Μπορεί Δημοκρατικοί να θεώρησαν ότι η δίωξη του Τραμπ θα έκαιγε την υποψηφιότητά του για το 2024, αλλά τείνει να μετατραπεί σε μπούμερανγκ.

Είναι ενδεικτικό ότι συσπείρωσε γύρω του ακόμα και Ρεπουμπλικάνους που είναι απέναντί του. Κι αυτό επειδή είναι διάχυτη η εντύπωση στη μισή αμερικανική κοινωνία ότι το κατεστημένο εργαλειοποιεί τη Δικαιοσύνη για να τον διώξει πολιτικά. Είχε προηγηθεί, άλλωστε, η έφοδος στη βίλα του στη Φλόριντα το περασμένο καλοκαίρι για τα αρχεία. Εάν ο Τραμπ ήταν πολιτικά παρελθόν, κανείς εισαγγελέας δεν θα είχε ασχοληθεί μαζί του. Στην πραγματικότητα, το πρόβλημα είναι ο τραμπισμός, όχι ο Τραμπ. Ο τραμπισμός αποτυπώνει τον βαθύ διχασμό της αμερικανικής κοινωνίας, ο οποίος έχει προσλάβει διαστάσεις υφέρποντος εμφύλιου πολέμου. Οι ΗΠΑ δεν έφθασαν σε αυτό το σημείο χωρίς αιτία. Ήταν οι οικονομικές-κοινωνικές διαφοροποιήσεις της τελευταίας 20ετίας που κατέστησαν εφικτή την εκλογή Τραμπ.

Δεν πρόκειται για αμερικανική ιδιοτροπία. Πολλά προέκυψαν από τη μήτρα της αντισυστημικής ψήφου, η οποία αλλάζει τον πολιτικό χάρτη στη Δύση. Η παραδοσιακή πολιτική ηγεμονία του διδύμου της φιλελεύθερης Κεντροδεξιάς και Κεντροαριστεράς αμφισβητείται με διάφορες μορφές. Τα μικρομεσαία στρώματα στρέφουν μαζικά την πλάτη στις παραδοσιακά κυρίαρχες πολιτικές παρατάξεις, χαρακτηριστικά παραδείγματα το Brexit και η Ιταλία της Μελόνι. Δεν πρόκειται, βεβαίως, για ιδεολογικό ιό που ωθεί πολίτες στα άκρα. Η κύρια αιτία που αμφισβητούν την κατεστημένη τάξη πραγμάτων είναι ότι αυτή ανατρέπει τις σταθερές του βίου τους σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Δύσης. Πρόκειται για τεκτονικές αλλαγές που συνεχίζει να προκαλεί στις δυτικές κοινωνίες η κρίση του 2008 και που επιδείνωσαν η πανδημία και ο πόλεμος.

Ο ιδιόρρυθμος Τραμπ έγινε σημείο αναφοράς κυρίως για τους λευκούς συντηρητικούς μικρομεσαίους, πρώην νοικοκυραίους της «βαθιάς Αμερικής», που η παγκοσμιοποίηση έχει πετάξει έξω από το «τρένο». Ο τραμπισμός, λοιπόν, είναι το προϊόν αυτής της κοινωνικής δυναμικής. Όταν ο Τραμπ υποσχόταν πως με την επιβολή δασμών θα επαναπατρίσει μεγάλες εταιρείες και θέσεις εργασίας, άγγιζε ευαίσθητες χορδές εκατομμυρίων Αμερικανών που άμεσα ή έμμεσα έχουν πληγεί από την αποβιομηχάνιση. Προς την ίδια κατεύθυνση λειτούργησε και η ρητορική του για λήψη δραστικών μέτρων εναντίον του μεταναστευτικού ρεύματος.

Η συντηρητική λευκή «βαθιά Αμερική» νοσταλγεί τις παλιές καλές ημέρες και σήμερα διακατέχεται από ένα κράμα απόγνωσης και οργής για το πολιτικό σύστημα. Αυτά ακριβώς εξέφρασε ο Τραμπ, υποσχόμενος ότι θα καθαρίσει τον «βάλτο» της Ουάσινγκτον. Είναι από τις ειρωνείες της ιστορίας ότι τον ρόλο αυτόν έπαιξε ένας δισεκατομμυριούχος, δημιουργώντας ολόκληρο κίνημα. Οι επαγγελίες του Τραμπ απέκτησαν αξιοπιστία στα μάτια των οπαδών του περισσότερο από την πολεμική που του έκανε το αμερικανικό κατεστημένο παρά από όσα έλεγε και έπραττε ως υποψήφιος και αργότερα ως πρόεδρος. Και είναι ακριβώς τώρα η δίωξή του που πιθανότατα θα διογκώσει τον τραμπισμό. Όσο τον πολεμούν τόσο ένα μεγάλο μέρος της αμερικανικής κοινωνίας αντανακλαστικά ταυτίζεται μαζί του.

Μπορεί ο Τραμπ να είναι λαϊκιστής και τοξικός, αλλά ο τραμπισμός αποτελεί πλέον απτή πολιτική πραγματικότητα, που εκ των πραγμάτων επηρεάζει -ίσως και καθοριστικά- τις πολιτικές ισορροπίες στις ΗΠΑ.

Δημοσιεύτηκε στην ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ στις 5/4