Μπροστά στον ανθρώπινο πόνο κάθε πολιτική ανάλυση έρχεται σε δεύτερη µοίρα. Ο σεισµός στην Τουρκία και στη Συρία ευαισθητοποίησε, και ορθώς, τα ανθρωπιστικά αισθήµατα των Ελλήνων και κινητοποίησε τους µηχανισµούς της Πολιτείας. Καλά κάνουµε και βοηθούµε ως κράτος, ως Εκκλησία, ως πολίτες. ∆εν είµαστε αφελείς ούτε ανιστόρητοι για να προσδοκούµε άµεση αλλαγή των τουρκικών στόχων στα θέµατα που µας αφορούν.

Αλλά αυτή τη στιγµή προηγείται η σωτηρία και η ανακούφιση των ανθρωπίνων υπάρξεων. Είτε είναι Τούρκοι είτε Κούρδοι είτε Αραβες µουσουλµάνοι είτε αραβόφωνοι χριστιανοί.

Ο φονικός σεισµός έπληξε µια ιστορική περιοχή, η οποία µοιράζεται µεταξύ Τουρκίας και Συρίας. Στα µέρη αυτά επιβιώνουν µνήµες ιστορικές, µνηµεία, τοπωνύµια και θρησκευτικά καθιδρύµατα που έχουν στενή σύνδεση µε τον Ελληνισµό. Η ΝΑ Τουρκία και οι πληγείσες περιοχές της Συρίας έχουν άρρηκτους δεσµούς µε την κληρονοµιά του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των επιγόνων, καθώς και µε την πολιτιστική παρουσία της ελληνορθόδοξης βυζαντινής αυτοκρατορίας, της Ρωµανίας. Η Αλεξανδρέττα (Ισκεντερούν), παραλιακή πόλη στη Μεσόγειο, βρίσκεται απέναντι από το ακρωτήριο της Καρπασίας, της βορειοανατολικής αιχµής της Κύπρου. Το όνοµά της προέρχεται από τον Μέγα Αλέξανδρο, ο οποίος στα αραβικά λέγεται Ισκαντέρ. Είναι µία από τις Αλεξάνδρειες που ίδρυσε ο ίδιος ο Μακεδών στρατηλάτης. Το 1964 ήταν η βάση του τουρκικού στόλου, ο οποίος ετοιµαζόταν να µεταφέρει στρατό για απόβαση στην Κύπρο. Η απόβαση αναβλήθηκε για 10 χρόνια. Λέγεται ότι το καλοκαίρι του 1964 την εµπόδισε ο πρόεδρος Τζόνσον των ΗΠΑ.

Η Αντιόχεια στα τουρκικά λέγεται Αντάκια. Είναι η ιστορική πόλη που είχε ακµάσει στην ελληνιστική εποχή. Εκεί για πρώτη φορά ακούσθηκε ο όρος «χριστιανοί». Ηταν έδρα ενός από τα τέσσερα Πρεσβυγενή Πατριαρχεία της Ορθοδοξίας. Σήµερα η πόλη ανήκει στην Τουρκία και η έδρα του Πατριαρχείου έχει µεταφερθεί στη ∆αµασκό.

Ο Οικουµενικός Πατριάρχης, κ.κ. Βαρθολοµαίος, υπενθύµισε σε µήνυµά του ότι στις πληγείσες περιοχές από τις δύο πλευρές των συνόρων κατοικεί σηµαντικός αριθµός ορθοδόξων χριστιανών. Πρόκειται για τους αραβοφώνους ορθοδόξους του Πατριαρχείου Αντιοχείας, οι οποίοι αυτοχαρακτηρίζονται Ρουµ Ορτοντόξ, δηλαδή Ρωµιοί-Βυζαντινοί ορθόδοξοι. Η λέξη Ρουµ προέρχεται από τη Νέα Ρώµη (Κωνσταντινούπολη). ∆ηλώνουν ότι είναι απόγονοι των Βυζαντινών. Στους ναούς τους στη Συρία, στον Λίβανο, στη ΝΑ Τουρκία και αλλού ψάλλουν κυρίως στα αραβικά, αλλά και στα ελληνικά. Πολλοί ναοί τους ήδη υπέστησαν ζηµίες από τον σεισµό.

Μία πόλη της Συρίας που επλήγη είναι και το Χαλέπι. Εκεί η Ορθόδοξη Μητρόπολη ονοµάζεται Μητρόπολη Βεροίας και Αλεξανδρέττας. Στην ελληνιστική περίοδο οι Σελευκίδες ονόµασαν την πόλη Βέροια, για να διακηρύξουν τις µακεδονικές ρίζες τους. Σήµερα η Μητρόπολη Βεροίας στη Βόρειο Ελλάδα φιλοξενεί ορθόδοξες µοναχές από τη Βέροια της Συρίας.

Χρήσιµη υπενθύµιση λόγω και της καταστάσεως στην Κύπρο: Το 1908 στην περιοχή της Αλεξανδρέττας ζούσαν λίγοι Τούρκοι και πολύ περισσότεροι Αραβες. Οι Γάλλοι, που διοίκησαν τη Συρία στον Μεσοπόλεµο, θέλοντας να έχουν την Τουρκία µε το µέρος τους σε έναν ενδεχόµενο παγκόσµιο πόλεµο, της ανέθεσαν την εποπτεία. Η Τουρκία έφερε Τούρκους, έδιωξε τους ντόπιους, ζήτησε και πέτυχε δηµοψήφισµα και το 1939 κατέστησε την Αλεξανδρέττα επαρχία της Τουρκίας µε το όνοµα Χατάι.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά στις 12 Φεβρουαρίου 2023