Brexit - έξι μήνες έτσι, χωρίς πρόγραμμα
Εξι μήνες μετά το δημοψήφισμα στο οποίο οι Αγγλοι αποφάσισαν πως η χώρα τους πρέπει να φύγει από την Ευρωπαϊκή Ενωση, έχουν γίνει φανερά τα πρώτα συμπεράσματα από την περιπέτεια του Brexit, που θα εκτυλίσσεται τουλάχιστον για τα επόμενα δύο χρόνια.
Πρώτα από όλα, αποδείχθηκε και αποδεικνύεται κάθε μέρα που περνά ότι οι οπαδοί του Brexit δεν είχαν την παραμικρή ιδέα για το πώς θα διαχειρίζονταν τη νίκη τους, την οποία, άλλωστε, δεν περίμεναν ούτε οι ίδιοι. Η Τερέζα Μέι αποκαλύπτεται ως μια πρωθυπουργός χαμηλού αναστήματος, που καιροφυλακτούσε για να αναλάβει την πρωθυπουργία, χωρίς όμως πολιτικό σχέδιο για τη χώρα ή για το κόμμα της, χωρίς καν ένα έντονο ιδεολογικό στίγμα. Περιορίζεται να επαναλαμβάνει ότι πρέπει να γίνει σεβαστή η λαϊκή εντολή και ότι «Brexit σημαίνει Brexit». Αλλά η ζωή και η ευρωπαϊκή πραγματικότητα είναι διαφορετικές. Η ομιλία του Ευρωπαίου αρμόδιου για τις διαπραγματεύσεις Μισέλ Μπαρνιέ ήταν αποκαλυπτική της διαφοράς ανάμεσα σε ένα Λονδίνο που πελαγοδρομεί, διαπιστώνοντας το μέγεθος της απόφασης και τον απίθανο δαίδαλο των διαδικασιών και των πιθανών συνεπειών, από τη μια, και μιας ευρωπαϊκής ελίτ, από την άλλη, που περιλαμβάνει χώρες και αξιωματούχους των Βρυξελλών αποφασισμένους να κάνουν τη Βρετανία να πληρώσει χωρίς εκπτώσεις τον λογαριασμό για το πάρτι της 23ης Ιουνίου.
Η απόφαση να ανατεθεί το υπουργείο Εξωτερικών στον Μπόρις Τζόνσον μοιάζει όλο και περισσότερο με ειρωνεία, αν όχι με διάθεση μετατροπής της πολιτικής σε κωμωδία. Βέβαια, το ίδιο συμβαίνει και με την απόφαση των ψηφοφόρων στις ΗΠΑ να αναδείξουν σε πρόεδρο μια τηλεπερσόνα - αλλά για τη Βρετανία αυτή είναι μικρή παρηγορία. Η ίδια η Μέι αρχικά έλεγε πως θα κρατήσει κλειστά τα χαρτιά της για το πότε θα ξεκινήσει τη διαδικασία εξόδου. Υποχρεώθηκε μέσα σε λίγες εβδομάδες να ορίσει ακραία ημερομηνία το τέλος Μαρτίου. Τώρα έχει εμπλακεί σε έναν δικαστικό αγώνα για το κατά πόσον έχει το δικαίωμα να εκκινήσει τη διαδικασία χωρίς να ζητήσει ψήφο από το Κοινοβούλιο. Σε πρώτο βαθμό έχασε τη δίκη και τώρα επιχειρεί να ακυρώσει τη δικαστική ήττα στον ανώτερο πιθανό βαθμό. Τέλος, η βασική της θέση για τις διαπραγματεύσεις ήταν ότι δεν θα αποκαλύψει τη στρατηγική της, γιατί αυτό είναι το διαπραγματευτικό ατού και δεν θα το δείξει στον αντίπαλο. Αποδείχτηκε ωραίο για μια ατάκα σε τηλεοπτικό σόου, αλλά αυτή την εβδομάδα αναγκάστηκε να δηλώσει πως θα παρουσιάσει έναν πλήρη οδικό χάρτη της διαπραγμάτευσης που επιθυμεί πριν να στείλει την επιστολή στους Ευρωπαίους για να αρχίσουν οι συνομιλίες.
Στις Βρυξέλλες, το Βερολίνο αλλά και το Παρίσι, πάλι, παρά την πολιτική αδυναμία της Γαλλίας, ξέρουν τι θέλουν. Ο Μπαρνιέ τα συνόψισε σε μια εμφάνιση που του ανοίγει τον δρόμο για την προεδρία της Κομισιόν. Πρώτον, σύντομη διαπραγμάτευση και κατάληξη, ακόμα κι αν δεν υπάρχει συμφωνία για την επόμενη μέρα. Δεύτερον, μια ρύθμιση που οπωσδήποτε θα είναι χειρότερη από το να είχαν παραμείνει μέλη της Ενωσης. Συνδυαστικά, τα δύο ανοίγουν το κουτί της Πανδώρας για τους Βρετανούς. Το πιθανότερο σήμερα είναι πως στο τέλος της διετίας, δηλαδή στα μέσα του 2019, θα βρίσκονται εκτός Ε.Ε. χωρίς ειδική συμφωνία. Αρα, θα είναι μια χώρα με την οποία οι Ευρωπαίοι θα έχουν σχέσεις στη βάση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, όπως με το Μπουρούντι ή τη Μογγολία.
Η Βρετανία είναι χώρα παγκόσμιας εμβέλειας σήμερα μόνον σε δύο τομείς. Στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και την οικονομία της γνώσης, χάρη στα πανεπιστήμιά της. Και τα δύο θα υποφέρουν και από τον περιορισμό της πρόσβασης στην ευρωπαϊκή αγορά και, προπάντων, από το μήνυμα της εσωστρέφειας και της απόκρουσης των ανοιχτών συνόρων, τα οποία ήταν η βάση για την ανάδειξή τους στη διεθνή πρωτοπορία.
Η Βρετανία σήμερα είναι μια χώρα σε αδιέξοδο, τουλάχιστον όσο και η Ευρώπη. Οπου πια η Γερμανία είναι η μόνη ουσιαστικά πολιτική ηγέτιδα δύναμη.