Η μεσαιωνική λατινική φράση που αναφέρει ο Aubry de Trois-Fontaines τον 13ο μ.Χ. αιώνα στο έργο του Chronicon και αποδίδει σε μία Σίβυλλα μία διφορούμενη προφητεία προς έναν στρατιώτη, μεταγράφηκε στα ελληνικά ως «ἥξεις ἀφήξεις οὐκ ἐν πολέμῳ θνήξεις» αποτελεί ένα από τα αγαπημένα κλισέ. Περιγράφει διφορούμενα μηνύματα και κατά το λαϊκότερα «πέρα δώθε».

Από τα ξημερώματα της Τετάρτης ένα τέτοιο ibis, redibis εξελίσσεται σε δημόσια θέα, όχι σε ρητορικό επίπεδο αλλά σε επίπεδο πράξεων, με πρωταγωνιστές την ελληνική κυβέρνηση και ιδιαίτερα το Μέγαρο Μαξίμου και τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ελπιδοφόρο, σε μία κακή στιγμή δημόσιας διπλωματίας από την ελληνική πλευρά. Ας δούμε γιατί.

Όλα ξεκίνησαν από την παρουσία του Αρχιεπισκόπου Ελπιδοφόρου στα εγκαίνια του «Τουρκικού Κέντρου» στη Νέα Υόρκη μαζί με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και Τουρκοκύπριο ηγέτη του ψευδοκράτους, Ερσίν Τατάρ. Την αντίδραση της κυπριακής πλευράς που έφτασε στο σημείο της ακύρωσης της συνάντησης Αναστασιάδη-Ελπιδοφόρου και της δυσαρέσκειας ομογενειακών οργανώσεων ακολούθησε διαρροή της Αρχιεπισκοπής Αμερικής στην οποία αναφερόταν ότι: «Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής, συνομιλεί και θα συνομιλεί με αξιωματούχους της Τουρκίας, όπως και κάθε άλλης χώρας, στο πλαίσιο της προσπάθειάς του για στήριξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Οικουμενικής Ορθοδοξίας, της παγκόσμιας και περιφερειακής ειρήνης και του διαθρησκευτικού διαλόγου» διευκρινίζοντας ότι ο Αρχιεπίσκοπος θέτει τις πάγιες θέσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Η ξενάγηση του Κυριάκου Μητσοτάκη στον ιερό ναό του Αγίου Νικολάου στο «Σημείο Μηδέν» εντάσσεται επισήμως, λίγη ώρα μετά, στο πρόγραμμα του πρωθυπουργού.

Μία μέρα μετά, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου, πυροδοτεί τη «βόμβα» καθώς απαντώντας σε σχετικό ερώτημα, αναφέρει χαρακτηριστικά πως «μας ενόχλησε η κίνησή του» και συμπλήρωσε πως «η ελληνική κυβέρνηση εκφράζει την δυσαρέσκειά της».

Το βράδυ της ίδιας μέρας, η ξενάγηση στον Άγιο Νικόλαο αφαιρείται από το πρόγραμμα και αντικαθίσταται με συνάντηση με τη διευθυντική ομάδα (editorial board) της Wall Street Journal. Ακολουθεί δείπνο ομογενών προς τιμή του Κυριάκου Μητσοτάκη, στο οποίο ο Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος δεν δίνει το παρών.

Λίγες ώρες αργότερα ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής εκδίδει ανακοίνωση στην οποία ζητά συγγνώμη αναφέροντας μεταξύ άλλων: «Λυπάμαι ειλικρινά για την οδύνη που άθελά μου προκάλεσα σε Κύπριους και Ελληνοαμερικανούς αδελφούς μου» ανέφερε σε έγγραφη δήλωσή του ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής, μετά τις έντονες αντιδράσεις σε Κύπρο, Ελλάδα και την ομογένεια της Αμερικής.».

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος επανέρχεται με συνέντευξή του, αλλάζοντας την εικόνα που είχε δημιουργηθεί, εκφράζοντας όμως και μία γενικότερη άγνοια. «Επειδή το πρόγραμμα του πρωθυπουργού άλλαξε, δεν ξέρω αν θα πάει στο Ground Zero. Κατά πάσα πιθανότητα, δεν το επιτρέπει το πρόγραμμά του να το επισκεφθεί, αλλά νομίζω ότι θα υπάρξει μια συνάντηση με τον Αρχιεπίσκοπο» ανέφερε.

Τελικά έγινε γνωστό ότι η συνάντηση Κυριάκου Μητσοτάκη – Αρχιεπισκόπου Ελπιδοφόρου, θα πραγματοποιηθεί στη μια το μεσημέρι ώρα Νέας Υόρκης, δηλαδή στις οκτώ το απόγευμα ώρα Ελλάδος, στον ΟΗΕ.

Ας δούμε τα «ήξεις αφήξεις».

  • Η επίσκεψη και η ξενάγηση στον Άγιο Νικόλαο στο «Σημείο Μηδέν» δεν αφορά πρόσωπα αλλά έχει ευρύτερη σημασία για την Ορθοδοξία και την ελληνική παρουσία στις ΗΠΑ. Η κίνηση να αντικατασταθεί η επίσκεψη σε ένα σημείο σύμβολο με μία συνάντηση με επιτελείς media είναι μάλλον ατυχής.
  • Η δυσαρέσκεια και η συζήτηση για το αν τελικά θα υπάρξει συνάντηση πήρε δημόσια διάσταση, δίνοντας το δικαίωμα σε οποιονδήποτε να εξυφάνει ευφάνταστα σενάρια συγκρούσεων και διάστασης, τα οποία άπαξ και εξυφανθούν, δύσκολα ξηλώνονται.
  • Σε δεύτερο επίπεδο, λόγω της διαφοράς ώρας, η χρονική απόσταση μεταξύ όσων συνέβαιναν στις ΗΠΑ και όσων γίνονταν γνωστά στην Ελλάδα, άφηναν περιθώριο για ερμηνείες που πολλές φορές έβγαζαν συμπεράσματα βλαπτικά για την ελληνική κυβέρνηση, το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Αρχιεπισκοπή Αμερικής.
  • Η δημόσια διάσταση του θέματος επέτρεψε να υποτιμηθούν ευαίσθητες πτυχές του θέματος, οι οποίες σε διπλωματικό επίπεδο παίζουν σημαντικό ρόλο. Το γεγονός ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο στο οποίο υπάγεται η Αρχιεπισκοπή Αμερικής, εδρεύει στην Τουρκία και ο Αρχιεπίσκοπος έχει τουρκική υπηκοότητα. Η πρόσκληση στην εκδήλωση που είχε κοινωνικό χαρακτήρα, εστάλη από τον αρχηγό του κράτους στο οποίο εδρεύει το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
  • Η τελική λύση, μία συνάντηση σε μία αίθουσα, που παρουσιάζεται ως «αποκλιμάκωση» δεν ισοδυναμεί με την ξενάγηση στον ιερό ναό του Αγίου Νικολάου στο «Σημείο Μηδέν», έναν ιερό ναό που φιλοδοξεί να λάβει οικουμενικό χαρακτήρα σε ένα σημείο με παγκόσμια ακτινοβολία.