«Η Ρωσία χρησιμοποιεί τη θρησκεία ως μέρος μιας υβριδικής στρατηγικής, ως εργαλείο για την επίτευξη των πολιτικών της στόχων» ήταν τα λόγια του πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Τζέφρι Πάιατ κατά τη διάρκεια της διημερίδας με θέμα «Η Θρησκεία στον Σύγχρονο Κόσμο: Προκλήσεις και Προοπτικές για τον Διάλογο και την Ειρήνη», που διοργάνωσε το περιοδικό «Foreign Affairs The Hellenic Edition» και το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Δύο περίπου μήνες μετά, τα γεγονότα έρχονται να επιβεβαιώσουν όσα ανέφερε ο Αμερικανός διπλωμάτης με αφορμή τη Διάσκεψη του Βερολίνου για την επίλυση του λιβυκού ζητήματος και τον αποκλεισμό της Ελλάδας από αυτή. Μία Διάσκεψη στην οποία θα συμμετέχουν εκτός από τις μεγάλες δυνάμεις και τις άμεσα θιγόμενες πλευρές, χώρες όπως το Κογκό και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αλλά θα έχει ως μεγάλη απούσα την Ελλάδα.

Οι περισσότεροι αναζητούν τον «ένοχο» της απουσίας της Ελλάδας στη Διάσκεψη, στην απέναντι πλευρά του Αιγαίου, με τα σενάρια να θέλουν τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να ασκεί ασφυκτικές πιέσεις προς την Άνγκελα Μέρκελ, έτσι ώστε να αφήσει την Ελλάδα εκτός, παρόλο που είναι άμεσα θιγόμενη χώρα από τις εξελίξεις στη Λιβύη, όπως και τελικά έγινε.

Στο παρασκήνιο ωστόσο, προσεκτικοί παρατηρητές διαβλέπουν και ρωσικό δάκτυλο πίσω από τον αποκλεισμό της Ελλάδας. Μία ενέργεια που εμπίπτει στη θρησκευτική διπλωματία που ασκεί η Μόσχα και βασική της παράμετρος στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι μόνο η ανατολική Μεσόγειος και οι αγωγοί, αλλά και η Ουκρανία και η υπόθεση της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας.

Τον περασμένο Οκτώβριο η Ιερά Σύνοδος της Ελλαδικής Εκκλησίας αναγνώρισε το κανονικό δικαίωμα του Οικουμενικού Πατριάρχη να παραχωρεί αυτοκεφαλία και ως εκ τούτου το αυτοκέφαλο της Ουκρανικής Εκκλησίας, προκαλώντας τη σφοδρή αντίδραση του Πατριαρχείου Μόσχας. Η απάντηση της Ρωσικής Εκκλησίας στην απόφαση της Ιεράς Συνόδου εκτός από την απειλή διακοπής της ευχαριστιακής κοινωνίας με τον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, είχε και δύο ακόμα πτυχές. Από τη μία τον αποκλεισμό των εν Ελλάδι θρησκευτικών τουριστικών προορισμών που αποτελούν πόλο έλξης για πολυάριθμους Ρώσους τουρίστες και από την άλλη μία λανθάνουσα πρόθεση των Ρώσων να λειτουργήσουν διασπαστικά επί ελληνικού εδάφους και να εκμεταλλευτούν τις μεμονωμένες φωνές διαφοροποίησης που έχουν διατυπωθεί αλλά παραμένουν στο περιθώριο.

Όλα τα παραπάνω συνιστούν «υβριδική στρατηγική» από μέρους της Ρωσίας, από τη στιγμή που Πατριαρχείο Μόσχας και ρωσική κυβέρνηση βρίσκονται σε σύμπνοια και ο ένας λειτουργεί κατά περίπτωση ως βραχίονας του άλλου. Στην προκειμένη περίπτωση η Ρωσία είτε συνηγόρησε υπογείως στο αίτημα Ερντογάν για την Ελλάδα, είτε δεν έδειξε ενδιαφέρον για να το αντικρούσει, απαντώντας ετεροχρονισμένα στην Ελλάδα για την ουκρανική αυτοκεφαλία

Ο αποκλεισμός της Ελλάδας από τη Διάσκεψη του Βερολίνου μπορεί να μην έχει ως πρώτη υπογράφουσα τη Ρωσία, αλλά η υπογραφή της υπάρχει και εντάσσεται στη σοβούσα ενδοορθόδοξη εκκλησιαστική κρίση.