
Η επιδείνωση των μετώπων
Άρθρο γνώμης
Όλα τα σενάρια είναι ανοιχτά, ακόμα και αυτό μιας μεγάλης ανάφλεξης που θα ενοποιήσει όλα τα μέτωπα, τα οποία ούτως ή άλλως είναι συγκοινωνούντα δοχεία
Ότι ο γεωπολιτικός περίγυρος είναι ρευστός με αυξανόμενα χαρακτηριστικά χαοτικής κατάστασης είναι προφανές και δεν χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη διεθνοπολιτική ανάλυση. Το ερώτημα που είναι δύσκολο να απαντηθεί είναι ποια θα είναι η συνέχεια, αν δηλαδή θα υπάρξει επιδείνωση ή σταδιακή διευθέτηση των μετώπων. Μέχρι στιγμής οι τάσεις δείχνουν το πρώτο. Αλλά ας δούμε τα επιμέρους στοιχεία μου και τα σημάδια που εκπέμπουν.
Στην Ουκρανία το αμερικανικό σχέδιο γίνεται όλο και πιο εμφανές. Πίεση στο Κίεβο να αποδεχθεί παράδοση εδαφών, είτε με επίσημη αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας σε κάποια από αυτά είτε με άδηλο καθεστώς και παραπομπή της οριστικής λύσης στο μέλλον. Ταυτόχρονη πίεση στη Ρωσία να συμβιβαστεί με ό,τι έχει μέχρι στιγμής επί του πεδίου και διασφαλίσεις ότι δεν θα επιχειρηθεί εκ νέου ρωσική επέκταση στο μέλλον. Ορισμένοι Ευρωπαίοι φαίνεται να εξετάζουν το ενδεχόμενο αποδοχής ενός τέτοιου σχεδίου υπό προϋποθέσεις, κάποιοι άλλοι όχι, γιατί θεωρούν ότι θα αποτελέσει αφετηρία για να εκδηλωθεί με μεγαλύτερη ένταση η ρωσική επιθετικότητα. Στη Μέση Ανατολή τα πράγματα είναι ακόμα πιο σύνθετα.
Στη Συρία η εικόνα είναι αυτή μίας κατακερματισμένης και σε κατάρρευση χώρας. Οι Αμερικανοί δρομολογούν τη μείωση των δυνάμεων επί του εδάφους στις κουρδικές περιοχές σε πρώτη φάση κατά το ήμισυ. Οι Ρώσοι επανακάμπτουν ανακτώντας τις βάσεις που είχαν και ενισχύοντας την επιρροή τους. Οι Κούρδοι, ανησυχώντας για τις αμερικανικές προθέσεις, ρίχνουν γέφυρες προς τους Ρώσους. Οι Τούρκοι προσπαθούν επίμονα να διευρύνουν την παρουσία τους προς τον νότο, όπου όμως οι Ισραηλινοί τούς περιμένουν με το δάχτυλο στη σκανδάλη και έχουν αποσαφηνίσει ότι δεν θα επιτρέψουν τουρκική παρουσία εγγύς στα ισραηλινά σύνορα. Κλιμάκια των δύο πλευρών βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις στο Αζερμπαϊτζάν για να συμφωνήσουν σε ένα σχέδιο αποφυγής της σύγκρουσης. Οι τζιχαντιστές, τους οποίους ο Αλ Τζολάνι εμφανίζεται να μην μπορεί αλλά στην πραγματικότητα δεν θέλει να ελέγξει, συνεχίζουν τους διωγμούς και τις δολοφονίες κατά των άλλων θρησκευτικών και εθνοτικών ομάδων. Οι Δρούζοι στον νότο έχουν ήδη κηρύξει την αυτονομία τους και τελούν υπό την προστασία του Ισραήλ. Οι αλαουίτες και οι χριστιανοί στα δυτικά αναζητούν την προστασία των Ρώσων.
Στο μέτωπο της Ερυθράς Θάλασσας οι σφοδροί αμερικανικοί βομβαρδισμοί στην Υεμένη δεν έχουν φέρει αποτέλεσμα και πλέον όλοι παραδέχονται ότι χωρίς χερσαίες επιχειρήσεις οι Χούθι δεν πρόκειται να εξουδετερωθούν. Στο μείζον θέμα του Ιράν οι ΗΠΑ έχουν μπει σε διαδικασία διαπραγμάτευσης προς μεγάλη απογοήτευση του Ισραήλ. Οι Ισραηλινοί θεωρούν ότι οι Ιρανοί έχουν «τυλίξει» τους Αμερικανούς και τους παρασύρουν σε μία διαπραγματευτική διαδικασία που θα έχει ως αποτέλεσμα να διατηρήσουν το πυρηνικό τους πρόγραμμα και ταυτόχρονα να απενεργοποιήσουν τα σενάρια ενός σφοδρού πλήγματος που θα οδηγούσε ακόμα και σε ανατροπή του καθεστώτος. Έχοντας «διαβάσει» τη λογική του Αμερικανού προέδρου, οι Ιρανοί προσφέρουν κάποιες πολύ δελεαστικές εμπορικές συμφωνίες που αφορούν… πυρηνικούς αντιδραστήρες αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων. Οι Ισραηλινοί διαβλέποντας τον κίνδυνο διαμηνύουν ότι διατηρούν την επιλογή ενός χτυπήματος κατά του Ιράν ακόμη και μόνοι τους. Κατόπιν τούτου είναι εμφανές ότι όλα τα σενάρια για την εξέλιξη των πραγμάτων είναι ανοιχτά, ακόμα και αυτό μίας μεγάλης ανάφλεξης που θα ενοποιήσει όλα τα μέτωπα, τα οποία ούτως ή άλλως είναι συγκοινωνούντα δοχεία.
Στην Ουκρανία το αμερικανικό σχέδιο γίνεται όλο και πιο εμφανές. Πίεση στο Κίεβο να αποδεχθεί παράδοση εδαφών, είτε με επίσημη αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας σε κάποια από αυτά είτε με άδηλο καθεστώς και παραπομπή της οριστικής λύσης στο μέλλον. Ταυτόχρονη πίεση στη Ρωσία να συμβιβαστεί με ό,τι έχει μέχρι στιγμής επί του πεδίου και διασφαλίσεις ότι δεν θα επιχειρηθεί εκ νέου ρωσική επέκταση στο μέλλον. Ορισμένοι Ευρωπαίοι φαίνεται να εξετάζουν το ενδεχόμενο αποδοχής ενός τέτοιου σχεδίου υπό προϋποθέσεις, κάποιοι άλλοι όχι, γιατί θεωρούν ότι θα αποτελέσει αφετηρία για να εκδηλωθεί με μεγαλύτερη ένταση η ρωσική επιθετικότητα. Στη Μέση Ανατολή τα πράγματα είναι ακόμα πιο σύνθετα.
Στη Συρία η εικόνα είναι αυτή μίας κατακερματισμένης και σε κατάρρευση χώρας. Οι Αμερικανοί δρομολογούν τη μείωση των δυνάμεων επί του εδάφους στις κουρδικές περιοχές σε πρώτη φάση κατά το ήμισυ. Οι Ρώσοι επανακάμπτουν ανακτώντας τις βάσεις που είχαν και ενισχύοντας την επιρροή τους. Οι Κούρδοι, ανησυχώντας για τις αμερικανικές προθέσεις, ρίχνουν γέφυρες προς τους Ρώσους. Οι Τούρκοι προσπαθούν επίμονα να διευρύνουν την παρουσία τους προς τον νότο, όπου όμως οι Ισραηλινοί τούς περιμένουν με το δάχτυλο στη σκανδάλη και έχουν αποσαφηνίσει ότι δεν θα επιτρέψουν τουρκική παρουσία εγγύς στα ισραηλινά σύνορα. Κλιμάκια των δύο πλευρών βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις στο Αζερμπαϊτζάν για να συμφωνήσουν σε ένα σχέδιο αποφυγής της σύγκρουσης. Οι τζιχαντιστές, τους οποίους ο Αλ Τζολάνι εμφανίζεται να μην μπορεί αλλά στην πραγματικότητα δεν θέλει να ελέγξει, συνεχίζουν τους διωγμούς και τις δολοφονίες κατά των άλλων θρησκευτικών και εθνοτικών ομάδων. Οι Δρούζοι στον νότο έχουν ήδη κηρύξει την αυτονομία τους και τελούν υπό την προστασία του Ισραήλ. Οι αλαουίτες και οι χριστιανοί στα δυτικά αναζητούν την προστασία των Ρώσων.
Στο μέτωπο της Ερυθράς Θάλασσας οι σφοδροί αμερικανικοί βομβαρδισμοί στην Υεμένη δεν έχουν φέρει αποτέλεσμα και πλέον όλοι παραδέχονται ότι χωρίς χερσαίες επιχειρήσεις οι Χούθι δεν πρόκειται να εξουδετερωθούν. Στο μείζον θέμα του Ιράν οι ΗΠΑ έχουν μπει σε διαδικασία διαπραγμάτευσης προς μεγάλη απογοήτευση του Ισραήλ. Οι Ισραηλινοί θεωρούν ότι οι Ιρανοί έχουν «τυλίξει» τους Αμερικανούς και τους παρασύρουν σε μία διαπραγματευτική διαδικασία που θα έχει ως αποτέλεσμα να διατηρήσουν το πυρηνικό τους πρόγραμμα και ταυτόχρονα να απενεργοποιήσουν τα σενάρια ενός σφοδρού πλήγματος που θα οδηγούσε ακόμα και σε ανατροπή του καθεστώτος. Έχοντας «διαβάσει» τη λογική του Αμερικανού προέδρου, οι Ιρανοί προσφέρουν κάποιες πολύ δελεαστικές εμπορικές συμφωνίες που αφορούν… πυρηνικούς αντιδραστήρες αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων. Οι Ισραηλινοί διαβλέποντας τον κίνδυνο διαμηνύουν ότι διατηρούν την επιλογή ενός χτυπήματος κατά του Ιράν ακόμη και μόνοι τους. Κατόπιν τούτου είναι εμφανές ότι όλα τα σενάρια για την εξέλιξη των πραγμάτων είναι ανοιχτά, ακόμα και αυτό μίας μεγάλης ανάφλεξης που θα ενοποιήσει όλα τα μέτωπα, τα οποία ούτως ή άλλως είναι συγκοινωνούντα δοχεία.