Ανοίγω το πρωί την τηλεόραση, συντονίζομαι στην ΕΡΤ και βλέπω τη δημοσιογράφο Αναστασία Γιάμαλη να λέει δύο φορές τη διάσημη λατινική φράση «pacta sunt servanda». «Το «pacta sunt servanda» δεν γίνεται να ισχύει μόνο για τα οικονομικά μέτρα και για τη λιτότητα πρέπει να ισχύει και για την αλληλεγγύη γιατί δεν είμαστε κράτη-μέλη στα μεν και δεν είμαστε κράτη-μέλη στα δε» ανέφερε η δημοσιογράφος κλείνοντας την παρέμβασή της στην επομπή.

Αμέσως ήρθαν στο μυαλό μου όλες εκείνες οι φορές που άκουσα πολιτικούς να λένε με περισσή έμφαση και αυστηρότητα τη συγκεκριμένη φράση όταν ήθελαν να υπερασπιστούν τις κείμενες συμφωνίες και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτές. Πιο πρόσφατη η απάντηση που έδωσε ο αναπληρωτής εκπρόσωπος της Επιτροπής, Αλεξάντερ Βιντερστάιν, όταν ρωτήθηκε την περασμένη Παρασκευή (14.9) σχετικά με το περίφημο τηλεγράφημα του ΑΠΕ που ήθελε τους θεσμούς να συμφωνούν στην κατάργηση του μέτρου περικοπής των συντάξεων. Ο ίδιος επανέλαβε τη φράση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, πως «pacta sunt servanda» (δηλαδή, οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται).

Την ίδια φράση χρησιμοποίησαν και οι Ευρωπαίοι πολιτικοί για να ξεκαθαρίσουν στην πρώτη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 ότι δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι σε όσα απορρέουν από τα μνημόνια. Την ίδια φράση χρησιμοποίησε και ο Αλέξης Τσίπρας απευθυνόμενος στον Μπάρακ Ομπάμα κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε με τον Αμερικανό πρόεδρο στο Μέγαρο Μαξίμου, για να αναφερθεί στις δεσμεύσεις των Ευρωπαίων εταίρων για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.

Όλα καλά μέχρι εδώ. Όπως όμως έγραψε ο Ντοστογιέφσκι στους Δαιμονισμένους «Η ημιμάθεια είναι η τρομερότερη μάστιγα της ανθρωπότητας».

Η φράση «pacta sunt servanda» έχει και συνέχεια η οποία αλλάζει πλήρως τη σημασία της αλλά και την εφαρμογή της. Το αξίωμα που διέπει διεθνείς συμφωνίες και συνθήκες, έχει και μία αίρεση, ένα μικρό παραθυράκι.

«Clausula rebus sic stantibus» που στα λατινικά σημαίνει «εφόσον τα πράγματα παραμένουν ως έχουν». Τι σημαίνει αυτό; Ότι αν η κατάσταση που ισχύει, έχει αλλάξει και διαφέρει από εκείνη που ίσχυε όταν συνήφθη η συμφωνία, ένα από τα δύο συμβαλλόμενα μέρη μπορεί να υπαναχωρήσει επικαλούμενη το παραπάνω αξίωμα, την αλλαγή των συνθηκών και την ακύρωση του «pacta sunt servanda».

Όσο ωραία και αν ακούγεται η «λατινικούρα» έχει και συνέχεια οπότε καλό είναι να τη γνωρίζουμε για να μη μας πιάνουν στον ύπνο και κυρίως για να με εκτιθέμεθα όταν τη χρησιμοποιούμε κατ΄ απόλυτο τρόπο, με αυστηρό ύφος και χωρίς να σηκώνουμε μύγα στο σπαθί μας.

Όλα μπορεί να αλλάξουν…