Οι τελευταίες εξελίξεις -με κυρίαρχες τις ζυμώσεις και τη διαδικασία εκλογής του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας-επαναφέρουν στο προσκήνιο το ενδεχόμενο πολιτικών ανακατατάξεων και αλλαγών στους συσχετισμούς δυνάμεων.

Το ερώτημα «φέρνει η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας πολιτικές ανατροπές;» δεν νομίζω ότι μπορεί να απαντηθεί παρά μόνο με αρνητικό τρόπο.

Άλλωστε, οι δημοσκοπικές έρευνες που διενεργούνται αυτήν ακριβώς την περίοδο πιστοποιούν ότι τα δεδομένα δεν αλλάζουν: Η ΝΔ παραμένει στα επίπεδα άνω του 30%, το ΠΑΣΟΚ κινείται περί το 17% και από εκεί και πέρα έχουμε μια βεντάλια κομμάτων, που διαγκωνίζονται να πλασαριστούν σε θέσεις με μονοψήφια ποσοστά.
Με δεδομένο ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιχειρεί να δια σφαλίσει τη συνοχή του κόμματός του για το προσεχές κρίσιμο διάστημα αλλά και να θωρακιστεί στις όποιες προ κλήσεις δεξιά της ΝΔ -με παράλληλη προσπάθεια να μην αποξενωθεί από το Κέντρο-, το ενδιαφέρον μετατοπίζεται για πολλοστή φορά στον «πόλο» της αντιπολίτευσης.

Τα κόμματα της Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ, Νέα Αριστερά) πρωταγωνίστησαν με ονόματα υποψηφίων να εμφανίζονται ως οι ηγήτορες της προσπάθειας για μια κοινή γραμμή πλεύσης της αντιπολίτευσης. Κάποιοι την εμφάνισαν και ως ευκαιρία συγκρότησης ενός προοδευτικού μετώπου, κάτι σαν αντίπαλο δέος στην κυβερνητική παράταξη.

Ορισμένοι μάλιστα σαν να εκβιάζουν τη συγκρότηση ενός μετώπου από το ΠΑΣΟΚ μέχρι τη Νέα Αριστερά (συμπεριλαμβανομένων του ΚΚΕ, της Πλεύσης Ελευθερίας, του ΜέΡΑ 25; Άγνωστο), επικαλούμενοι το Λαϊκό Μέτωπο της Γαλλίας.

Η ιδέα για προοδευτικό μπλοκ ως εναλλακτικό κυβερνητικό πόλο δεν είναι καινούργια. Ακόμα και ο Αλέξης Τσίπρας, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε αξιωματική αντιπολίτευση, λάνσαρε το μοντέλο αυτό, προσκαλώντας τότε σε συμπόρευση και το ΠΑΣΟΚ - άλλο αν κορυφαία στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ το περνούσαν γενεές δεκατέσσερις…
Προεκλογικά, μάλιστα, το 2023, το μοντέλο βγήκε από τη ναφθαλίνη, ενώ κυκλοφορούσαν και παραλλαγές του, όπως για παράδειγμα το περιβόητο εφεύρημα της «κυβέρνησης των ηττημένων».

Δύο παρατηρήσεις: Προοδευτικά μέτωπα δεν δημιουργούνται εν μια νυκτί, ούτε ξεπετάγονται όπως η Αθηνά από το κεφάλι του Δία. Χρειάζονται δύο προϋποθέσεις.

Πρώτον, η αποδοχή τού ότι οι διαχωριστικές γραμμές Δεξιά - Αριστερά έχουν παραχωρήσει τη θέση τους σε νέους πολιτικούς και κοινωνικούς μετασχηματισμούς.

Δεύτερον, καλές οι εκκλήσεις για προοδευτική συμπόρευση, αλλά με ποια προγραμματική βάση γίνονται αυτές; Κι ας υποθέσουμε ότι μια Κατσέλη ή ένας Γιαννίτσης ενώνει τα κόμματα στην προε δρική εκλογή. Αυτό δεν αποτελεί καν προϋπόθεση για την υπέρβαση των διαφορών στα κόμματα ή την όποια πρόθεση προγραμματικής σύγκλισης. Μήπως για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή - που δεν τη βλέπουμε.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 17/01/2025