Στο µέσον του καλοκαιριού προέκυψε ένα σηµαντικό ζήτηµα στο διπλωµατικό και στρατιωτικό προσκήνιο, που φορτίζει τις σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας, αναδεικνύοντας ένα κορυφαίο νοµικό ζήτηµα. Στη θαλάσσια περιοχή νοτίως της Κάσου και της Καρπάθου στις 22-23 Ιουλίου εκδίδεται σχετική NAVTEX, δέσµευση συγκεκριµένης περιοχής, για να κάνει τη δουλειά του το ιταλικό σκάφος «Ievoli Relume». Ποια είναι η δουλειά του; Να ποντίσει ηλεκτρικό καλώδιο που θα συνδέει την Ελλάδα µε την Κύπρο - στη συνέχεια είναι προγραµµατισµένη η σύνδεση µε το συγκεκριµένο καλώδιο της Κύπρου µε το Ισραήλ. Το έργο ενδιαφέρει και την Ευρώπη και έχει αναδειχθεί σε κεντρική εφαρµογή στον ενεργειακό τοµέα που συνδέει την Ασία µε την Ευρώπη υπό τις ευλογίες και των ΗΠΑ. Η δέσµευση περιοχών τότε αφορούσε περιοχές εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων των 6 ν.µ. αλλά και εκτός αυτών, στην οριοθετηµένη µε την Αίγυπτο ελληνική ΑΟΖ.

Η Τουρκία θέλοντας να κάνει επίδειξη ισχύος στην πράξη, απέναντι στη συµφωνία Ελλάδας - Αιγύπτου για τις ΑΟΖ, που ακυρώνει συµβατικά τη συµφωνία Τουρκίας - Λιβύης στην εν λόγω περιοχή, αλλά και να αντιταχθεί σε κάθε νόµιµη κατά τα άλλα σκέψη της σύνδεσης των ΑΟΖ Ελλάδας - Κύπρου, έστειλε στην περιοχή, προκαλώντας όχληση στο ιταλικό σκάφος, πολεµικά πλοία. Η Ελλάδα από την πλευρά της αντέδρασε και, εκτός µιας κανονιοφόρου, που συνόδευε εξαρχής το ιταλικό ερευνητικό πλοίο, έστειλε και µια φρεγάτα και ένα ανοιχτής θαλάσσης σκάφος του Λιµενικού.

Η Τουρκία και η Λιβύη υπέγραψαν το παράνοµο µνηµόνιο χωρίς να είναι παρακείµενες παράκτιες χώρες, παρακάµπτοντας τρία κράτη

Υπήρξε ένταση, αποχώρησε το ιταλικό πλοίο, ενώ στη συνέχεια αποχώρησαν ευλόγως τα τουρκικά και τα ελληνικά πολεµικά πλοία. Οι Τούρκοι τότε επισήµως από τα υπουργεία τους Εξωτερικών και Αµύνης ευχαρίστησαν προκλητικά τις «ελληνικές και τις ιταλικές Αρχές για τον σεβασµό τους στη θαλάσσια δικαιοδοσία µας και τη συνεργασία τους».

Τις προηγούµενες ηµέρες (16-19 Αυγούστου) υπήρξε νέα δέσµευση από την Ελλάδα, για να συνεχίσει τη δουλειά του το ιταλικό µισθωµένο πλοίο, αλλά αυτή τη φορά σε περιοχές εντός των 6 µιλίων. Των συµβατικών χωρικών υδάτων της Ελλάδας δηλαδή. Οι Τούρκοι από την πλευρά τους περιόρισαν και αυτοί την παρουσία του πολεµικού τους στόλου, στέλνοντας ένα πλοίο µόνον αντί για τρία να εποπτεύει τις εργασίες, αλλά από απόσταση 20 ν.µ.

Πάµε στο προκείµενο. Στην πρώτη και την πλέον κρίσιµη περίπτωση (Κάσος 1), ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, κ. Φιντάν, διασαφήνισε: «Εµείς µε τη Λιβύη, όπως ξέρετε, έχουµε διευθετήσει αυτό το ζήτηµα µεταξύ µας. Αυτό ενδεχοµένως να έχει προκαλέσει προβλήµατα σε άλλες χώρες, αλλά δεν είναι δικό µας πρόβληµα. Αυτό που έχει σηµασία είναι ότι το έργο που κάνουµε γίνεται σύµφωνα µε τον νόµο και µε βάση την αµοιβαία συναίνεση. Εµείς αυτό κοιτάζουµε». Από την πλευρά του ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, κ. Γεραπετρίτης, τόνισε ότι το µνηµόνιο Τουρκίας - Λιβύης είναι «άκυρο, νοµικά ανυπόστατο και δεν παράγει έννοµα αποτελέσµατα».

Για το ποιος έχει δίκιο και άδικο βάσει του ∆ικαίου της Θάλασσας που ισχύει δεν θέλει πολλή κουβέντα. Η Ελλάδα, η Αίγυπτος και η Κύπρος. Η Τουρκία και η Λιβύη δεν είναι παρακείµενες παράκτιες χώρες για να κάνουν τέτοια συµφωνία, παρακάµπτοντας τρία κράτη. Είναι σαν η Ελλάδα να κάνει αντίστοιχο µνηµόνιο µε τη Γαλλία, παρακάµπτοντας την Ιταλία, ή µε την Ισπανία, παρακάµπτοντας και τη Γαλλία και άλλες χώρες και ΑΟΖ. Αλλά η Τουρκία δεν εφαρµόζει δίκαιο, «γράφει» δίκαιο όπως τη συµφέρει, στη βάση της ισχύος.

Μέσα στους επόµενους µήνες θα συνεχιστούν οι διµερείς συνοµιλίες Ελλάδας - Τουρκίας, µε τις δυο πλευρές να ισχυρίζονται τις άνωθεν θέσεις εκατέρωθεν. Όπως και µε το εύρος των χωρικών υδάτων από τα 6 στα 12 µίλια. Πώς θα λυθεί η σηµαίνουσα διαφορά; Υπάρχει καµία ιδέα στο υπουργείο Εξωτερικών;

Δημοσιεύθηκε στην «Απογευματινή»