Η ασιατική Τουρκία, το Κουρδιστάν και το ραντεβού στη Ρωσία

Ο Tαγίπ Eρντογάν συναντήθηκε µε τον Ρώσο οµόλογό του, Βλ. Πούτιν, χθες προκειµένου να συζητήσουν µια σειρά θεµάτων κοινού ενδιαφέροντος, µεταξύ αυτών την ένταξη της Τουρκίας στον συνασπισµό των BRICS. Η Τουρκία-µέλος του ΝΑΤΟ θα είναι η πρώτη χώρα µέλος του Ατλαντικού Συµφώνου που συµπλέει µε την ασιατική αυτή συνοµοσπονδία της Κίνας, της Ρωσίας και των χωρών του Παγκόσµιου Νότου. Η Τουρκία δεν επιχειρεί να ενταχτεί µόνη της, αλλά σε µια εναρµονισµένη στρατηγική µε το Αζερµπαϊτζάν και τη Μαλαισία. Η προ ολίγων ηµερών δηλαδή δήλωση του υπουργού Εξωτερικών, Χ. Φιντάν, για το βάθος της τουρκικής σχέσης µε την Ασία και τον Καύκασο δεν ήταν αποσπασµατική. Αυτή είναι µια οπτική.

Η τοποθέτηση του πολιτικού ηγέτη των εθνικιστών «Γκρίζων Λύκων», Μπαχτσελί, σε κοµµατικό όργανο, σύµφωνα µε την οποία στην περίπτωση που ο κρατούµενος σε αποµόνωση για περίπου 25 χρόνια Οτσαλάν συνέβαλλε στη διάλυση και την «παράδοση των όπλων» του PKK, του οποίου ηγείτο, θα άνοιγε ο δρόµος για πρόωρη αποφυλάκισή του µε περιοριστικούς όρους είναι µια άλλη οπτική. Αυτή συνδέεται µε τη µάχιµη προετοιµασία της Τουρκίας να ανασχέσει τη στρατηγική για τον σχηµατισµό ανεξάρτητης κρατικής οντότητας των Κούρδων στα εδάφη τους, που εντάσσονται σήµερα σε τέσσερις χώρες: τη Συρία, το Ιράκ, το Ιράν και την Τουρκία. Η ανάδειξη της προοπτικής αυτής συνδέεται µε τους πολέµους του Ισραήλ, την κλιµακούµενη ένταση Τουρκίας - Ισραήλ και τη συγκρότηση «νέας τάξης», που θα οδηγήσει σε µια εκεχειρία διαρκείας. Αυτό που η Τουρκία απεύχεται και το χαρακτηρίζει «Γη της Επαγγελίας» στο Λεβάντε.

Στις συζητήσεις Ερντογάν - Πούτιν στο Καζάν της Ρωσίας, όπου εξελίσσεται και η σύνοδος των BRICS, προβλέπεται να δροµολογηθεί ενεργειακή συµφωνία, στη βάση της οποίας η Τουρκία θα αποτελέσει κόµβο µεταφοράς του ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή - Ασία. Η πρόταση είχε διατυπωθεί από τον Ρώσο πρόεδρο από το 2022 µετά την καταστροφή και την ακύρωση των αγωγών NordStream προς Γερµανία. Ουσιαστικά µε την έννοια αυτή η Τουρκία αναλαµβάνει τον ρόλο που διεκδίκησε η Γερµανία και έχασε από αυτό. Αυτή είναι µια τρίτη οπτική.

Λαµβάνοντας όλα αυτά ως δεδοµένα, είναι φανερό πλέον ότι η θέση και ο ρόλος της Τουρκίας στο ενδιάµεσο δυο κόσµων, στη συγκυρία µάλιστα που αυτοί διαµορφώνονται, και οι ζώνες επιρροής µαζί µε τις παγκόσµιες εµπορικές διαδροµές αποτελούν διακύβευµα ιστορικού power game, δεν θα είναι κάτι απλό. Και µπορεί στην Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη να ενθυµούνται και να διακηρύσσουν τον «όρκο του έθνους» του 1920, που αποτέλεσε δέσµευση στο τελευταίο οθωµανικό συµβούλιο -πριν από την οριστική κατάρρευση και διευθέτηση της αυτοκρατορίας- προς το µέλλον, αλλά δεν µπορούν να αγνοήσουν όσο και να θέλουν ένα αξίωµα: «Η Τουρκία είναι πολύ µεγάλη για να µείνει ενιαία».

Η οπτική τους να αντιµετωπίζουν τους Έλληνες ως Ρωµιούς, είτε τους Ελλαδίτες είτε τους Κυπρίους, µπορεί να δικαιολογήθηκε για αρκετές δεκαετίες, αφού ο επιθετικός επεκτατισµός και η ασέβεια στις εθνικές και θρησκευτικές µειονότητες που επέδειξαν δικαιώθηκε στα σηµεία, αλλά τώρα θα κληθούν να σκεφθούν και διαφορετικά: Μήπως η γεωπολιτική ενότητα µε την Ελλάδα τούς προστάτευσε από τη δεκαετία του 1950 και µετά, στη βάση της ενότητάς τους µε τη ∆ύση; Ενώ στην παρούσα φάση, που η ιδιότητα τους ως µέλους του ΝΑΤΟ δεν φθάνει, ενώ έχουν ανοίξει πολλά νέα «µέτωπα», µε κυρίαρχο αυτό του Ισραήλ, είναι πλέον γεωπολιτικά… ακάλυπτοι;

ΥΓ.: Ενώ το συγκεκριµένο άρθρο είχε περίπου γραφεί, προέκυψε η τροµοκρατική επίθεση στην κρατική αεροδιαστηµική βιοµηχανία της Τουρκίας (TUSAS).