Το πιο εύκολο για τους ρήτορες που «αναλύουν» στην Ελλάδα τη σημασία της ψήφου στις ευρωεκλογές είναι η προβολή του ζητήματος της «Ακροδεξιάς», που, αυξάνοντας δυνάμεις σε διάφορες ευρωπαϊκές κοινωνίες, απειλεί τα δημοκρατικά καθεστώτα και τη διατήρηση του ιδεώδους της ενοποίησης στη Γηραιά Ηπειρο.

Το εν λόγω απλοϊκό σχήμα «σύγκρουσης» προβάλλεται βεβαίως και σε χώρες της Ε.Ε. από ηγεσίες που θέλουν να σκεπάζουν τις δικές τους ευθύνες για την ευρωπαϊκή «ανωμαλία». Ομως, στην Ευρώπη οι πιο σοβαρές αναλύσεις και οι προβληματισμοί για το παρόν και το μέλλον της ξεπερνούν τα εύκολα λόγια των λαϊκιστών του ευρωπαϊσμού και τις κραυγές των ακραίων «εθνολαϊκιστών». Διότι οι ψύχραιμοι και καλά μελετημένοι αναλυτές, που στέκουν σε απόσταση από την «επικαιρότητα», γνωρίζουν τα βασικά στοιχεία του προβλήματος της σημερινής Ευρώπης. Γνωρίζουν, πριν απ’ όλα, ότι η ευρωπαϊκή ενοποίηση, που αποτελούσε τη δικλίδα ασφαλείας κατά της πιθανότητας ανάδειξης μίας μόνης ηγετικής δύναμης, με πρώτη «ύποπτη» για κάτι τέτοιο τη Γερμανία, έχει σήμερα πληγεί σοβαρά από τη… Γερμανία, που αξιοποιεί υπέρ αυτής το «Μάαστριχτ» και το ευρώ. Γνωρίζουν ότι η σημερινή κατάσταση στην Ε.Ε. έχει διαμορφώσει ένα σκηνικό στο οποίο η «Ενωση» μοιάζει με νεκροφόρο όχημα και οι υπερασπιστές της με επικήδειους ρήτορες. Και την κατάσταση αυτή δεν διαμόρφωσαν στο ξεκίνημά της ούτε η «Ακροδεξιά» ούτε οι μετανάστες, αλλά το οικονομικό καθεστώς που λειτούργησε εξαρχής με πολιτική αφροσύνη, χωρίς μια, ελάχιστη έστω, κοινή ηθική βάση σε συνθήκες ευρωπαϊκής «παγκοσμιοποίησης».

Ευρωπαίοι αναλυτές που δεν αρκούνται στην περιγραφή της σημερινής ευρωπαϊκής «επικαιρότητας» εκτιμούν ότι η απώλεια του στοιχήματος της ενοποίησης θα οδηγήσει σταδιακά σε σύνθλιψη των εθνικών κρατών της Ευρώπης, σε ένα σκηνικό που θα έχει εξελιχθεί κατά πάσα πιθανότητα σε «διανδρία» Ουάσινγκτον - Πεκίνου. Οι κύκλοι αυτοί επισημαίνουν ότι στα μέσα του 21ου αιώνα στον πλανήτη θα κατοικούν 9,6 δισ. άνθρωποι και τα ευρωπαϊκά έθνη θα αντιστοιχούν μόλις στο 7% του συνολικού παγκόσμιου πληθυσμού (το 1950 ήταν το 20%). Και τότε κάθε επιμέρους ευρωπαϊκό έθνος θα αντιπροσωπεύει ένα κλάσμα μίας εκατοστιαίας μονάδας του παγκόσμιου πληθυσμού.

Με λίγα λόγια, αν η «Ευρωπαϊκή Ενωση» αποτύχει, τα ευρωπαϊκά κράτη θα καταντούσαν «περιθωριακές φιγούρες της παγκόσμιας πολιτικής», όπως το διατύπωνε και ο Χέλμουτ Σμιτ το 2013, με την επιρροή της Ευρώπης στον κόσμο να φθίνει διαρκώς και ταχέως.

Συνεπώς, η ευρωπαϊκή ενοποίηση αποτελεί μακροπρόθεσμο στρατηγικό συμφέρον των εθνικών κρατών της Ε.Ε. Και αν συμβαίνει σήμερα αυτό που υποστηρίζει ο Γιούργκεν Χάμπερμας, ότι «για πρώτη φορά στην ιστορία της Ενωμένης Ευρώπης παρακολουθούμε μια πραγματική εξασθένηση της Δημοκρατίας», αυτό οφείλεται ακριβώς στην εξασθένηση του ενοποιητικού εγχειρήματος. Τα φαινόμενα των ανισοτήτων, της κοινωνικής αναταραχής, των ποικίλων χρωμάτων «λαϊκιστών» και της «Ακροδεξιάς» ακολούθησαν ως συνέπειες των αρχικών πολιτικών επιλογών του 1991-92.

Τα πράγματα εξελίχθηκαν, δυστυχώς, έτσι ώστε στις αρχές του 21ου αιώνα να καταλήξει η ιστορική προσπάθεια για «ευρωπαϊκή ολοκλήρωση» στον φόβο μιας επιστροφής στη σκοτεινή Ευρώπη του Μεσοπολέμου. Ενδιαμέσως, οι Ευρωπαίοι της Ε.Ε. ως μέρος της υπεροπτικής Δύσης συμμετείχαν σε στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Εγγύς Ανατολή και ενεπλάκησαν σε θανάσιμες συγκρούσεις με το Ισλάμ, που συνοδεύτηκαν από πρωτοφανούς εκτάσεως μεταναστευτικά ρεύματα προς τη Γηραιά Ηπειρο.

Στην παθολογικά εσωστρεφή πολιτική σκηνή της Ελλάδας, τα μεγάλα υπαρξιακά προβλήματα που ταλαιπωρούν την Ε.Ε. και αφορούν άμεσα και τη χώρα μας δεν συζητούνται παρά επιδερμικά και «για τα μάτια». Οι ευρωεκλογές στην Ελλάδα είναι μόνο μια καλή ευκαιρία για να ξεκαθαρίσουν μεταξύ τους «λογαριασμούς» τα κόμματα και να μετρήσουν δυνάμεις ενόψει βουλευτικών εκλογών μέσα στη χρονιά. Για μια ακόμη φορά, η Αθήνα ενώπιον ευρωεκλογών πορεύεται σε δική της «ελεύθερη τροχιά» και μάλιστα σε μια περίοδο δραματικών προβλημάτων της Ε.Ε. Μάταια ένας μικρός αριθμός διεθνολόγων και πολιτικών αναλυτών προσπαθούν με μελέτες και αρθρογραφίες τους να «ξυπνήσουν» τις πολιτικές ηγεσίες της χώρας.