Oι δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ περί πιθανής χρήσης στρατιωτικής βίας για την ανάκτηση του ελέγχου της διώρυγας του Παναμά και για την προσάρτηση της Γροιλανδίας όπως και η αναφορά του σε άσκηση οικονομικής πίεσης προκειμένου να αποτελέσει ο Καναδάς την 51η πολιτεία των ΗΠΑ προκάλεσαν, όπως ήταν αναμενόμενο, σοκ στους Ευρωπαίους.

Είναι μάλλον προφανές ότι οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να κάνουν στρατιωτική επέμβαση για να αποσπάσουν ευρωπαϊκό έδαφος από χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, όπως είναι η Δανία, στην οποία ανήκει η αυτόνομη περιοχή της Γροιλανδίας.

Όπως επίσης είναι δύσκολο να γίνει κάτι τέτοιο, ακόμα και για τον Παναμά. Σε όλα αυτά τα οποία ο οσονούπω Αμερικανός πρόεδρος παρουσίασε με τον δικό του άγαρμπο τρόπο υπάρχει στρατηγικό υπόβαθρο μακροχρόνιου σχεδιασμού των ΗΠΑ, με ή χωρίς Τραμπ. Η διώρυγα του Παναμά, την οποία κατασκεύασαν οι ΗΠΑ και εκχώρησαν -μετά από δεκαετίες αρχικά αποκλειστικής δικής τους και στη συνέχεια κοινής διαχείρισης- στη λατινοαμερικάνικη χώρα, είναι το πλέον στρατηγικό πέρασμα στο δυτικό ημισφαίριο. Τα τελευταία χρόνια έχουν διεισδύσει Κινέζοι, αναλαμβάνοντας τη διαχείριση κρίσιμων λιμανιών στην είσοδο και την έξοδο της διώρυγας, η οποία ένεκα και περιβαλλοντικών λόγων δεν μπορεί πλέον να εξυπηρετήσει μεγάλο αριθμό πλοίων, με αποτέλεσμα να έχουν ανέβει τα κόστη. Άρα για την Αμερική είναι διπλό θέμα, ασφαλείας λόγω κινεζικής διείσδυσης και οικονομικών ζωτικών συμφερόντων.

Η Γροιλανδία είναι μία τεράστια νησιωτική έκταση τοποθετημένη στρατηγικά μέσα στον αρκτικό κύκλο και κοντά στις βόρειες αμερικανικές ακτές και είναι επίσης μία τεράστια αποθήκη κρίσιμων ορυκτών και σπάνιων γαιών. Οι Κινέζοι κάτω από τη μύτη των Ευρωπαίων έκλεισαν συμφωνίες για την απόκτηση και διαχείριση ορυχείων και κοιτασμάτων σπάνιων γαιών και άλλων ορυκτών.

Η τήξη των πάγων στον Βόρειο Πόλο δημιουργεί ένα νέο στρατηγικό πέρασμα και αλλάζει τη γεωγραφία του πλανήτη, με τη Ρωσία να κυριαρχεί λόγω του μεγαλύτερου αριθμού σύγχρονων παγοθραυστικών που έχει, ενώ παρούσα είναι και εκεί η Κίνα, η οποία πλασάρεται ως εγγύς του αρκτικού χώρα. Οι Αμερικανοί εκλαμβάνουν την κατάσταση ως συνολική απειλή κατά της Δύσης αλλά και κατά της των ΗΠΑ, με τους Ρώσους και τους Κινέζους να επιχειρούν να ελέγξουν το στρατηγικό αυτό πεδίο δίπλα στις βόρειες αμερικανικές ακτές.

Η Γροιλανδία γεωγραφικά ανήκει στην αμερικανική ήπειρο και είναι συνέχεια των καναδικών ακτών. Ο Καναδάς, δεύτερη μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο μετά τη Ρωσία και με έκταση ακριβώς όσο οι Ηνωμένες Πολιτείες αποτελεί τη βόρεια ενδοχώρα και γεωγραφική εφεδρεία των ΗΠΑ. Για την αμερικανική αντίληψη είναι μία «αδρανής» χώρα, η οποία επωφελείται από τις αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας και στην ουσία είναι ένας γεωπολιτικός καταναλωτής με αμερικανικά χρήματα και όπλα. Τα γράφουμε αυτά ενδεικτικά, όχι απαραίτητα για να δικαιολογήσουμε αυτά που λέει ο Τραμπ, αλλά για να υπογραμμίσουμε ότι δεν είναι μία δική του «τρέλα», αλλά ένας βαθύς αμερικανικός σχεδιασμός που σχετίζεται με τα διαχρονικά ζητήματα ασφαλείας των ΗΠΑ. Το αν θα ενεργοποιηθεί τώρα και τι μορφή θα λάβει, προσάρτησης ή ειδικών συμφωνιών, μένει να διαπιστωθεί.

Αλλά η διαπραγμάτευση έχει ήδη ξεκινήσει με το γνωστό δόγμα σοκ από τον Τραμπ.

*Δημοσιεύτηκε στην Απογευματινή