Οι εξελίξεις στη Συρία µε την πτώση του καθεστώτος Ασαντ είναι ραγδαίες. Μπορεί να µην είναι απρόβλεπτες, αλλά απέκτησαν µεγαλύτερη ταχύτητα στην εξέλιξή τους στο πεδίο. Πάντα γίνεται αυτό και είναι µια παράµετρος που θα πρέπει να λογίζεται ως κρίσιµη, γιατί ορίζει το απρόβλεπτο στις εξελίξεις. Η νέα υπό διαµόρφωση κατάσταση πραγµάτων στη Συρία δεν θα είναι αποσπασµατική. Εξω δηλαδή από µια γενικότερη δυναµική που θα οδηγήσει σε νέα τάξη στην Ανατολή.

Παρατηρείται µια βιασύνη στην εξαγωγή συµπερασµάτων για τους κερδισµένους και τους χαµένους, γεωπολιτικά και περιφερειακά. Τέτοιες εκτιµήσεις θα πρέπει στη βάση τους να κριθούν ως πρωθύστερες και παρακινδυνευµένες. Για παράδειγµα, το αν θα υπάρξει σταθερότητα στη Συρία σχετίζεται µε το πώς θα χειρισθεί το µέλλον της χώρας, ως προς τις προδιαγραφές, ο ισχυρός άνδρας που προέκυψε µέσα από τη διαδικασία της πτώσης του καθεστώτος Ασαντ, Αλ Σάρα (Τζολάνι ή Γκολάνι, σύµφωνα µε το αντάρτικο ψευδώνυµό του), και η οµάδα της HTS. Εχοντας πλέον διορίσει και υπηρεσιακό πρωθυπουργό, διακηρύσσουν ότι θα επεκτείνουν σε όλη την επικράτεια της χώρας ένα ισλαµικό καθεστώς τύπου χαλιφάτου, µε τις ανάλογες ελευθερίες και δικαιώµατα που κυριάρχησαν τα τελευταία χρόνια, επί της δικής τους εξουσίας, στην περιοχή της Ιντλίµπ στη Συρία. Επίσης, µιλούν για µη πόλεµο µε τους γείτονες, για πολιτειακό Σύνταγµα, θεσµικού χαρακτήρα δίκες των στελεχών του καθεστώτος-δικτατορίας των Ασαντ και ανοικοδόµηση της χώρας, προφανώς µε διεθνή –δυτική και αραβική– χρηµατοδότηση. Αυτό που δεν µπορεί να ορισθεί είναι η επικράτεια της Συρίας.

Αυτή σε πρώτη φάση θα µπορούσε να χωρισθεί σε τρεις διαφορετικές περιοχές. Μια περιοχή των Κούρδων στον Βορρά, µια δεύτερη περιοχή υπό την εποπτεία των ∆ρούζων και αραβικών οµάδων, συµµαχικών προς αυτούς, αλλά και µε το Ισραήλ και τις ΗΠΑ στον Νότο, γειτνιάζουσα επί της ουσίας µε τα σύνορα της Ιορδανίας, και τη βασική περιοχή, που θα ελέγχει το ανακύπτον καθεστώς της ∆αµασκού υπό την HTS και τον Αλ Σάρα (Τζολάνι). Το ερώτηµα στην περίπτωση αυτή και µιλώντας για ένα νέου τύπου χαλιφάτο στη Μεσοποταµία είναι το κατά πόσον αυτές οι περιοχές θα ανεξαρτητοποιηθούν ή θα αποτελέσουν οµοσπονδία µεταξύ τους. Από αυτήν ακριβώς την εξέλιξη θα επηρεασθεί, για παράδειγµα, η αξιολόγηση για τους πιο κερδισµένους και χαµένους στην περιοχή εν γένει. Στην προκειµένη περίπτωση, δεν αναφερόµαστε στη Ρωσία ή στο Ιράν, αλλά στο εύρος της αναβάθµισης των περιφερειακών παικτών που λογίζονται στους νικητές από την πτώση του καθεστώτος των Ασαντ. Στην παρούσα φάση γίνονται τακτικές κινήσεις από δυνάµεις για να προεξοφλήσουν εξελίξεις, άσχετα τελικά µε τον προσανατολισµό της νέας ηγεσίας στη ∆αµασκό. Οι ΗΠΑ βοµβαρδίζουν τις θέσεις του «ISIS» (προϊόν της «Αραβικής Ανοιξης»).

Το Ισραήλ προωθήθηκε στην κρίσιµη ζώνη ασφαλείας στα Υψίπεδα Γκολάν και βοµβαρδίζει τα χηµικά εργοστάσια και τις στρατιωτικές υποδοµές των ενόπλων δυνάµεων της Συρίας, που χάνουν τον εξοπλισµό τους παράλληλα µε τη διάλυση των δοµών τους. Η Τουρκία µε τα αντάρτικα σώµατα επιρροής της στη Συρία (SNA) σκοτώνει και διώκει από περιοχές κοντά στα σύνορα µε το Ιράκ κουρδικές δυνάµεις (SDF), που εν γένει προστατεύονται από αµερικανικές δυνάµεις, µαζί µε τις πετρελαιοπηγές. Προ ολίγων εβδοµάδων από τη συγκεκριµένη στήλη επιχειρήθηκε να δοθεί το ίχνος των στρατηγικών εξελίξεων στην εν γένει ανατολική και νότια περιφέρεια της Μεσογείου και ένας χάρτης της νέας τάξης πραγµάτων, µε αλλαγές συνόρων και δοµών κρατών σε στρατηγικό ορίζοντα και βάθος πενταετίας.

Τα όσα συνέβησαν µέχρι τώρα στη Συρία είναι µόνον η αρχή της διαδροµής. Οσοι επιχειρήσουν σε τακτικό επίπεδο να εξαγάγουν συµπεράσµατα καταληκτικά θα πέσουν σε παγίδες. Για παράδειγµα, η Τουρκία θα µπορούσε να προεξοφληθεί ως εµπεδωµένη περιφερειακή δύναµη, εφόσον συµφωνούσε στη στρατηγική ΗΠΑ, Ισραήλ και ευρωπαϊκών δυνάµεων, ειδικά της γαλλικής αντίληψης, για την ίδρυση Κουρδιστάν. Αλλά το συγκεκριµένο ζήτηµα δεν αναθεωρεί µόνον τη Συµφωνία Σάικς-Πικό (1916), αλλά εν µέρει και τη Συνθήκη της Λωζάννης στη ∆υτική Ασία (1923), επαναφέροντας αιτήµατα της Συµφωνίας των Σεβρών (1920). Η Τουρκία -και ο νεο-οθωµανισµός παράλληλα- χαρακτηρίζεται απολύτως εχθρική ως δύναµη επιβολής από τη συντριπτική πλειονότητα των Αράβων, ενώ η ηγεσία Ερντογάν ουσιαστικά αποτελεί «πλατφόρµα» της «Μουσουλµανικής Αδελφότητας». Του πυρήνα δηλαδή των ελίτ του Ισλάµ, που µέσα από µια νέα «Αραβική Ανοιξη» προσβλέπουν στη χειραγώγηση των ηγεσιών σε Αίγυπτο, Μαρόκο, Τυνησία, Λιβύη, Λίβανο, Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα, Σαουδική Αραβία, Ιορδανία, αλλά και σε µια σειρά αραβικά κράτη στον Περσικό Κόλπο, του Μπαχρέιν συµπεριλαµβανοµένου. ∆ηλώνεται ότι η Τουρκία πήρε τη θέση της Ρωσίας και του Ιράν ως δύναµη επιρροής στις γεωπολιτικές εξελίξεις, αλλά δεν λαµβάνεται σοβαρά υπόψη η συνεχώς κλιµακούµενη σύγκρουση Τουρκίας - Ισραήλ και µε προσωπικά χαρακτηριστικά στον ανταγωνισµό Ερντογάν - Νετανιάχου στην εποχή Τραµπ ειδικά. Οπως και το γεγονός ότι η «νέα τάξη» που επιδιώκει η Ιερουσαλήµ είναι ευθέως αντίθετη από την ισλαµική ενότητα που επιδιώκει η Αγκυρα, θέλοντας µάλιστα να µοιραστεί την Ιερουσαλήµ µε τους Εβραίους από την πλευρά των µουσουλµάνων.

Αν κάποιος θέλει να δει την τουρκική ηµισέληνο ως µια ζώνη από τη Λιβύη µέχρι τον Καύκασο και το Αζερµπαϊτζάν, ας το σκεφθεί ξανά. Υπολογίζοντας µάλιστα ότι στη δυτική καχυποψία προστίθεται τώρα πλέον η ρωσική εχθρότητα, εκφραζόµενη όχι µόνον από τους εκπροσώπους του Κρεµλίνου, αλλά και από τον διευρυµένης επιρροής Ρώσο διανοούµενο Α. Ντούγκιν, ο οποίος σηµείωσε: «Το τέλος της Τουρκίας έχει ήδη ξεκινήσει».

Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά