Πριν από λίγες ημέρες μια τράπεζα κατέρρευσε στις ΗΠΑ. Ήταν μια τράπεζα «fintech», που χρηματοδοτούσε εταιρείες τεχνολογίας, με βάση την Καλιφόρνια. Σε παγκόσμιο επίπεδο προέκυψε αναταραχή στις χρηματοοικονομικές αγορές, με τον τρόμο για επανάληψη των φαινομένων του 2008, όταν όλα είχαν αρχίσει με κατάρρευση εξειδικευμένων τραπεζών στα δομημένα ομόλογα και κατέληξαν στη συντριβή της Lehman Brothers, να κυριαρχεί. Η τράπεζα Silicon Valley Bank (SVB) που κατέρρευσε συμπαρέσυρε μαζί της τη Signature Bank, ενώ χάθηκαν στον χρηματιστηριακοοικονομικό κύκλο 456 δισ. δολάρια. Η κρίση δεν δείχνει να περνά στην Ευρώπη με τα σημερινά δεδομένα, ενώ τόσο σε επίπεδο Ουάσινγκτον όσο και Βρυξελλών - Φρανκφούρτης καταγράφηκαν επίσημες διαβεβαιώσεις για την ασφάλεια του συστήματος. Επίσης για το γεγονός ότι η εμπειρία του 2008, που οδήγησε συνολικά την Ευρώπη και ειδικά την Ευρωζώνη σε μια μεγάλη περιπέτεια συνοχής και μια σειρά κρατών-μελών, μεταξύ αυτών την Ελλάδα, σε κύκλο χρεοκοπίας, έχει οδηγήσει σε πλαίσιο λειτουργίας στις τράπεζες σαφώς πιο «θωρακισμένο».

Οι δύο όψεις όμως του καπιταλισμού αντίστοιχα στις δύο όχθες του Ατλαντικού έκαναν και πάλι την εμφάνισή τους όπως και το 2008. Στις ΗΠΑ ο πρόεδρος Μπάιντεν, θέλοντας να προκαταλάβει τις εξελίξεις και να ελέγξει το «ντόμινο» των συνεπειών, προέβη σε ανακοινώσεις που εκπέμπουν πολύ συγκεκριμένο σκεπτικό. Οι καταθέσεις ιδιωτών και μικρών επιχειρήσεων στις τράπεζες θα διασφαλισθούν από το κράτος. Οι διοικήσεις τους θα απολυθούν και θα λογοδοτήσουν δικαστικά. Οι επενδυτές και οι μέτοχοι των τραπεζών αυτών δεν θα προστατευθούν και θα χάσουν τα επενδεδυμένα κεφάλαιά τους. Γιατί σύμφωνα με τα λόγια του προέδρου «πήραν εν γνώσει τους ένα ρίσκο και, όταν το ρίσκο δεν απέδωσε, οι επενδυτές χάνουν τα χρήματά τους. Έτσι λειτουργεί ο καπιταλισμός». Ο συγκεκριμένος τρόπος αντίδρασης επιδεικνύει τη μορφή καπιταλισμού και «ανοιχτής αγοράς» που γίνεται σεβαστή στις ΗΠΑ. Σε αντίθεση, στην τραπεζικοκεντρική Ευρώπη αν είχαμε διάχυση της κρίσης οι επενδυτές και οι μέτοχοι των τραπεζών και αυτών που θα κατέρρεαν θα προστατεύονταν ως προς τα κεφάλαιά τους. Ενώ οι καταθέτες και οι μικρές επιχειρήσεις θα έχαναν τις αποταμιεύσεις τους. Γιατί παρά τη συνεχή διαβούλευση για τη συγκρότηση ομοσπονδιακού τύπου δομής-ταμείου από τις τράπεζες, που θα εγγυάται σε ανάλογες περιπτώσεις τις καταθέσεις ιδιωτών, κάτι τέτοιο δεν έχει εξελιχθεί.

Οι κρίσεις που έχουν προκύψει μάλιστα την προηγούμενη δεκαετία δείχνουν ότι οι διοικήσεις θα προστατεύονταν, ενώ τις «αβαρίες» τους θα κάλυπταν τα κράτη από τα δημόσια οικονομικά τους ή με δάνεια έναντι μνημονίων και επιπλέον δημοσιονομικών περιορισμών. Το ευρωπαϊκό μοντέλο, πολύ διαφορετικό από το αμερικανικό, παρά την εναρμόνιση μεταξύ τους σε δομικά ζητήματα όπως για παράδειγμα η αύξηση των επιτοκίων, σαφώς μερκαντιλιστικό αφήνει πάντα «απροστάτευτους» τους πολίτες. Παρόμοια σκεπτικά ακολουθούνται και σε κύριες στρατηγικές ανάπτυξης και στήριξης των επιχειρήσεων, περιβαλλοντολογικά και άλλα. Πολλές εκατοντάδες δισ. η Αμερική για τη στήριξη των πράσινων επιχειρήσεων, προδιαγραφές και ποινές η Ευρώπη. Οι Αμερικανοί αναδιοργανώνονται. Οι Ευρωπαίοι, πλην των καρτέλ, ξεσηκώνονται απέναντι στο «διευθυντήριο» των Βρυξελλών που τους αντιμετωπίζει ως «υποτελείς»…

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Απογευματινή την Τετάρτη στις 15 Μαρτίου