Μια ασήμαντη λεπτομέρεια
Πως εξηγήθηκε η απόφαση να μην αλλάξουν τα τέλη κυκλοφορίας
Από την άποψη των μεγάλων προβλημάτων της οικονομίας, είναι μια εντελώς ασήμαντη λεπτομέρεια. Το υπουργείο Οικονομικών αποφάσισε πως δεν θα προχωρήσει σε καμία αλλαγή για φέτος στα τέλη κυκλοφορίας των αυτοκινήτων. Λιγότερα ή περισσότερα, πληρωμένα με τον κυβισμό ή τη ρύπανση, τα τέλη (που προκαλούν πάντοτε το δημοσιογραφικό ενδιαφέρον, επειδή τα πληρώνουν όλοι) δεν θα αλλάξουν την τύχη της χώρας.
Το κράτος δεν θα φαλίριζε (ξανά), αν δεν πλήρωνε κανείς τέλη, ούτε θα έλυνε το πρόβλημά του, αν ξαφνικά αποφάσιζαν όλοι να πληρώσουν τα διπλά. Η ανακοίνωση, όμως, της απόφασης περιέχει μια φράση που εξηγεί πολλά για και για τη δημοσιονομική κατάντια αλλά και για τους λόγους που ουδείς στον κόσμο, ούτε οι ξένοι πιστωτές, ούτε οι αλλοδαποί ή εγχώριοι επενδυτές, ούτε οι ιθαγενείς φορολογούμενοι, εμπιστεύεται το ελληνικό κράτος.
Η απόφαση να μην αλλάξουν τα τέλη κυκλοφορίας εξηγήθηκε από τους αρμοδίους (δηλαδή τη νέα υφυπουργό αρμόδια για τα έσοδα, κυρία Παπανάτσιου) ως εξής: «Αφού ελήφθησαν υπόψη όλα τα τρέχοντα δεδομένα και οι ανάγκες της αγοράς για σταθερότητα και ασφάλεια, κρίθηκε σκόπιμο να μη γίνουν αυτήν τη στιγμή βεβιασμένες τροποποιήσεις». Η φράση είναι πανομοιότυπη σε όλα τα σχετικά ρεπορτάζ, επομένως δεν αμφισβητείται η επίσημη προέλευσή της. Το μυστικό, όμως, είναι στη λέξη «βεβιασμένες». Τι σημαίνει «βεβιασμένες»; Πολύ απλό.
Σημαίνει ότι η υφυπουργός δεν είχε τον χρόνο να το καλοσκεφτεί. Βέβαια, ο προκάτοχός της, ο Τρύφων Αλεξιάδης, που «επέστρεψε ως υπάλληλος στο υπουργείο», όπως είπε παραδίδοντας τον θώκο του, το ταλαιπωρούσε επί μήνες. Τους ίδιους αυτούς μήνες ταλαιπωρούσε και τους πολίτες με διαρροές για το τι σκέπτεται να κάνει. Με τα πολλά, είχε διαμορφωθεί η εντύπωση ότι όσοι διαθέτουν παλαιά και μεγάλου κυβισμού αυτοκίνητα θα είχαν κάποια ελάφρυνση. Αντίστοιχη γενική εικόνα υπήρχε και για τα μικρότερα και για τα λιγότερο ρυπογόνα, έναντι κάποιων επιβαρύνσεων για άλλες κατηγορίες. Σημασία δεν έχει ποιος ακριβώς θα πλήρωνε ή θα πληρώσει. Σημασία έχει ότι όποιος σχεδίασε κάτι με βάση πληροφορίες από το υπουργείο Οικονομικών ελέγχεται ως ανόητος, για ακόμα μία φορά. Μεγάλη, επίσης, σημασία έχει το ότι οποιαδήποτε προετοιμασία γίνεται στο υπουργείο της οδού Νίκης ή σε οποιοδήποτε άλλο συνδέεται απολύτως με το πρόσωπο του υπουργού.
Στα αυτοκίνητα, η υπόθεση έχει μακρά προϊστορία. Δεν πάνε πάνω από επτά χρόνια που μέσα στην ίδια χρονιά αποφασίστηκε την άνοιξη να δοθεί μπόνους για την απόκτηση τζιπ μεγάλου κυβισμού (που είχαν ξεμείνει στοκ στα τελωνεία) και το φθινόπωρο να αυξηθεί κατακόρυφα ο φόρος στα τζιπ πολλών κυβικών - φόρος αβελτηρίας όσων πίστεψαν και αγόρασαν. Οι φόροι στο πετρέλαιο κίνησης αυξήθηκαν, φυσικά, αφού πρώτα αγοράστηκαν μαζικά ντιζελοκίνητα Ι.Χ. Και το ίδιο ετοιμαζόταν και με τα τέλη, προτού αποφασίσει η νέα υπουργός ότι μια τέτοια ιστορική αλλαγή δεν μπορεί να έχει σφραγίδα του προηγούμενου, αλλά πρέπει να φέρει το δικό της προσωπικό στίγμα, ώστε να μείνει ανεξίτηλο στην Ιστορία. Μέχρι τον επόμενο ανασχηματισμό.
Εχουμε για άλλη μία φορά, λοιπόν, την απόδειξη ενός υπουργοκεντρικού συστήματος - πέρα από την υποτιθέμενη συνέχεια του κράτους στις εναλλαγές κομμάτων στην εξουσία. Οταν ένα υπουργείο δεν μπορεί υπηρεσιακά να σχεδιάσει ούτε για τα τέλη κυκλοφορίας, όταν το πρώτο που κάνει κάθε νέος υπουργός είναι να παγώσει όλα τα σχέδια του προκατόχου του, η ιδέα της «συνέχειας» μοιάζει ανεκδοτολογική. Μαζί και η ιδέα του «κράτους».