Το καινούργιο «φρούτο» έφτασε από τον πάλαι ποτέ λεγόµενο νέο κόσµο στον παλιό: «Make Europe Great Again» (MEGA). Το «φρούτο» που καλλιεργήθηκε -ως «Make America Great Again» (MAGA)- στη Νέα Υόρκη, όπου µεγάλωσε και ζούσε ο Ντόναλντ Τραµπ, στη Φλόριντα, όπου είναι το περιβόητο εξοχικό του και στο Τέξας, όπου διαµένει ο προεδρικός φίλος και συνεργάτης Έλον Μασκ.

∆εν φύτρωσε στην Ευρώπη ξαφνικά: το χρησιµοποίησε ως σλόγκαν της ουγγρικής προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης πέρυσι ο Βίκτορ Όρµπαν - επίσης εκ των θαυµαστών του νέου προέδρου των ΗΠΑ. Το πόσταρε στο X (πρώην Twitter) ο ιδιοκτήτης του κ. Μασκ πριν από µερικές εβδοµάδες, όταν ξεκίνησε να υποστηρίζει το γερµανικό AfD (το οποίο πέταξαν έξω από το ευρωπαϊκό κόµµα ID η Μαρίν Λεπέν και ο Ματέο Σαλβίνι, γιατί το έβρισκαν πολύ ακραίο). Το αξιοποίησε σε νέα του ανάρτηση µόλις προχθές ο κ. Μασκ, αναπαράγοντας ένα βίντεο του Κύπριου ευρωβουλευτή Φειδία Παναγιώτου.

Αυτή η αόριστη επίκληση ενός εξιδανικευµένου παρελθόντος, µιας µαγικής εποχής στην οποία θα έπρεπε να επιστρέψουµε, είναι ίσως από τα πλέον χαρακτηριστικά γνωρίσµατα του ρεύµατος του λαϊκισµού που σαρώνει στη ∆ύση τα τελευταία χρόνια. Να κάνουµε, λοιπόν, την Ευρώπη µεγάλη ξανά. Σπουδαία και πάλι! Ας µη σταθούµε στο ποιοι είµαστε εµείς, ποιοι ακριβώς θα κάνουν την ήπειρό µας σπουδαία. Ας σταθούµε στο «ξανά». Πότε ήταν µεγάλη και σπουδαία η Ευρώπη; Ποια είναι αυτή η περίοδος που νοσταλγούµε και την οποία θα µας δώσουν πίσω το AfD, ο κ. Παναγιώτου και οι λοιπές -όχι και τόσο- δηµοκρατικές δυνάµεις;

Μήπως το δεύτερο µισό του 19ου αιώνα, µε τον Κριµαϊκό Πόλεµο, τους πολέµους της ιταλικής και της γερµανικής ενοποίησης, τον αυστροπρωσικό πόλεµο κ.ά.; Σίγουρα όχι. Μήπως η συνέχεια, µε τον Πρώτο Παγκόσµιο Πόλεµο, που άφησε πίσω του χώρες ρηµαγµένες, οικονοµίες κατεστραµµένες και πάνω από δέκα εκατοµµύρια νεκρούς; Αποκλείεται να εννοούν αυτό. Παρά τον πρόσφατο ναζιστικό χαιρετισµό του, αποκλείεται επίσης να αναφέρεται ο κ. Μασκ στην εποχή του Μεσοπολέµου, µε την άνοδο του φασισµού στην Ιταλία, τη Γερµανία, την Ισπανία και αλλού, καθώς και τη φτώχεια και την ανέχεια σε πλατιά στρώµατα του πληθυσµού. Καλύψαµε ήδη µια περίοδο σχεδόν ενός ολόκληρου αιώνα και φτάνουµε στο ξέσπασµα του Β΄ Παγκοσµίου Πολέµου, µε το Ολοκαύτωµα των Εβραίων και τους νεκρούς συνολικά να ξεπερνάνε τα εβδοµήντα εκατοµµύρια. Σίγουρα ούτε τότε η Ευρώπη ήταν σπουδαία - κάθε άλλο µάλιστα.

Φτάνουµε, λοιπόν, στο 1957 και τη Συνθήκη της Ρώµης, µε την οποία ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Οικονοµική Κοινότητα (ΕΟΚ) από τους εκπροσώπους του Βελγίου, της ∆υτικής Γερµανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, του Λουξεµβούργου και της Ολλανδίας. Πράγµατι κάτι σπουδαίο, που εξελίχθηκε αργότερα σε πολύ σπουδαιότερο, αλλά περιείχε ένα κοµµάτι µόνο της Ευρώπης, τα πιο προηγµένα και πλούσια κράτη της ηπείρου. Άρα όλη την περίοδο αυτή, µέχρι τη δεκαετία του ’80, η Ευρώπη δεν ήταν σπουδαία, αλλά γινόταν κάτι σπουδαίο σίγουρα σε ένα κλειστό κλαµπ πλούσιων ή αρκετά εύπορων χωρών. Ας µη σταθούµε ίσως στο πόσο καλή και σπουδαία ήταν η Ευρώπη τις πρώτες δύο δεκαετίες µετά την είσοδο της Ελλάδας στην ΕΟΚ, όταν µοίραζε αφειδώς κοινοτικό χρήµα στη χώρα µας (και σε άλλες βέβαια) και ένα µεγάλο κοµµάτι των πόρων που προέρχονταν από τους Ευρωπαίους φορολογούµενους κατασπαταλείτο χωρίς αντίκρισµα στην παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας…

Τότε όµως, λένε πολλοί, υπήρχε η Ευρώπη των εθνών-κρατών και της εθνικής κυριαρχίας. Αν µη τι άλλο, η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη του 1986 και η Συνθήκη του Μάαστριχτ του 1992 δεν υποστηρίζουν τη ρητορική αυτή. Ούτε το «όχι, όχι, όχι» που απάντησε η Μάργκαρετ Θάτσερ στον Ζακ Ντελόρ το 1990 και στην προσπάθειά του για περαιτέρω εµβάθυνση και ενοποίηση της ΕΟΚ. ∆ύο χρόνια νωρίτερα η σιδηρά κυρία της Μεγάλης Βρετανίας είχε κάνει µάλιστα λόγο για ένα «ευρωπαϊκό υπερκράτος που ασκεί µια νέα κυριαρχία από τις Βρυξέλλες». Η δεκαετία του ’90, επίσης, ξεκίνησε µε τον εµφύλιο πόλεµο στη Γιουγκοσλαβία και έκλεισε µε τον βοµβαρδισµό της Σερβίας, µε τη στάση της ΕΕ όλο αυτό το διάστηµα -πλην της γενναίας ανθρωπιστικής βοήθειας- να είναι από αµήχανη έως αµφιλεγόµενη.

Ποια είναι λοιπόν η περίοδος που η Ευρώπη ήταν «great» και πρέπει να γίνει έτσι «again»; Μάλλον, για να είµαστε ειλικρινείς, δεν υπήρξε ποτέ. Όχι τουλάχιστον µε τον τρόπο που το εννοούν από τον Έλον Μασκ µέχρι την Αλίς Βάιντελ του AfD ή τους εν Ελλάδι θαυµαστές και µιµητές τους. Είναι ένας καµβάς που επίτηδες µένει λευκός, για να ζωγραφίζει πάνω του κάθε ψηφοφόρος τη δική του νοσταλγική εποχή ή τις αναµνήσεις του - υπαρκτές ή φανταστικές. Περισσότερα προσεχώς, καθώς είναι περίπου βέβαιο ότι οι υποψήφιοι καλλιεργητές του «MEGA» θα πολλαπλασιάζονται, µε ταχείς µάλιστα ρυθµούς.