Η εποχή Τραµπ θα είναι άγρια, η Ελλάδα πρέπει να αλλάξει εγχειρίδιο

Στην πρόσφατη συνέντευξή του ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούµπιο περιέγραψε µε απολύτως σαφή τρόπο την εξωτερική πολιτική που προτίθεται να ακολουθήσει ο Ντόναλντ Τραµπ. Επιβεβαίωσε ότι θα ακολουθηθεί µία ακραία συναλλακτική πολιτική, ενισχυµένη από το προσωπικό στιλ και την αντίληψη του Αµερικανού προέδρου.

Προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, η εξωτερική πολιτική γενικώς είναι συναλλακτική, τα κράτη δεν κάνουν ούτε φιλανθρωπίες ούτε ελεηµοσύνη, αλλά αυτό που θα εφαρµοστεί πλέον από την Αµερική δεν θα έχει προσχήµατα, φιοριτούρες και δικαιολογίες. Ο,τι συµφέρει την Αµερική θα επιδιώκεται, θα επιβάλλεται (εάν δεν υπάρχει συµφωνία και σύγκλιση) και το εθνικό συµφέρον θα αποτελεί τον γνώµονα των αποφάσεων.

Ο Αµερικανός υπουργός περιέγραψε µία καθαρή µορφή realpolitik, όπου η στάθµιση της συµπεριφοράς απέναντι σε εταίρους, συµµάχους, φίλιες δυνάµεις, ανταγωνιστές ακόµα και εχθρούς θα γίνεται στη βάση κόστους-οφέλους για τα αµερικανικά συµφέροντα. Η προϊστορία των σχέσεων, τα συµβατικά πλαίσια ακόµα και το ∆ιεθνές ∆ίκαιο περνούν σε δεύτερο πλάνο και δεν θα αποτελούν τον καθοριστικό, ούτε καν τον βαρύνοντα παράγοντα.

Αυτό έχει γίνει σαφές εδώ και καιρό µε τη δήλωση προθέσεων του Αµερικανού προέδρου για τους δασµούς, για το ΝΑΤΟ, για την Ευρώπη. Ο Μάρκο Ρούµπιο ήταν σχεδόν σοκαριστικά ψυχρός, κυνικός και τετράγωνος και ένα από τα βασικά συµπεράσµατα που βγαίνει είναι ότι οι ΗΠΑ, στον βαθµό που δεν θα επηρεάζονται δικά τους συµφέροντα, θα προσαρµόζονται µε τα τετελεσµένα. Εφερε ως παράδειγµα την Ουκρανία, όπου είπε ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρξει επιστροφή στην κατάσταση προ της ρωσικής εισβολής.

Το ίδιο είπε και για τη Συρία. Αυτό είναι ψυχρολουσία για τους Ουκρανούς, οι οποίοι βρίσκονται αντιµέτωποι µε αυτό που απεύχονταν. Είναι όµως και καµπάνα για όσα κράτη βρίσκονται αντιµέτωπα µε αναθεωρητικούς γείτονες και αντιµετωπίζουν απειλή κατά της εδαφικής τους ακεραιότητας. Οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να βοηθήσουν κράτη που δεν µπορούν να βοηθήσουν τον εαυτό τους, εκτός και αν διακυβεύονται δικά τους εθνικά συµφέροντα, και θα προσαρµόζονται στις καταστάσεις που θα δηµιουργούνται στο πεδίο. Η έννοια του παγκόσµιου συµφέροντος, που υπήρχε έστω ως βιτρίνα στην αµερικανική πολιτική, υποχωρεί.

Οι Αµερικανοί θα κοιτούν τον εαυτό τους και αυτό θα πρέπει να κάνουν και όλοι οι υπόλοιποι. Οπου υπάρχουν συγκλίνοντα συµφέροντα θα υπάρχουν και κοινές πολιτικές. Οπου δεν υπάρχουν, θα βρίσκονται απέναντι, αν δεν τους συµφέρει, ή αδιάφοροι, αν δεν τους επηρεάζει. Πέραν των θεµάτων εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, βλέπε Παναµάς, Γριλανδία (την οποία ο Ρούµπιν προσδιόρισε ως τέτοιο ζήτηµα) και άλλα, θα υπάρχει πολύ έντονη η διάσταση των business.

Ο Ντόναλντ Τραµπ είναι επιχειρηµατίας και η επιχειρηµατική αντίληψη είναι κατ’ εξοχήν συναλλακτική, υπολογιστική και καθόλου συναισθηµατική. Για να πάµε στην ταµπακέρα που µας αφορά, η Ελλάδα θα πρέπει να αλλάξει παράδειγµα εξωτερικής πολιτικής. Η στείρα επίκληση του ∆ιεθνούς ∆ικαίου, η αναζήτηση κατανόησης στη βάση αρχών και η εξωτερική εξισορρόπηση (συµµαχίες) λόγω νοµιζόµενου αξιακού πλαισίου ή υποτιθέµενων δεσµών δεν θα έχουν καµία τύχη και µαζί και η χώρα. Η Ελλάδα πρέπει να διαµορφώσει ένα συναλλακτικό πλαίσιο µε τις ΗΠΑ, όπου ο πρόεδρος Τραµπ θα δει αυτά που για τον ίδιο βγάζουν νόηµα. Και έχει αρκετά τέτοια χαρτιά η Ελλάδα στα χέρια της.

Υποδοµές ασφαλείας κρίσιµες για τις ΗΠΑ, γεωγραφική θέση κοµβική για τα µέτωπα της περιοχής, ενεργειακά assets τα οποία το ελληνικό πολιτικό σύστηµα αγνοούσε για χρόνια και τώρα έρχονται θέλοντας και µη στην επιφάνεια, πολυεπίπεδες προοπτικές business. Επίσης οι συνεργατικές σχέσεις ασφαλείας και ευρύτερα µε δρώντες οι οποίοι µπορούν να επηρεάσουν έως ένα βαθµό τις επιλογές του Αµερικανού προέδρου, όπως το Ισραήλ, το οποίο για τα δικά του συµφέροντα επιδιώκει ενίσχυση των δεσµών µε την Ελλάδα. Με λίγα λόγια χρειαζόµαστε άµεσα αλλαγή στο εγχειρίδιο. Το παλιό έχει λήξει.