Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή βρίσκεται σε επικίνδυνο σηµείο, µε τις πρόσφατες εξελίξεις να βαθαίνουν το ρήγµα και να κλιµακώνουν την ένταση και την αστάθεια στην περιοχή. ∆ολοφονίες ηγετών της «Χεζµπολάχ» και της «Χαµάς», αµερικανικά πλήγµατα σε βάσεις στο Ιράκ και η µετακίνηση πολεµικών πλοίων προς τις ακτές του Λιβάνου συνθέτουν ένα εκρηκτικό σκηνικό. Παρότι οι ενέργειες αυτές φαντάζουν ως απαντήσεις σε έναν ατελείωτο κύκλο βίας, που ακόµα δεν έχει κλείσει, κάθε κίνηση φαίνεται να είναι προσεκτικά µελετηµένη, δείχνοντας ότι οι εµπλεκόµενες πλευρές αποφεύγουν παρορµητικές αντιδράσεις δίχως επιστροφή.

Η δολοφονία του Ισµαήλ Χανίγιε, ηγέτη της «Χαµάς», αποτέλεσε σοβαρό πλήγµα για την οργάνωση, αλλά και µια ταπεινωτική στιγµή για το Ιράν, το οποίο φιλοξενούσε τον Χανίγιε. Η επίθεση, που αποδίδεται στο Ισραήλ, έχει επιδεινώσει περαιτέρω τις ήδη τεταµένες σχέσεις στην περιοχή, ενώ έχει περιπλέξει τις προσπάθειες για διαπραγµατεύσεις µε στόχο την κατάπαυση του πυρός και την απελευθέρωση οµήρων. Τα κενά εξουσίας αναπληρώνονται µε ακραίες φωνές, που ζητούν εκδίκηση εδώ και τώρα, γεγονός που δυσχεραίνει τις προοπτικές για ειρήνευση.

Η αντίδραση του Ιράν και της «Χεζµπολάχ» στις πρόσφατες εξελίξεις είναι ανησυχητική, παρά το γεγονός ότι παραµένει µετρηµένη. Η «Χεζµπολάχ», που από µια σκιώδη πολιτοφυλακή στις αρχές της δεκαετίας του 1980 έχει εξελιχθεί σε έναν πολιτικό δυνάστη του Λιβάνου και τον πιο βαριά οπλισµένο µη κρατικό δρώντα διεθνώς, αποτελεί πλέον τον κρίσιµο παράγοντα που µπορεί να ανοίξει το «κουτί της Πανδώρας». Παρ’ όλ’ αυτά, µετά και τη δολοφονία του Κασέµ Σουλεϊµανί το 2020, η «Χεζµπολάχ» παραµένει στενά συνδεδεµένη µε τη δύναµη Qods του Ιράν.

Πρόκειται για έναν από τους πέντε κλάδους του Σώµατος Φρουρών της Ισλαµικής Επανάστασης του Ιράν, που δηµιουργήθηκε για να υποστηρίζει παραστρατιωτικές οµάδες-δορυφόρους της Τεχεράνης, όπως οι Χούτι, η Παλαιστινιακή Ισλαµική Τζιχάντ και σιιτικές οργανώσεις σε Ιράκ, Συρία και Αφγανιστάν και φυσικά τη «Χαµάς». Το στοιχείο αυτό έχει καταστήσει τη «Χεζµπολάχ» πλέον έναν προβλέψιµο, πλην όµως ισχυρό εκτελεστικό βραχίονα της ιρανικής πολιτικής, ευθέως εξαρτώµενο ωστόσο από τις διαθέσεις της Τεχεράνης, που τις τελευταίες ώρες δέχεται πιέσεις για αυτοσυγκράτηση.

Με την κατάσταση να γίνεται όλο και πιο περίπλοκη και επικίνδυνη, τα επόµενα βήµατα είναι αβέβαια. Οι εκκλήσεις των ηγετών του Κατάρ, της Αιγύπτου και των ΗΠΑ προς το Ισραήλ και τη «Χαµάς» να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγµατεύσεων στις 15 Αυγούστου, εν µέσω στρατιωτικών επιχειρήσεων του Ισραήλ στη Γάζα, δείχνουν τη σοβαρότητα της κρίσης. Ωστόσο, η επίτευξη µιας βιώσιµης ειρήνης φαντάζει ολοένα και πιο δύσκολη, καθώς οι εντάσεις αυξάνονται και οι αντιδράσεις από όλες τις πλευρές γίνονται πιο έντονες και αποφασιστικές, µε το βλέµµα στο εσωτερικό ακροατήριο.

*∆ιεθνολόγος