Οι επικείμενες τουρκικές εκλογές δεν θα κρίνουν απλώς το ποιος θα είναι πρόεδρος της Τουρκίας και ποια η σύνθεση της Εθνοσυνέλευσης.

Θα κρίνουν εάν θα διατηρηθεί ή θα ανατραπεί στο καθεστώς που έχει εγκαθιδρύσει ο Ερντογάν μετά την επί 20 και χρόνια περιπετειώδη διαδρομή του στην εξουσία. Και βεβαίως, το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν ο Τούρκος πρόεδρος θα περιοριστεί στις σκανδαλώδεις παροχές, σε αυταρχικές πράξεις και σε άλλα συναφή της προεκλογικής περιόδου ή θα οργανώσει νοθεία, προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία. Πριν από τον καταστροφικό σεισμό, ο Ερντογάν είχε ως βασικό αντίπαλό του τον υπερπληθωρισμό, ο οποίος συρρικνώνει το διαθέσιμο εισόδημα των μικρομεσαίων νοικοκυριών.

Άντε, και σ’ αυτό να προστεθεί η αναπόφευκτη φθορά από την πολυετή άσκηση της εξουσίας. Από την άλλη πλευρά, όμως, οι ψηφοφόροι αναγνώριζαν ότι άλλαξε την Τουρκία, τη μετέτρεψε σε βιομηχανική χώρα με ισχυρό παραγωγικό δυναμικό και γεωπολιτικά σε σημαντική περιφερειακή δύναμη, η οποία πλέον παίζει αυτόνομα για τον εαυτό της και όχι ως προσάρτημα της Δύσης. Οι δημοσκοπήσεις έδειχναν μία μικρή διαφορά υπέρ του υποψηφίου της αντιπολίτευσης, ο οποίος τότε δεν είχε ορισθεί ακόμα.

Ο σεισμός, όμως, επηρέασε την πολιτική ατμόσφαιρα και κατ’ επέκταση την εκλογική συμπεριφορά όχι μόνο όσων κατοικούσαν στις πληγείσες περιοχές και είδαν να χάνουν συγγενείς και φίλους, αλλά και τις σταθερές του βίου τους να ανατρέπονται. Επηρέασε και τη στάση των υπόλοιπων Τούρκων, που έστω και από μακριά βίωσαν την τραγωδία. Ο σεισμός έπληξε καίρια την υποψηφιότητα του Τούρκου προέδρου. Προφανώς, δεν ευθύνεται για το φυσικό φαινόμενο, αλλά ευθύνεται για την αναποτελεσματική κινητοποίηση του κρατικού μηχανισμού. Ευθύνεται ακόμα και για την προστασία που το καθεστώς του παρείχε στους εγκληματίες κατασκευαστές των πολυκατοικιών, οι οποίες έπεσαν σαν τραπουλόχαρτα.

Ο Ερντογάν πάει στις κάλπες, εξαντλώντας όλα τα περιθώρια για παροχές και μοιράζοντας αφειδώς υποσχέσεις. Μέχρι και τους Κούρδους αγάπησε ξαφνικά, συνειδητοποιώντας πως οι ψήφοι τους πιθανότατα θα κρίνουν το αποτέλεσμα. Όλα αυτά, ωστόσο, δεν μπορούν να τον βγάλουν από την πολύ μειονεκτική θέση στην οποία έχει περιέλθει. Το επιβεβαιώνουν και οι δημοσκοπήσεις, που δείχνουν σημαντικό προβάδισμα του Κιλιτσντάρογλου, παρότι ο αρχηγός του κεμαλικού κόμματος μέχρι πρότινος εθεωρείτο συνταγή ήττας.

Όλα αυτά, ωστόσο, είναι υπό τον όρο ότι δεν θα μεσολαβήσουν πράξεις, οι οποίες θα αλλοιώσουν τη βούληση των ψηφοφόρων. Ο Ερντογάν έχει χαρτιά να παίξει για να παραμείνει πρόεδρος για μία ακόμα πενταετία. Ελέγχοντας σχεδόν απολύτως τους κρατικούς μηχανισμούς, πέρα από τις παροχές και τις υποσχέσεις, μπορεί με μετρημένη νοθεία να αλλοιώσει το αποτέλεσμα για να βρεθεί από δεύτερος πρώτος. Η πραγματική διαφορά, άλλωστε, όλα δείχνουν πως δεν θα είναι τόσο μεγάλη, ώστε να μην καλύπτεται από νοθεία. Είναι αξιοσημείωτο πως, ενώ η πλειοψηφία των Τούρκων δηλώνει πως θα ψηφίσει τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης, στο ερώτημα «ποιος θα κερδίσει» η πλειοψηφία απαντά πως θα κερδίσει ο Ερντογάν!

Ο Κιλιτσντάρογλου ως προσωπικότητα είναι γκρίζος και χωρίς μεγάλη απήχηση στον λαό, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να δημιουργήσει ρεύμα νίκης. Αυτός είναι και ο λόγος που η Ακσενέρ τον υποχρέωσε να δεσμευθεί πως, εάν κερδίσει την εκλογή, θα ορίσει ως αντιπροέδρους τους δημοφιλείς δημάρχους Κωνσταντινούπολης και Άγκυρας, οι οποίοι είναι στελέχη του κόμματός του. Προφανώς, ο Κιλιτσντάρογλου δεν άλλαξε, αλλά άλλαξε η εικόνα του Ερντογάν στα μάτια του εκλογικού σώματος. Ο θυμός εναντίον του Ερντογάν είναι ορατός διά γυμνού οφθαλμού. Ο παράγοντας που ανέτρεψε τον εκλογικό συσχετισμό δυνάμεων είναι ότι έπειτα από συνεννοήσεις, το κουρδικό κόμμα HDP  δεν κατέβασε δικό του υποψήφιο και υποστηρίζει την υποψηφιότητα Κιλιτσντάρογλου. Υπενθυμίζουμε ότι στις βουλευτικές εκλογές οι Κούρδοι είχαν πάρει 12%. Ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης έχει δεσμευθεί δημοσίως πως θα αποφυλακίσει τον πρόεδρο του HDP Ντεμιρτάς, προφανώς στο πλαίσιο της συμφωνίας για εκλογική συνεργασία.

Ας σημειωθεί ότι παραλλήλως με τα αγαπησιάρικα ανοίγματα του Ερντογάν και της συζύγου του Εμινέ προς τους Κούρδους, στελέχη του καθεστώτος του ισχυρίζονται πως υπάρχει μαγνητοφωνημένη δέσμευση του Κιλιτσντάρογλου για αποφυλάκιση και του ισοβίτη Οτσαλάν. Σύμφωνα με τον ίδιο ισχυρισμό, αυτό είναι το όπλο που θα ρίξει την τελευταία στιγμή στην προεκλογική μάχη ο Ερντογάν, σε μια προσπάθεια να εμφανίσει τον αντίπαλό του ότι έχει παραδοθεί στο κουρδικό PKK.

Αυτός ο ισχυρισμός δεν αποκλείεται με κάποιον τρόπο να χρησιμοποιηθεί και για να δικαιολογηθούν κινήσεις που θα σπρώξουν την Τουρκία στην πολιτική ανωμαλία. Το συμπέρασμα είναι πως εάν ο Ερντογάν δεν οργανώσει νοθεία, πιθανόν να βρεθεί εκτός εξουσίας. Φοβάται ότι οι πολιτικοί του αντίπαλοι θα τον εγκαλέσουν, όπως και μέλη της οικογένειάς του για τα ουκ ολίγα πολιτικά και οικονομικά τους εγκλήματα. Εκτός κι αν έχουν παρασκηνιακά δοθεί διαβεβαιώσεις ότι θα παραμείνει στο απυρόβλητο. Έτσι κι αλλιώς, το κόμμα του θα έχει μεγάλη παρουσία στην Εθνοσυνέλευση. Είναι αξιοσημείωτο ότι άνθρωποι του κύκλου του έχουν ήδη εξασφαλίσει άδεια παραμονής σε ξένες χώρες για να μην αντιμετωπίσουν διώξεις για σκάνδαλα σε περίπτωση ήττας.

Οι πρόεδροι στις δημοκρατίες δεν είναι παντοτινοί και όσοι ηττώνται σε εκλογές δεν ρίχνονται στα σκουπίδια. Η Τουρκία, όμως, δεν είναι δυτική χώρα. Ο Ερντογάν δεν είναι απλός πρόεδρος Δημοκρατίας, όπως προείπαμε, έχει εγκαθιδρύσει καθεστώς. Όλες οι πτυχές της δημόσιας ζωής ελέγχονται από τα όργανά του. Χιλιάδες έχουν καταδικαστεί με την κατηγορία της εξύβρισης του προέδρου! Ο Ερντογάν, λοιπόν, δεν είναι δυτικός πολιτικός. Είναι ανατολίτης με ψυχοσύνθεση «σουλτάνου». Έχει ταυτίσει τον εαυτό του με την εξουσία και γι’ αυτό δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι είναι έτοιμος να αποδεχθεί την ήττα του.

Αυτός είναι ο λόγος που και στην Τουρκία και διεθνώς πολλοί παρατηρητές, αλλά και κυβερνήσεις, θεωρούν πιθανό να μεθοδεύσει κάποιου είδους εκτροπή.

Δημοσιεύτηκε στην ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ στις 14/5