Ενόψει της συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας και των όλων όσα λέγονται σχετικά με αυτή, ας επισημάνουμε ορισμένες πτυχές των διαχρονικών σχέσεων των δύο χωρών. Δύο χωρών που, όπως έχουμε επισημάνει και στο παρελθόν, είναι γείτονες με το ζόρι.

Αυτό που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι στις σχέσεις των δύο χωρών υπάρχει το στοιχείο της αντανακλαστικότητας. Δηλαδή, αντιδρά η κάθε πλευρά στα όρια της όξυνσης των σχέσεων αναλόγως της ενέργειας στην οποία προβαίνει ο γείτονας. Εξυπακούεται βεβαίως ότι οι αντιδράσεις της ελληνικής πλευράς είναι πάντοτε καθαρά αμυντικές, διότι αυτός που προκαλεί πρώτος είναι μονίμως ο «Επιτήδειος Ουδέτερος» γείτονάς μας. Ο οποίος δεν λέει να αποστεί από πάγιες διεκδικητικές θέσεις οι οποίες θεμελιώνουν τον αναθεωρητισμό της Τουρκίας, που ποτέ δεν έπαυσε να υπάρχει στην τουρκική πολιτική, ασχέτως αν δεν εκδηλωνόταν με την έμφαση που εκδηλώθηκε τα τελευταία χρόνια. Και είναι λάθος να πιστεύουμε ότι ο αναθεωρητισμός αυτός και οι διεκδικήσεις φούντωναν αναλόγως τού πώς οι τουρκικές ηγεσίες ήθελαν να επηρεάσουν το ακροατήριο στο εσωτερικό της χώρας. Η πολιτική αυτή στα εξωτερικά ζητήματα της Τουρκίας ήταν πάγια.

Ο πρόλογος αυτός έχει τη σημασία του. Διότι μία από τις συμβουλές που συνήθιζε να δίνει ο πολύπειρος και πολιτικά σοφός Κωνσταντίνος Καραμανλής ήταν η εξής: Να είμαστε πάντοτε ετοιμοπόλεμοι, αλλά ποτέ δεν θα κάνουμε πόλεμο με την Τουρκία. Και η συμβουλή αυτή δεν έχει να κάνει μόνο με τις αναμνήσεις άστοχων κινήσεων του παρελθόντος αλλά και με τις συνέπειες ενός πολέμου για μία χώρα που βρέθηκε, με δική του συμβολή, στον κλειστό πυρήνα της ευρωπαϊκής οικογένειας.

Να σημειώσουμε ότι αυτά τα έλεγε εκείνος που ανέλαβε τη χώρα σε μία πολύ δύσκολη εθνικά περίοδο, με τους Τούρκους να έχουν εισβάλει στην Κύπρο, ο ίδιος να έχει, σε αντίδραση για την αδράνεια των συμμάχων, βγάλει την Ελλάδα από το ΝΑΤΟ, η κατάσταση να είναι έκρυθμη και να την εξομαλύνει μέσα από διπλωματικούς ελιγμούς. Και, βεβαίως, επισημαίνοντας σε αυτούς που δεν είχαν αποτρέψει τους Τούρκους από την εισβολή τι πρόκειται να συμβεί στην περιοχή έτσι και διαλυθεί η νοτιοανατολική πτέρυγα της Ατλαντικής Συμμαχίας. Την οποία οι Αμερικανοί και τώρα τη θέλουν ανέπαφη και καλώς λειτουργούσα για άλλους λόγους, που πολλαπλασιάζει η έκρυθμη κατάσταση στον χώρο της Μέσης Ανατολής.

Από τη Μεταπολίτευση μέχρι σήμερα οι ελληνοτουρκικές σχέσεις είχαν διάφορες διακυμάνσεις. Όταν η Άγκυρα διαπίστωνε ότι κάποιες ελληνικές αδυναμίες αποτελούσαν εύκρατο κλίμα διατύπωνε και εμπράκτως τις διεκδικήσεις της, που εξέφραζε συνήθως ρητορικώς. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Ούτε, βεβαίως, ότι μπορεί τα επίσημα τουρκικά χείλη να σιωπούν, αλλά βάζουν άλλες «πηγές» να υπενθυμίζουν την αδιαλλαξία τους.