιούνται µε µία απόφαση ή µε έναν νόµο. Η λύση τους συχνά υπερβαίνει και τους εκλογικούς κύκλους, οπότε απαιτεί χρόνο και επιµονή απέναντι σε ισχυρά συµφέροντα. Στη νέα πεντηκονταετία, η ηγετική προσωπικότητα ενός πολιτικού αρχηγού παραµένει σίγουρα προαπαιτούµενο. Αντί όµως για την πίεση των τανκς, των µνηµονίων ή του αντίπαλου κοµµατικού δέους, χρειάζονται σήµερα δεξαµενές σκέψης.
Σε αυτές οι ειδικοί θα επεξεργάζονται λύσεις, θα αξιολογούν την εφαρµογή τους και θα προσπαθούν να εξηγούν στους πολίτες τη σκοπιµότητα κάθε επιλογής. Και Καραµανλής και think tanks!
Πώς τα πέτυχε όλα αυτά ο Καραµανλής; Αξιοποιώντας την πίεση για δηµοκρατία και οµαλότητα, ένα καινούργιο κόµµα, αλλά και ένα κυβερνητικό επιτελείο που ήδη διέθετε εµπειρία πολλών ετών.
Ο εκλογικός θρίαµβος του ΠΑΣΟΚ το 1981 και η οµαλή εναλλαγή κυβέρνησης απέδειξαν στην πράξη ότι τα τανκς είχαν αποσυρθεί στους στρατώνες. Το Κίνηµα που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου κυριάρχησε τα επόµενα χρόνια, κάτι που καταδεικνύει και η προαναφερθείσα έρευνα. Σύµφωνα µε τα ευρήµατά της, το ΠΑΣΟΚ άφησε τη σφραγίδα του στην περίοδο, ο Ανδρέας Παπανδρέου θεωρείται ο σηµαντικότερος ιστορικός πολιτικός ηγέτης και ο καλύτερος πρωθυπουργός, ενώ η κυβερνητική περίοδος 1981-1989 ψηφίζεται ως η καλύτερη µακράν της δεύτερης. Η εκλογική νίκη όµως του 1981 επιλέγεται µόλις από το 7,1% ως το σηµαντικότερο γεγονός της περιόδου και βρίσκεται στην 4η θέση, πίσω από τα επιτεύγµατα του Καραµανλή, αλλά και τη χρεοκοπία του 2010.
Αυτό εξηγεί σε έναν βαθµό τη σηµερινή κυριαρχία του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ο πρωθυπουργός στην επετειακή συνεδρίαση για την αποκατάσταση της ∆ηµοκρατίας αναφέρθηκε στο στίγµα της χρεοκοπίας, που τέµνει την ιστορική περίοδο. Παραλλήλισε µάλιστα τη χούντα, που διέκοψε βίαια την πορεία της µεταπολεµικής Ελλάδος, µε τα µνηµόνια, που βύθισαν τη χώρα σε έναν νέο λαβύρινθο οπισθοχώρησης. Κατέληξε ότι στις µέρες µας ενώνεται ξανά το νήµα των κεντρικών εθνικών στόχων σε ένα ζητούµενο, αυτό της γρήγορης σύγκλισης µε τις πιο προηγµένες χώρες της Ενωσης στην οικονοµία, τους θεσµούς, την αποτελεσµατική κρατική λειτουργία, αλλά και στις ατοµικές συµπεριφορές.
Σε σχέση µε την κυβερνητική θητεία του Κωνσταντίνου Καραµανλή (ή του Ανδρέα Παπανδρέου) δεν υπάρχουν διλήµµατα σαν αυτά που ετέθησαν τότε. Τα τανκς κινούνται στην Αθήνα µόνο στις εθνικές επετείους και οι Ενοπλες ∆υνάµεις µαζί µε την Αστυνοµία είναι οι θεσµοί που εµπιστεύονται περισσότερο οι πολίτες. ∆εν υπάρχουν τα τελευταία χρόνια µαζικά κόµµατα και ισχυρός δικοµµατισµός.
Τα σύγχρονα προβλήµατα δεν ξεπερνιούνται µε µία απόφαση. Η λύση τους συχνά υπερβαίνει και τους εκλογικούς κύκλους, οπότε απαιτεί χρόνο
∆εν αρκούν, όµως, ούτε τα κυβερνητικά επιτελεία ούτε οι νοµοθετικές πρωτοβουλίες. Οπως ανέφερε ο πρωθυπουργός στην ίδια οµιλία, τα σύγχρονα προβλήµατα δεν ξεπερνιούνται µε µία απόφαση ή µε έναν νόµο. Η λύση τους συχνά υπερβαίνει και τους εκλογικούς κύκλους, οπότε απαιτεί χρόνο και επιµονή απέναντι σε ισχυρά συµφέροντα. Στη νέα πεντηκονταετία, η ηγετική προσωπικότητα ενός πολιτικού αρχηγού παραµένει σίγουρα προαπαιτούµενο. Αντί όµως για την πίεση των τανκς, των µνηµονίων ή του αντίπαλου κοµµατικού δέους, χρειάζονται σήµερα δεξαµενές σκέψης.
Σε αυτές οι ειδικοί θα επεξεργάζονται λύσεις, θα αξιολογούν την εφαρµογή τους και θα προσπαθούν να εξηγούν στους πολίτες τη σκοπιµότητα κάθε επιλογής. Και Καραµανλής και think tanks!
*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά»
