Στην Κρήτη πολλοί, µα πάρα πολλοί προεξοφλούν ότι ο επίδοξος εισβολέας, που θα καταστρέψει για πάντα το φυσικό περιβάλλον, έχει... ονοµατεπώνυµο: είναι τα αιολικά πάρκα. Ιδιαίτερο ζήλο ως προς αυτό δείχνουν οικολογικές κινήσεις, αλλά και τοπικοί άρχοντες που επισείουν τον κίνδυνο ανεπανόρθωτων καταστροφών.

Τις µέρες του καλοκαιριού όµως, όταν γυρίζεις τον τόπο σου για να απολαύσεις τις φυσικές οµορφιές του νησιού, είναι που σε πιάνει η καρδιά σου από τη στενοχώρια. Οχι γιατί οι έλικες σκοτώνουν τα πουλιά και τραυµατίζουν ψυχικά τα ζώα, όχι. Αλλά γιατί βλέπεις σε κάθε σου επίσκεψη, µε πόνο ψυχής, πώς βιάζεται καθηµερινά το περιβάλλον από τα µικρά και τα µεγάλα.

∆εν γίνεται εδώ λόγος για την «εισβολή» χιλιάδων επισκεπτών, τις µέρες του ∆εκαπενταύγουστου, στα Φαλάσαρνα, τον Μπάλο και το Ελαφονήσι. Ας κάνουµε µια στάση σε έναν άλλο τόπο µεγίστης οµορφιάς, την Πρέβελη. Εκεί η κατάσταση έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Μόλις δέκα χρόνια πριν, το περίφηµο φοινικόδασος είχε κατακαεί. Οι ειδικοί προεξοφλούσαν την οριστική απώλεια του δάσους. Κι όµως, παρά τις απαισιόδοξες προβλέψεις, τα δένδρα αναστήθηκαν από τις στάχτες τους.

Μια επίσκεψη, παραµονές ∆εκαπενταύγουστου, έδειξε ωστόσο ότι το πάθηµα δεν έγινε µάθηµα. Ολες οι προϋποθέσεις να λαµπαδιάσει ξανά η Πρέβελη από µια σπίθα υπάρχουν στα... πόδια µας (φωτογραφία). Φύλλα ξεραµένα καταγής, µέσα στα µονοπάτια απ’ όπου περνούν οι επισκέπτες. Κλαδιά σπασµένα, όλα έτοιµα για... προσάναµµα. Την ίδια ώρα, απροσδιόριστα µεγάλος αριθµός επισκεπτών καταλαµβάνει τη στενή λωρίδα άµµου, ενώ ταχύπλοα µε επισκέπτες περνούν µε ταχύτητα ανάµεσα σε λουόµενους.

Πώς είναι δυνατόν ένας τόπος απείρου κάλλους να αφήνεται στην τύχη του; Τι κάνουν γι’ αυτό οι ευαίσθητες οικολογικές κινήσεις, ουκ ολίγες στο νησί; Κι ακόµα: Ποιος έχει την ευθύνη για το κατάντηµα αυτό; Ρωτώντας, µάθαµε ότι την έχει ο Οργανισµός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιµατικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ). Είναι Νοµικό Πρόσωπο Ιδιωτικού ∆ικαίου και εποπτεύεται από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Πώς επιτρέπουν οι αρµόδιοι του Οργανισµού να ξεπέσει σε τέτοιο χάλι η πανέµορφη Πρέβελη; Πώς γίνεται ακόµα και οι ταµπέλες για το τι επιτρέπεται και τι όχι να είναι ξεθωριασµένες από την πολυκαιρία και µουντζουρωµένες; Πήρε το αυτί µας τα τελευταία 24ωρα ότι η Περιφέρεια και ο αρµόδιος δήµος είναι σε διαβουλεύσεις µε τον ΟΦΥΠΕΚΑ για να µπει ένα τέλος στην άθλια αυτή εικόνα. Στο µεταξύ φεύγει και ο Αύγουστος...

Οι ανοιχτές πληγές για το περιβάλλον ελλοχεύουν σε αρκετές ακόµη περιπτώσεις, όπου οι αρµόδιοι είτε αδιαφορούν είτε τις σπρώχνουν κάτω από το χαλί, για να περάσει η τουριστική σεζόν και (δεν) βλέπουµε... Παράδειγµα, µια µίνι εξόρµηση για µπάνιο από την Παλαιόχωρα στην παραλία Κριός, µία από τις οµορφότερες της περιοχής. Για να φτάσεις εκεί, διασχίζεις µια µεγάλη έκταση µε τα χρυσοφόρα θερµοκήπια, που γίνονται όλο και περισσότερα. Ωστόσο, ανάµεσα στις νέες κατασκευές βρίσκονται πολλές εγκαταλειµµένες µονάδες. Τα νάιλον καλύµµατα γίνονται έρµαιο των ισχυρών ανέµων, βρίσκονται παντού, µερικά πέφτουν και στη θάλασσα. Καφάσια, άχρηστα εργαλεία, ποτιστικά λάστιχα, όλα σκόρπια γύρω από τους ετοιµόρροπους σκελετούς των άχρηστων, πια, θερµοκηπίων. Και κάπου κάπου, αδέσποτες κατσίκες να µασουλάνε ό,τι έχει αποµείνει... Είναι αυτή εικόνα για να την ανέχεται κανείς; Κυρίως, συνάδει µε την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος;

Αλλο µεγάλο άλυτο πρόβληµα, τα εγκαταλελειµµένα δίχτυα, που απλώνονται κάτω από τις ελιές για το µάζεµά τους, όταν έρθει η ώρα τους. Είναι περιοχές, κυρίως ηµιορεινές και ορεινές, που τα δίχτυα αυτά εδώ και πολύ καιρό µένουν αχρησιµοποίητα. Οι ιδιοκτήτες αδιαφορούν ή έχουν εγκαταλείψει την ιδέα της συλλογής της «βεδέµας», µε αποτέλεσµα τα πλαστικά να παραµένουν άχρηστα, να αλλοιώνουν το έδαφος, να παρασύρονται τον χειµώνα από τα νερά στους ποταµούς και χειµάρρους και τις µέρες του καλοκαιριού να τα βλέπεις γαντζωµένα στις κοίτες τους. Πλέον, χωρίς µια κεντρική ανάληψη πρωτοβουλίας από τους φορείς της Αυτοδιοίκησης αλλά και τους συνεταιρισµούς, λύση δεν υπάρχει. Με το πέρασµα του χρόνου τα δίχτυα γίνονται ένα µε τη γη και οι επιπτώσεις µεσοπρόθεσµα είναι αποκαρδιωτικές.

Αυτό που κάνει εντύπωση είναι πως όταν τα συζητάς αυτά µε διαπρύσιους πολέµιους των αιολικών πάρκων και µαχητές της προστασίας του περιβάλλοντος, τα προσπερνούν αδιάφορα, θεωρώντας τα µικροπροβλήµατα. ∆εν είναι έτσι. Η Κρήτη ταλαιπωρείται από δεκάδες ανάλογα «µικροπροβλήµατα», που κάνουν µεγάλη περιβαλλοντική ζηµιά. Το θέµα δεν είναι βέβαια να σταµατήσει η συζήτηση για το πού και το πώς της εγκατάστασης αιολικών πάρκων. Το ανησυχητικό είναι η απουσία µιας ολιστικής προσέγγισης του περιβαλλοντικού προβλήµατος στο νησί. Και αυτό είναι που λείπει. Κυρίως λείπει µια κουλτούρα πρόληψης του χειρότερου που έρχεται. Το βλέπουµε στο Ελαφονήσι, στα Φαλάσαρνα, όπου πλέον η κάθοδος των µυρίων, ιδιαίτερα στη µετά COVID εποχή, θέτει οξύτατα και επείγοντα προβλήµατα διαχείρισης του περιβάλλοντος στους αρµόδιους. Μήπως είναι ώρα για την κατάστρωση ενός προληπτικού σχεδίου περιβαλλοντικής προστασίας -σε συνδυασµό µε νηφάλιες επιλογές για τη διαχείριση του ενεργειακού- πριν δούµε την Πρέβελη να παραδίδεται εκ νέου ανοχύρωτη στις φλόγες;