Mπαίνοντας από την κεντρική είσοδο σε ένα από τα µεγαλύτερα πανεπιστήµια της χώρας, το Πανεπιστήµιο Πειραιώς, ένα τεράστιο πανό δεσπόζει µπροστά στα µάτια σου: «Όχι στη διαγραφή αιώνιων φοιτητών».

Είναι ίσως ένα από τα µεγάλα αγκάθια που θα έχει να αντιµετωπίσει η κυβέρνηση το 2025, καθώς τότε λήγει η προθεσµία που δίνει ο νόµος στα πανεπιστήµια, για να ξεκινήσουν να διαγράφουν τους φοιτητές που έχουν ξεπεράσει το επιτρεπτό όριο σπουδών. Καθώς ο συνολικός αριθµός τους ξεπερνάει τις 300.000, το ζήτηµα αποτελεί πεδίον δόξης λαµπρόν για µια σειρά από φοιτητικές παρατάξεις, πολιτικές νεολαίες, οργανώσεις της Αριστεράς, αλλά και κοινοβουλευτικά κόµµατα που είναι περίπου βέβαιο ότι θα διαγκωνιστούν ποιος θα υπερασπιστεί καλύτερα τα συµφέροντά τους (δηλαδή την παραµονή τους στο πανεπιστήµιο) και ποιος θα µπορέσει να προσελκύσει περισσότερα µέλη ή νέους οπαδούς ή έστω νέους ψηφοφόρους από αυτή την οµολογουµένως µεγάλη «δεξαµενή».

Το γήπεδο ωστόσο είναι στρωµένο και για την κυβέρνηση: Το να χαϊδέψει τα αυτιά των φοιτητών (όχι όλων βέβαια), αλλά και των πρυτάνεων, που στη συντριπτική τους πλειοψηφία δεν θέλουν τις διαµάχες και τις συγκρούσεις, ακόµα και αν πιστεύουν ότι αυτές είναι για το καλό του πανεπιστηµίου τους, είναι η εύκολη λύση. Θα δώσει µια δεύτερη ευκαιρία, µια παράταση από τις πολλές που δίνονται σε διάφορες κατηγορίες υποχρεώσεων κατά καιρούς και θα συνεχίσει το έργο της χωρίς φασαρίες στα πανεπιστήµια και στους δρόµους. Το να εφαρµόσει ωστόσο τον νόµο, ακόµα και µε το όποιο (µικρό πιθανότατα θα αποδειχθεί στο τέλος) πολιτικό κόστος και να δείξει ότι θέλει πράγµατι -και µε αυτό τον τρόπο- να «νοικοκυρέψει» τα ΑΕΙ της χώρας, είναι ο πιο δύσκολος δρόµος, αλλά και ο δρόµος που φέρνει στο τέλος και πολιτικά οφέλη, συσπειρώνοντας κόσµο µεταρρυθµιστικό και περισσότερο κεντρώο και φιλελεύθερο.

Τα επιχειρήµατα που θα ακουστούν εντός και κυρίως εκτός Βουλής είναι πολλά και θα ακούγονται σίγουρα εύηχα σε πολλά ώτα. Από τα πιο αθώα «δεν κοστίζουν τίποτα οι αιώνιοι φοιτητές», ή «τώρα σας ήρθε και τα βάλατε µε τα παιδιά» µέχρι τα πιο πονηρά «το κάνετε για να πριµοδοτήσετε τα ιδιωτικά πανεπιστήµια» - λες και αυτά ψάχνουν νέες εγγραφές στους τριαντάρηδες και σαραντάρηδες που δεν έχουν καταφέρει να πάρουν το πρώτο τους πτυχίο…

Ο άτυπος θεσµός των αιώνιων φοιτητών είναι µία ανορθογραφία διαχρονική της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης - δυστυχώς βέβαια δεν είναι η µόνη. Έχει δηµιουργήσει εδώ και δεκαετίες µια κουλτούρα, µια συγκεκριµένη νοοτροπία: Μπες στο πανεπιστήµιο και στη συνέχεια µπορείς να πάρεις τον χρόνο σου και να τελειώσεις όποτε θες. Αποτέλεσµα, ακόµα και καλοί µαθητές µε προοπτική να γίνουν καλοί φοιτητές, αξιοποιώντας αυτή τη δυνατότητα -πιθανώς και «σκασµένοι» από το διετές εντατικό διάβασµα για τις πανελλαδικές εξετάσεις- γίνονται προοπτικά, αν όχι αιώνιοι, σίγουρα µακροχρόνιοι φοιτητές. Έτσι, και οι ίδιοι χαραµίζουν καλά χρόνια της ζωής τους και η ελληνική κοινωνία και οικονοµία χάνει εικοσιπεντάρηδες και τριαντάρηδες, που σε άλλες χώρες αποτελούν ένα από τα πιο δυναµικά κοµµάτια της αγοράς εργασίας, εδώ να παραµένουν -σε έναν βαθµό- εγκλωβισµένοι ή επαναπαυµένοι στο πρώτο τους πτυχίο. Το ίδιο το κράτος τούς δίνει µια επίσηµη αφορµή για αναβλητικότητα, σε µία ηλικία που αρκετοί είναι ούτως ή άλλως επιρρεπείς σε κάτι τέτοιο.

Το πρόβληµα βέβαια δεν είναι καινούργιο - δεν προέκυψε καν την τελευταία δεκαετία. Πριν από σαράντα χρόνια, και συγκεκριµένα το ακαδηµαϊκό έτος 1984- 85, ο αριθµός των φοιτητών σε «κανονικά» εξάµηνα ανερχόταν σε 110.333 και πέραν των κανονικών σε 44.524. Οι αντίστοιχοι αριθµοί έναν χρόνο αργότερα ήταν 120.487 και 52.050. Σήµερα πια οι λεγόµενοι αιώνιοι φοιτητές φέρεται να έχουν φτάσει τους 330.000. Προφανώς υπάρχουν περιπτώσεις όπως νέων που εργάζονται αναγκαστικά, για να µπορέσουν να καλύψουν το κόστος σπουδών τους (σίτιση, στέγαση, µεταφορές κ.λπ.), οι οποίοι ωστόσο δεν αποτελούν σε καµία περίπτωση την πλειοψηφία αυτών.

Η σοβαρή αξιολόγηση όλων των µελών ∆ΕΠ και των ΑΕΙ συνολικά, η αύξηση της δηµόσιας δαπάνης -αλλά µε τρόπο στοχευµένο και µετρήσιµο-, η βελτίωση της υλικοτεχνικής υποδοµής, η λογοδοσία της διοίκησης των πανεπιστηµιακών σχολών και τµηµάτων, µαζί µε τη διαγραφή των αιωνίων φοιτητών είναι µέτρα που µπορούν να αφαιρέσουν από την τριτοβάθµια εκπαίδευση στη χώρα µας τα «βαρίδια» που κουβαλάει ακόµα από τον 20ό αιώνα και να την ευθυγραµµίσουν πλήρως µε τον 21ο και το εξόχως ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον για φοιτητές και καθηγητές.

Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή