Συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την πτώση της χούντας και την έναρξη της Μεταπολίτευσης. Έχει περάσει ήδη μισός αιώνας. Μια γενιά ολόκληρη, τουλάχιστον, ιδέα δεν έχει, ούτε προφανώς αισθάνεται ότι έχει κανένα λόγο να μάθει τι είχε προηγηθεί και πώς κατέληξαν τα πράγματα. Έχει λοιπόν βίο μισού αιώνα η αποκληθείσα Μεταπολίτευση, της οποίας το τέλος πολλοί έχουν πει ότι επήλθε ή επίκειται. Τι εννοούν με αυτό; Είναι καθαρά υποκειμενικό ως προς το πώς κρίνει κανείς τα γεγονότα που καθορίζουν το διάστημα από το 1974 μέχρι σήμερα.

Τη Μεταπολίτευση την προσδιορίζει βασικώς μία φράση-κλισέ: ότι κατ’ αυτήν θεμελιώθηκε η μακροβιότερη δημοκρατία στην ελληνική ιστορία. Οι ιστορικοί -και ασφαλώς όχι τώρα- είναι αρμόδιοι να πουν, κάνοντας τις δικές τους συγκρίσεις και αναγωγές, αν υπήρξε και η καλύτερη. Στο ότι είναι η μακροβιότερη έχει συμβάλει και το γεγονός ότι στην τότε ΕΟΚ και μετέπειτα Ευρωπαϊκή Ένωση δεν ήταν δυνατόν να ενταχθούν, αλλά και να παραμένουν μέλη, κράτη με δικτατορικό καθεστώς. Άλλως, μη δημοκρατικό. Και η πραγματικότητα αυτή είναι που αναδεικνύει τη σπουδαιότητα της εμμονής του Κωνσταντίνου Καραμανλή και της χάρης που του έκαναν κορυφαίοι Ευρωπαίοι ηγέτες που τον υπολήπτονταν, να ενταχθεί η Ελλάδα -καίτοι όχι απόλυτα έτοιμη- στον πυρήνα της οικογένειας των προηγμένων ευρωπαϊκών χωρών.

Κατά τα άλλα, για να είμαστε ρεαλιστές, η Μεταπολίτευση στο σύνολό της άφησε και αρκετούς λεκέδες! Ένας κατά βάση αισιόδοξος λαός -ο λαός τού «έχει ο Θεός»- παρασύρθηκε από δημαγωγούς και αποδέχτηκε ή και ανέχτηκε την αποκληθείσα γενιά του Πολυτεχνείου να εξαργυρώνει την «επανάστασή» της με θέσεις και οφίτσια, η αίγλη των οποίων την έκανε να ξεχάσει και τις αρχές για τις οποίες, υποτίθεται, αγωνίστηκε! Ωραίο το σύνθημα της εποχής: Στον αγώνα ενωμένοι και στη μάσα χωριστά.

Αυτές τις κοινωνικές συνθήκες εκμεταλλεύτηκε ο Ανδρέας Παπανδρέου. Λαμέ κοστούμια και λιποαναρρόφηση συνέθεσαν μία εποχή που, χρόνια αργότερα, στα κοινωνικά δίκτυα θα τύγχανε της δέουσας ειρωνείας, με φράσεις του τύπου «επί ΠΑΣΟΚ δεν καταδεχόμαστε να ψωνίσουμε στις εκπτώσεις»! Ήταν συνθήκες που θα μας οδηγούσαν με βεβαιότητα στη χρεοκοπία, χρόνια αργότερα, αφού προηγουμένως κάποιοι έκλεψαν και τον ιδρώτα του ελληνικού λαού.

Περασμένα αλλ’ όχι ξεχασμένα. Διότι καλά περάσαμε όσο δεν μας έλεγε κανείς τι λογαριασμό θα πληρώναμε. Έναν λογαριασμό τον οποίο κληροδότησαν οι εραστές της ευωχίας στα παιδιά τους. Διότι αυτά πλήρωσαν -και αυτά- το μάρμαρο της Μεταπολίτευσης. Υπάρχουν και άλλοι λεκέδες στο σώμα της πενηντάχρονης δημοκρατίας μας. Λεκέδες που άφησε η διαδρομή της. Λεκέδες που φροντίζουμε ακόμη να τους στάζουμε στο σώμα της. Ας προσέξουμε, διότι ορισμένοι από αυτούς είναι ανεξίτηλοι. Και συνήθως δεν δίνουν λογαριασμό αυτοί που τους κάνουν…


*Δημοσιεύτηκε στην «Απογευματινή»