Το πιο δύσκολο και σύνθετο πρόβληµα που έχει η κυβέρνηση να λύσει την επόµενη διετία, δηλαδή το 2025 και το 2026, δεν είναι η ακρίβεια. Εκεί εξάλλου τα µέτρα που µπορούν να ληφθούν είναι συγκεκριµένα και σίγουρα όχι απεριόριστα, όπως δείχνει και το παράδειγµα όλων των πρακτικών που έχουν δοκιµαστεί σε πολλές ξένες χώρες, µε πιο ισχυρούς µάλιστα ελεγκτικούς µηχανισµούς από τους δικούς µας.

Η πολυσύνθετη άσκηση που έχει να λύσει η κυβέρνηση είναι το χωροταξικό: Η πρόσφατη απόφαση του Συµβουλίου της Επικρατείας για τον Νέο Οικοδοµικό Κανονισµό, µάλιστα, και το γεγονός ότι η χρηµατοδότηση του Ταµείου Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία βασίζονται τα ειδικά πολεοδοµικά σχέδια, λήγει τον Αύγουστο του 2026 καθιστούν τον όλο σχεδιασµό πιο επιτακτικό.

Επί σειρά δεκαετιών, οι αυθαιρεσίες -µικρές και µεγάλες- ήταν δυστυχώς ο κανόνας, όχι η εξαίρεση


Το πρόβληµα δεν είναι από αυτά που λέµε χαρακτηριστικά «βουνό», είναι «οροσειρά» ολόκληρη. Τα όργια διαφθοράς σε πολεοδοµίες που έχουν αποκαλυφθεί κατά καιρούς από τη Μύκονο µέχρι τη Χαλκιδική «πατάνε» πάνω σε έναν απίστευτο κυκεώνα νόµων, τροπολογιών, αποσπασµατικών ρυθµίσεων κ.λπ., που συνθέτουν το ελληνικό χωροταξικό και πολεοδοµικό ∆ίκαιο, αλλά και σε µια πραγµατικότητα: Επί σειρά δεκαετιών, οι αυθαιρεσίες -µικρές και µεγάλες- ήταν δυστυχώς ο κανόνας, όχι η εξαίρεση. Αυτό, όσο και αν φαίνεται περίεργο, αποτυπώνεται ακόµα και γλωσσολογικά: Στην αγγλική γλώσσα π.χ. το κτίσµα ονοµάζεται illegal, αν δεν έχει χτιστεί νόµιµα. Είναι παράνοµο δηλαδή. Στην ελληνική γλώσσα το «βαφτίσαµε» -χωρίς προφανή λόγο- αυθαίρετο: αν ήταν παράνοµο, θα έπρεπε να εκδοθεί και να εκτελεστεί πράξη κατεδάφισης…

Απολύτως ενδεικτικό παράδειγµα: Μόνο τα αυθαίρετα της κατηγορίας 5, δηλαδή µε υπερβάσεις είτε πάνω από 20% ως προς το ύψος είτε πάνω από 40% ως προς την κάλυψη και τη δόµηση, στα επίσηµα στοιχεία καταγράφονται αθροιστικά στη χώρα στις 262.000! Ακόµα και αν τα στοιχεία αναλυτικά δεν είναι γνωστά, η κατάσταση είναι γνωστή λίγο έως πολύ σε όλους. Και τώρα µέσα στην επόµενη διετία η κυβέρνηση καλείται να λύσει παθογένειες δεκαετιών και να ταράξει λιµνάζοντα ύδατα, ενοχλώντας ατοµικά, τοπικά και περιφερειακά συµφέροντα. Είναι σε θέση να το πράξει αποτελεσµατικά; Η οριοθέτηση χρήσεων γης, η αποσαφήνιση των όρων δόµησης και η προστασία του περιβάλλοντος είναι όροι απαραίτητοι, για να µπορέσει επιτέλους ο καθένας στη χώρα µας να ξέρει πού και πώς µπορεί να χτίζει, για να ξεκλειδώσουν επενδύσεις εκατοµµυρίων και για να µπούµε στον δρόµο για τη λεγόµενη κανονικότητα και τον πλήρη εκσυγχρονισµό.

Πρόσφατα από το βήµα της Βουλής ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεσµεύτηκε ότι το 2025 η Ελλάδα θα διαθέτει επιτέλους Κτηµατολόγιο. «Έναν», όπως είπε, «ακριβή χάρτη της δηµόσιας και ιδιωτικής ακίνητης περιουσίας, µε οριοθετηµένα πλέον δάση και αιγιαλό, µε ξεκάθαρα αποτυπωµένο τι ανήκει στο κράτος, τι ανήκει στον πολίτη και µε σαφείς κανόνες που θα διευκολύνουν τη συλλογική ανάπτυξη αλλά και τις ατοµικές συναλλαγές. Και όλα αυτά χωρίς παραθυράκια αυθαιρεσίας και ανοµίας». Οι δασικοί χάρτες είναι το δεύτερο µεγάλο ζητούµενο της συνολικής χωροταξικής µεταρρύθµισης. Το δασολόγιο καταρτίζεται µε βάση τους δασικούς χάρτες που αποτελούν το προαπαιτούµενό του και συνιστά ουσιαστικά την κατάληξη των δασικών χαρτών.

Οι αντιρρήσεις των πολιτών µε τη χάραξη των δασικών χαρτών είναι, όπως ήταν αναµενόµενο, µαζικές: Μόνο στην Κρήτη έχουν υποβληθεί πάνω από 50.000 ενστάσεις και σύµφωνα µε πρόσφατο ρεπορτάζ («Βήµα της Κυριακής») οι αρµόδιες επιτροπές έχουν µπροστά τους σε όλη την επικράτεια 460.000 αντιρρήσεις (!) και άρα έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών να διαχειριστούν και υποθέσεων να διευθετήσουν. Το τρίτο µεγάλο κοµµάτι του παζλ της επόµενης διετίας είναι τα συνολικά 226 Τοπικά και 18 Ειδικά Πολεοδοµικά Σχέδια του Προγράµµατος Πολεοδοµικής Μεταρρύθµισης «Κωνσταντίνος ∆οξιάδης», που φέρεται να εξελίσσεται στο 80% περίπου όλης της επικράτειας µε τη συνεργασία του Τεχνικού Επιµελητηρίου Ελλάδας. Το πρόγραµµα υλοποιείται µε χρηµατοδότηση ύψους 400.000.000 ευρώ του Ταµείου Ανάκαµψης και έχει στόχο να αποκτήσει πολεοδοµικό σχέδιο και κανονισµούς ρύθµισης του χώρου η συντριπτική πλειονότητα των ∆ηµοτικών Ενοτήτων της χώρας (1.035 είναι αθροιστικά). Όποιος πιστεύει ότι είναι µια διαδικασία που θα κυλήσει οµαλά δεν έχει παρά να ρωτήσει τον γενικό γραµµατέα Χωρικού Σχεδιασµού και Αστικού Περιβάλλοντος, Θύµιο Μπακογιάννη, τι έγινε κατά τις σχετικές παρουσιάσεις στη Σαντορίνη και -ιδίως- στη Μύκονο…

Ο Μητσοτάκης καλείται να κάνει µια µεταρρύθµιση που θα είναι, ίσως, η εµβληµατική σφραγίδα του στον τόπο


Τέταρτο τµήµα της πολυσύνθετης αυτής άσκησης η εκτός σχεδίου δόµηση. Κι εκεί πρέπει η κυβέρνηση να νοµοθετήσει - κι εκεί περιµένουν από τη µία πλευρά οι οικοπεδούχοι και από την άλλη οι περιβαλλοντικές οργανώσεις µε το όπλο παρά πόδα… Η περσινή απόφαση του Συµβουλίου της Επικρατείας περιέπλεξε τα πράγµατα, καθώς απεφάνθη ότι δεν αρκεί το ελάχιστο εµβαδόν των τεσσάρων στρεµµάτων αλλά απαιτείται, ήδη από το 1985, και η ύπαρξη προσώπου σε κοινόχρηστο δρόµο.

Προ ηµερών προστέθηκε και ένα πέµπτο κοµµάτι, η απόφαση του ΣτΕ που κρίνει αντισυνταγµατικές τις προβλέψεις του Νέου Οικοδοµικού Κανονισµού και η οποία οδηγεί αναγκαστικά την κυβέρνηση να νοµοθετήσει ξανά για τα ύψη των κτιρίων και τα «πράσινα» µπόνους, µε τους δηµάρχους από τη µία πλευρά και τους κατασκευαστές από την άλλη να είναι επίσης σε κατάσταση συναγερµού. Η κυβέρνηση καλείται κατά το κοινώς λεγόµενο να σπάσει αυγά και σίγουρα να δυσαρεστήσει και να ενοχλήσει πολλούς. Να χάσει ψήφους δηλαδή. Αλλά και να κάνει µια µεταρρύθµιση που, αν ολοκληρωθεί επιτυχώς και στα πέντε κοµµάτια της αυτά, θα είναι, ίσως, η εµβληµατική σφραγίδα της στον τόπο.

Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή