Ο εμπορικός πόλεμος που ξέσπασε μετά την ανακοίνωση των δασμών από τις ΗΠΑ ήταν αναμενόμενος τουλάχιστον σε πρώτη φάση. Το ενδιαφέρον είναι ότι επί του παρόντος δεν εξελίχθηκε σε καθολική δασμολογική σύγκρουση, καθώς οι αντιδράσεις των αποδεκτών διέφεραν και αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αναστολή από πλευράς Τραμπ των δασμών για τρεις μήνες προς όλους πλην της Κίνας. Η πλειονότητα των κρατών επέλεξε τη διαπραγμάτευση με τον Αμερικανό πρόεδρο, η Κίνα σήκωσε το γάντι και απάντησε με αντίποινα και η ΕΕ βρισκόταν κάπου στη μέση.

Στην περίπτωση της Κίνας η αναμέτρηση έχει μετατραπεί σε chicken game και παιχνίδι αντοχής -ειδικά μετά την αναστολή των δασμών για όλους πλην του Πεκίνου, όπου αυξήθηκαν-, το οποίο μένει να διαπιστωθεί μέχρι ποίου σημείου θα συνεχιστεί και ποιος θα κάψει πρώτος τα αποθέματά του και θα καμφθεί. Προσωπική εκτίμηση, δεν θα είναι οι ΗΠΑ. Η ΕΕ προχώρησε σε κάποια πρώτα αντίμετρα, προβλεπόμενη αντίδραση ούτως ή άλλως για λόγους γοήτρου, αλλά ταυτόχρονα έδειξε πρόθεση διαπραγμάτευσης. Έτσι αποσοβήθηκε προς το παρόν η μετωπική σύγκρουση. Το πιθανότερο είναι ότι οι δύο πλευρές του Ατλαντικού θα επιδιώξουν έναν οριστικό συμβιβασμό, με την Ευρώπη να έχει μεγαλύτερο συμφέρον για αυτό, διότι σε έναν ολοκληρωτικό εμπορικό πόλεμο και οι δύο πλευρές θα είναι χαμένες -οι Βρυξέλλες έχουν βαριά όπλα να χρησιμοποιήσουν-, αλλά κάποιος θα είναι περισσότερο από τον άλλο. Και πάλι, αυτός δεν θα είναι οι ΗΠΑ. Είναι αποκαλυπτικό πάντως ότι αυτοί οι οποίοι έσπευσαν να διαπραγματευτούν τελικά έχουν περιθώρια μείωσης του άμεσου και άδηλου δασμολογικού κόστους προς τα αμερικανικά προϊόντα. Ο λόγος είναι ότι οι επίσημοι, ονομαστικοί δασμοί είναι μόνο ένα μέρος των επιβαρύνσεων προς τις εισαγωγές από τις ΗΠΑ και ότι υπάρχει μία σειρά από άλλα προστατευτικά μέτρα και διαδικασίες που έχουν δασμολογικό αποτέλεσμα.

Αποδεικνύεται ότι πολλές χώρες είχαν το δικό τους κοκτέιλ προστατευτισμού για τις οικονομίες τους και υπό την απειλή των αμερικανικών ανταποδοτικών δασμών ποιούν την ανάγκη φιλοτιμία και εμφανίζονται πρόθυμες να επανεξετάσουν το πλέγμα των επιβαρύνσεων. Ακόμα είμαστε στην αρχή. Ο Ντόναλντ Τραμπ επιχειρεί μία συνολική, δομική αλλαγή του διεθνούς συστήματος, αρχής γενομένης από το καθεστώς των εμπορικών και οικονομικών σχέσεων, το οποίο θεωρεί ετεροβαρές για τις ΗΠΑ, οι οποίες πρέπει να διαχειριστούν το διπλό, εμπορικό και δημοσιονομικό, έλλειμμα.

Δεν έχουν άλλη επιλογή, διότι η παρούσα κατάσταση δεν είναι βιώσιμη, ακόμα και αν πρόκειται για τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, που διαθέτει το αποθεματικό νόμισμα του πλανήτη και τις πιο ισχυρές ένοπλες δυνάμεις. Οι ΗΠΑ αναδιαμορφώνουν το παγκόσμιο σύστημα που οι ίδιες δημιούργησαν μεταπολεμικά, διότι έχουν μεταβληθεί οι παράμετροι. Ιστορικά όταν συμβαίνουν τέτοιας εμβέλειας αλλαγές δεν γίνονται αναίμακτα, μεταφορικά και κυριολεκτικά. Εξάλλου η κυριολεκτική διάσταση ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη σε επιμέρους μέτωπα, τα οποία τείνουν να ενοποιηθούν, ενώ κάποια άλλα βρίσκονται σε σημείο βρασμού. Η επανεκκίνηση του διεθνούς συστήματος γίνεται έπειτα από αιματηρές παγκόσμιες οικονομικές και πολιτικές κρίσεις. Εδώ και χρόνια βρισκόμαστε σε παρατεταμένη εισαγωγή αυτής ακριβώς της διαδικασίας.