Διακόσια χρόνια συµπληρώνονται φέτος από την Καταστροφή των Ψαρών. Από τις 21 έως τις 26 Ιουνίου 1824 ο τουρκικός στόλος, υπό τον ναύαρχο Χοσρέφ, αποβίβασε 14.000 στρατιώτες στο ηρωικό νησί του Αιγαίου, το οποίο συµµετείχε στην Ελληνική Επανάσταση µε ισχυρό στόλο.

Στο νησί αµύνθηκαν 7.000 Ψαριανοί και 1.000 Μακεδόνες. Στυλοβάτες της άµυνας και εδώ οι κληρικοί. Οι Τούρκοι ήσαν πολυάριθµοι και βρήκαν περάσµατα για να καταλάβουν όλο το νησί. Τα τελευταία προπύργια της αντίστασης ανατινάχθηκαν µαζί µε τους πολεµιστές. Ο Αντώνιος Βρατσάνος ανατίναξε το Παλαιόκαστρο (Μαύρη Ράχη) και πολλοί Ψαριανοί και Μακεδόνες ανατινάχθηκαν στο ∆ασκαλιό. Στο νησί υπήρχαν και 20.000 πρόσφυγες από τη Χίο και τα µικρασιατικά παράλια. Σφαγιάσθηκαν 15.000 πρόσφυγες και 3.500 Ψαριανοί. Το νησί καταστράφηκε και λεηλατήθηκε. Από τον περίφηµο ψαριανό στόλο σώθηκαν µόνο 16 µπρίκια (σ.σ.: είδος πλοίου της εποχής) και 7 πυρπολικά. Ας µην ξεχνούµε ότι τα Ψαρά διακρίθηκαν για τους πυρπολητές τους, τους µπουρλοτιέρηδες, όπως ήταν ο θρυλικός Κωνσταντής Κανάρης.

Ο ∆ιονύσιος Σολωµός ύµνησε τη δόξα των Ψαρών, που «περπατάει στην ολόµαυρη ράχη». Η καταστροφή του νησιού αφύπνισε την κυβέρνηση της αγωνιζόµενης Ελλάδας και την οδήγησε στην απόφαση να στείλει στόλο για να σώσει τη Σάµο. Τα Ψαρά γράφτηκαν µε χρυσά γράµµατα στην Ιστορία του Νέου Ελληνισµού. Μαζί µε την Υδρα και τις Σπέτσες ήσαν οι µεγάλες ναυτικές δυνάµεις του 1821. ∆εν είναι τυχαίο ότι µια φρεγάτα του Πολεµικού Ναυτικού σήµερα ονοµάζεται «Ψαρά». Είναι χρήσιµο και επίκαιρο να θυµηθούµε γιατί αγωνισθήκαµε το 1821. Ποια ιδανικά είχαν εκείνοι που ίδρυσαν αυτό το κράτος.

1) Η Ορθόδοξη Εκκλησία διαφύλαξε την πίστη και την εθνική συνείδηση και καλλιέργησε αγωνιστικό πνεύµα. Επί Τουρκοκρατίας όποιος χανόταν για την Ορθοδοξία χανόταν και για τον Ελληνισµό. Οι εξισλαµισµένοι τούρκευαν και µετετρέποντο σε διώκτες του Εθνους µας. Η Εκκλησία, µε τους ιεροκήρυκες, τα µοναστήρια-σχολεία και κυρίως µε τους νεοµάρτυρες, διέσωσε τη σπίθα που άναψε τη φλόγα της ελευθερίας.

2) Υπήρχε πίστη στη διαχρονική συνέχεια του Ελληνισµού. Λόγιοι και κληρικοί, αγωνιστές και απλός λαός, όλοι είχαν τη συνείδηση ότι πρέπει να ελευθερωθούν, διότι είναι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων και της ελληνορθόδοξης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ο Κολοκοτρώνης δηλώνει στον Αγγλο Χάµιλτον ότι συνεχίζει τον αγώνα του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Ο στρατηγός Μακρυγιάννης απαγορεύει στους στρατιώτες του να πουλήσουν αρχαία αγάλµατα λέγοντας: «Γι’ αυτά πολεµήσαµε».

3) Η Μεγάλη Ιδέα ήταν το όραµα και η πηγή ελπίδας. Τίποτε σηµαντικό δεν επιτυγχάνεται χωρίς όραµα.

4) Μας κράτησε όρθιους η αγάπη των Ελλήνων για τα Γράµµατα. Αλλοτε σε κρυφά σχολειά και άλλοτε -κυρίως µετά το 1650- σε φανερά εκπαιδευτήρια, οι υπόδουλοι µάθαιναν γράµµατα µε βασικά εγχειρίδια το Ψαλτήρι, την Οκτώηχο και το Ευαγγέλιο.

5) Μας βοήθησε πολύ η ικανότητα των Ελλήνων στο εµπόριο και στη ναυτιλία. Εµποροι από την υπόδουλη Ελλάδα έφευγαν για τη ∆υτική και Ανατολική Ευρώπη, συγκέντρωναν χρήµατα και επέστρεφαν για να ανοικοδοµήσουν εκκλησίες και σχολεία. Το Ναυτικό των νησιών και των παράλιων πόλεων ξεκίνησε ως Εµπορικό, αλλά το 1821 µετετράπη σε Πολεµικό.

6) Ουδέποτε ξεριζώθηκε το αντιστασιακό πνεύµα του Ελληνισµού. ∆εκάδες εξεγέρσεις οργανώθηκαν πριν από το 1821.

Δημοσιεύτηκε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ