Στην επιστήμη της ψυχολογίας, στην οποίαν, χωρίς να την έχουμε σπουδάσει, λίγο έως πολύ όλοι εντρυφούμε, υπάρχουν τα λεγόμενα πέντε στάδια του πένθους και της απώλειας. Είναι η διαδρομή της ψυχής όλων των ανθρώπων όταν βιώσουν ένα μεγάλο σοκ, ως αποτέλεσμα κάποιας προσωπικής απώλειας, συνήθως θανάτου αγαπημένου προσώπου.

Τα πέντε αυτά στάδια έχουν εφαρμογή και στην πολιτική επιστήμη και τα βλέπουμε να εκτυλίσσονται εναργώς μπροστά στα μάτια μας τις τελευταίες ημέρες, προσωποποιημένα στον πρωθυπουργό και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών ήταν σίγουρα ένα σοκ γι’ αυτούς. Οι νουνεχείς έβλεπαν τη συντριπτική ήττα του κυβερνώντος κόμματος. Το έδειχναν και όλες οι μετρήσεις κοινής γνώμης. Ομως οι κρατούντες φορούσαν γυαλιά παραμόρφωσης της πραγματικότητας. Πρώτο στάδιο της απώλειας είναι η άρνηση και η απομόνωση. Ο τεθλιμμένος συγγενής ή πολιτικός του ΣΥΡΙΖΑ, εν προκειμένω, απομονώνεται, δεν ακούει κανέναν ή, όταν ακούει «άλφα», το μυαλό του καταγράφει «ωμέγα» και αρνείται την πραγματικότητα. Αρνείται, για παράδειγμα, να αποδεχθεί ότι, εφ’ όσον δεν είναι πλέον κυβέρνηση, δεν μπορεί να διορίζει ανώτατους δικαστές.

Δεύτερο στάδιο είναι ο θυμός. Οταν χάνουμε ένα αγαπημένο πρόσωπο, θυμώνουμε με όλους. Ακόμα και με το ίδιο το πρόσωπο που πέθανε και μας έφερε σ’ αυτήν τη στενάχωρη θέση. Θυμώνουμε και με τους γιατρούς που είχαν τη φροντίδα του. Το ίδιο ακριβώς συνέβη με τον ΣΥΡΙΖΑ. Θύμωσε με τους δημοσκόπους, οι οποίοι προέβλεπαν την καταστροφή του. Και κυρίως θύμωσε με τον λαό, ο οποίος δεν κατάλαβε την αξία του κυβερνητικού έργου. Με τον εαυτό του δεν σκέφτηκε να θυμώσει ακόμη.

Το τρίτο στάδιο, που αποτελεί την τελευταία γραμμή άμυνας του εγκεφάλου για να μας προστατεύσει από την οδυνηρή πραγματικότητα, είναι η «διαπραγμάτευση». Λέμε, για παράδειγμα, στην περίπτωση απώλειας ενός αγαπημένου προσώπου: «Μακάρι να είχα ζητήσει βοήθεια και από άλλον γιατρό. Μακάρι να είχα προσπαθήσει περισσότερο να είμαι καλύτερος άνθρωπος απέναντι στον τεθνεώτα» κ.λπ. Αυτό είναι ένα στάδιο που δεν έχει περάσει ακόμη η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά μόνον ορισμένα στελέχη, όπως, για παράδειγμα, ο Νίκος Φίλης, ο οποίος είναι ο πρώτος που άρχισε να ψελλίζει κάποιες ελάχιστες αυτοκριτικές προτάσεις.

Το τέταρτο στάδιο είναι της κατάθλιψης, το οποίο βιώνεται διαφορετικά. Συνήθως οι περισσότεροι ανησυχούν ότι δεν έχουν περάσει όσο χρόνο θα έπρεπε με τα αγαπημένα τους πρόσωπα και αναθεωρούν τη συμπεριφορά τους μπροστά στον φόβο νέων απωλειών. Ούτε σε αυτό το στάδιο φαίνεται να έχουν εισέλθει ακόμη ο πρωθυπουργός και τα περισσότερα στελέχη του, αφού έμειναν κολλημένοι στο δεύτερο, αυτό του θυμού, κατά το οποίο τους φταίει ο λαός, που δεν κατάλαβε. Η εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, όπως διαβάζω, σε σχετικές της δηλώσεις ψέγει τους ψηφοφόρους γι’ αυτήν τους την απρονοησία και αμέλεια. Αυτό το στάδιο είναι και το πιο επικίνδυνο, γιατί, εάν παραμένεις θυμωμένος, τότε δεν θα φτάσεις ποτέ στο πιο σημαντικό, που είναι… …το πέμπτο και τελευταίο στάδιο, της «αποδοχής». Αυτό είναι ένα δώρο που δεν φτάνει σε όλους. Πολλοί άνθρωποι μένουν για χρόνια ολόκληρα στα προηγούμενα στάδια. Αρνηση, απομόνωση, θυμός, κατάθλιψη. Δεν μπορούν να ξεφύγουν από αυτά τα συναισθήματα, με αποτέλεσμα να παρατείνεται η διαστρεβλωτική εικόνα της πραγματικότητας και να ζουν σε έναν παράλληλο κόσμο, τον οποίον διαμορφώνουν κατά το δοκούν.

Κατά τα ιατρικά κείμενα που αναζήτησα στο Διαδίκτυο για τα πέντε στάδια της απώλειας, η καταλυτική φράση του τέλους είναι και το κλειδί στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ. Οι ψυχολόγοι λένε πως το καλύτερο που μπορεί να κάνει κάποιος είναι να επιτρέψει στον εαυτό του να αισθανθεί ανεμπόδιστα τη θλίψη που τον πλημμυρίζει. «Με το να αντιστεκόμαστε απέναντι στο αναπόφευκτο, το μόνο που πετυχαίνουμε είναι να παρατείνουμε τη φυσική διαδικασία της επούλωσης». Και η αλήθεια είναι πως ορισμένα τραύματα, και δη τα ιστορικά τοιαύτα, δεν επουλώνονται ποτέ. Για τους πρωταγωνιστές, λίγο το κακό. Για τη χώρα όμως;