Για τα Τέµπη εκ νέου η θεµατική µας. Υπάρχει καταρχάς το αίτηµα για ορθή και πλήρη απονοµή δικαιοσύνης. Πάνδηµο, αν µου επιτρέπεται η γενίκευση. Αν και πολυσύνθετο ζήτηµα, µε πολλές βασανιστικές τεχνικές λεπτοµέρειες, στον πυρήνα του είναι ένα δυαδικό σύστηµα στην πιο απλή του µορφή, 0 και 1 δηλαδή. ∆ύο επιλογές, δύο απαντήσεις σε κάθε ερώτηµα. Έγινε µοιραίο ανθρώπινο λάθος και φέρει βαριά ευθύνη ο σταθµάρχης; Ναι ή όχι; Κατά πάσα πιθανότητα, ναι. Ευθύνεται και ο µηχανοδηγός; Πιθανότατα, εξετάζεται ωστόσο. Υπήρχαν πρωτόκολλα επικοινωνίας µεταξύ µηχανοδηγού και σταθµάρχη και εφαρµόζονταν σωστά; Η προφανής απάντηση είναι όχι, εποµένως το επόµενο βήµα είναι ποιος έχει την ευθύνη να ελέγχει την εφαρµογή των πρωτοκόλλων αυτών και αν αυτός που την έχει έκανε σωστά τη δουλειά του. Υπάρχει µήπως και πιο πάνω από αυτόν µία εθνική ή ευρωπαϊκή Αρχή που ελέγχει τον ελέγχοντα; Θα διερευνηθεί και αυτό, αν η εν λόγω Αρχή είχε πράξει τα δέοντα και, αν όχι, γιατί.

Πάµε πίσω στον σταθµάρχη: Είχε καταρχάς τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα και την απαραίτητη εκπαίδευση για να τοποθετηθεί στη θέση αυτή; ∆ιαφορετικός ο υπεύθυνος πίσω από καθένα από αυτά τα ερωτήµατα, διαφορετικές και οι ευθύνες. Υπαρκτές ωστόσο. Και σχετικά εύκολα εντοπίσιµες. Πάµε και στο πιο κρίσιµο: Παρά το ανθρώπινο λάθος, υπήρχαν τα ηλεκτρονικά και άλλα σύγχρονα τεχνολογικά συστήµατα εν λειτουργία που θα µπορούσαν να αποτρέψουν το σιδηροδροµικό δυστύχηµα, ακόµα και σε αυτή την περίπτωση; ∆υαδικό το σύστηµα και εδώ: Είτε υπήρχαν είτε δεν υπήρχαν. Είτε φταίει µόνο η τότε διοίκηση του οργανισµού σιδηροδρόµων είτε και οι προηγούµενες.

Η ευθύνη σταµατάει σε αυτές ή φτάνει και στις πολιτικές ηγεσίες στις οποίες αναφέρονταν και σε τι βάθος χρόνου; Εδώ κάθε µάνατζερ του δηµόσιου οργανισµού, εργολάβος και υπεργολάβος, ίσως δε και κάθε αρµόδιος υπουργός και υφυπουργός θα πρέπει να δώσει τις σχετικές απαντήσεις µε την αντίστοιχη τεκµηρίωση. Αν είχε δείξει δηλαδή την απαιτούµενη επιµέλεια και είχε προβεί στις απαραίτητες ενέργειες για να προχωρήσει το έργο µέσα στα συµφωνηµένα χρονοδιαγράµµατα και για να ολοκληρωθεί έγκαιρα. 0: Τα είχε κάνει όλα σωστά. 1: Είχε κάνει λάθη ή και παραλείψεις, που συνέβαλαν στο µοιραίο αποτέλεσµα της 28ης Φεβρουαρίου του 2023.

Ανεξάρτητα από το ανθρώπινο σφάλµα και τις τυχόν λανθασµένες πράξεις και παραλείψεις διοικήσεων φορέων ή και πολιτικών ηγεσιών υπουργείων, υπήρξε φορτίο σε οποιαδήποτε από τις δύο αµαξοστοιχίες ή ακόµα και το παραµικρό ηλεκτρολογικό πρόβληµα, που δυνάµωσαν την έκρηξη και επιτάχυναν τη φωτιά κι έτσι χάθηκαν επιπλέον ανθρώπινες ζωές; ∆ύσκολο -αλλά όχι ακατόρθωτονα αποδειχθεί. Στον πυρήνα της η απάντηση κρύβει και πάλι είτε ένα ναι είτε ένα όχι. Το τι έγινε και τι όχι στη συνέχεια, µετά το τραγικό δυστύχηµα δηλαδή, απασχολούν και αυτά την κοινή γνώµη και ίσως απασχολήσουν και τη ∆ικαιοσύνη, σε δεύτερο επίπεδο: Για να τεκµηριωθεί ενδεχόµενη συγκάλυψη, πρέπει πρώτα να τεκµηριωθεί το αντικείµενο που δυνητικά επιχειρήθηκε να συγκαλυφθεί, κάτι δηλαδή από τα προηγούµενα που αναφέραµε.

Και όλα τα παραπάνω πρέπει επίσης να έχουν, το καθένα ξεχωριστά, ποινικό ενδιαφέρον, να εµπίπτουν δηλαδή σε ένα από τα αδικήµατα που περιγράφει ο ποινικός µας κώδικας. Μπορεί να έγινε εδώ µια κάπως απλοϊκή καταγραφή, στο τέλος ωστόσο, αυτός είναι ουσιαστικά ένας βασικός οδικός χάρτης για τη διερεύνηση των αιτιών του δυστυχήµατος. Καθένα όµως από τα παραπάνω ερωτήµατα χρειάζεται τόνους ανάλυσης και έρευνας από πίσω για να απαντηθεί. Και να απαντηθεί µε τρόπο µάλιστα που δεν θα αφήνει κανένα ίχνος αµφισβήτησης από καλόπιστους τρίτους. Θα χρειαστεί χρόνος. Πολύς. Ας µην πάρουµε ως παράδειγµα το Μάτι, που η πρωτόδικη απόφαση αναµένεται να εκδοθεί επτά χρόνια µετά τη φονική πυρκαγιά. Ας δούµε µια περίπτωση από ένα προηγµένο και σίγουρα ταχύτερο σύστηµα απονοµής δικαιοσύνης, το αγγλικό.

Το 2017, συνολικά 72 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τη φωτιά που ξέσπασε στον Πύργο Γκρένφελ στο δυτικό Λονδίνο. Για τη σύνταξη του πορίσµατος διεξήχθησαν περισσότερες από 300 δηµόσιες ακροάσεις και εξετάστηκαν σχεδόν 1.600 καταθέσεις από µάρτυρες, µε το πρώτο πόρισµα να παρουσιάζεται το 2019 και το τελικό το 2024. Οι κατηγορίες θα απαγγελθούν στο τέλος του 2026 και η δίκη προγραµµατίζεται να ξεκινήσει το 2027, δέκα ολόκληρα χρόνια µετά τη θανατηφόρα πυρκαγιά. Άγνωστο δε πότε θα τελειώσει.

Χρειάζεται υποµονή. Και σίγουρα δεν χρειάζεται να ποτίζεται ο δηµόσιος διάλογος από άλλο δηλητήριο, από όσους έχουν άποψη επί του θέµατος δυσανάλογα ισχυρή σε σχέση µε την πραγµατική τους γνώση επί αυτού και πιθανώς κίνητρα όχι τόσο αγνά και ειλικρινή.


*Δημοσιεύτηκε στην «Απογευματινή»