Μακρόν: Όταν ο Κλεισθένης κι ο Αλσέστ συναντήθηκαν στην Πνύκα
Ο Γάλλος πρόεδρος που ξέρει να μιλάει και για φιλοσοφία και για μπίζνες, δεν επέλεξε τυχαία ούτε τη στιγμή ούτε το σκηνικό για την ομιλία του για την Ευρώπη
Σκηνή πρώτη, άνοιξη του 2015: ο διάσημος Γάλλος ηθοποιός και τηλεοπτικός παρουσιαστής Σιρίλ Ελντίν, τη στήνει με μια κάμερα κι ένα μικρόφωνο στον τότε υπουργό Οικονομικών, Εμανουέλ Μακρόν, με σκοπό να του ζητήσει να παίξουν παρέα τον εισαγωγικό διάλογο της πρώτης σκηνής του κλασσικού θεατρικού έργου του Μολιέρου «Ο Μισάνθρωπος». Στη σκηνή αυτή ο Μολιέρος μας συστήνει τον ομώνυμο χαρακτήρα του έργου, τον Αλσέστ, έναν ακοινώνητο μισάνθρωπο, και τον εκ διαμέτρου αντίθετο σε χαρακτήρα φίλο του, τον συμβιβασμένο Φιλίντ. Ο Ελντίν κρατά στα χέρια του το βιβλίο με το κείμενο του έργου αλλά ο Μακρόν τον αιφνιδιάζει απαγγέλλοντας το κείμενο με άνεση, άψογο ρυθμό, ίσως και μια υποψία υποκριτικού ταλέντου, χωρίς να χάσει ούτε μια λέξη.
Σκηνή δεύτερη, άνοιξη του 2017: ο δεύτερος γύρος των γαλλικών προεδρικών εκλογών έχει κριθεί οριστικά κι ο επικεφαλής του πολιτικού κινήματος En Marche, Εμανουέλ Μακρόν, μεταβαίνει στην εσπλανάδα του μουσείου του Λούβρου για να κάνει τις πρώτες δηλώσεις του ως ο νεοεκλεγείς πρόεδρος της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας. Περπατά μόνος, με υπόκρουση την 9η Συμφωνία του Μπετόβεν, γνωστή κι ως Ωδή στη Χαρά και επίσημο ύμνο της Ευρωπαικής Ένωσης. Το πόντιουμ από το οποίο θα απευθυνθεί για πρώτη φορά ως πρόεδρος στον λαό της Γαλλίας έχει στηθεί μπροστά από τη γυάλινη πυραμίδα του του Αμερικανοκινέζου αρχιτέκτονα Πέι. Ο Μακρόν παίρνει τον λόγο και υπόσχεται οτι θα υπηρετήσει με πίστη στην ελευθερία, την ισότητα και την αδελφοσύνη. Οι αναλυτές συνειδητοποιούν οτι αυτή η επικοινωνιακά αψεγάδιαστη τελετή κάτι τους θυμίζει, κάτι τόσο προφανές και τόσο απρόσμενο ταυτόχρονα. Ο νεότερος Γάλλος πρόεδρος στην ιστορία της χώρας που γέννησε σπουδαίους σημειολόγους, θέλει να παραπέμψει στον τελευταίο Γάλλο πρόεδρο που ενσάρκωνε το πρότυπο του monarch republicain, του «μονάρχη της Δημοκρατίας», χρησιμοποιώντας σύμβολα που παραπέμπουν ευθέως στον Φρανσουά Μιτεράν και στην εμβληματική τελετή στο Πάνθεον που ακολούθησε την ορκωμοσία του το 1981.
Σκηνή τρίτη, ζεστό φθινόπωρο, Αθήνα: ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, κατά την πρώτη επίσημη επίσκεψη του στην Αθήνα, δίνει μια ομιλία στην οποία καταθέτει, επί της ουσίας, την άποψη του για τη δημοκρατική ανασυγκρότηση της Ευρωπαικής Ένωσης. Ως χώρος διεξαγωγής της ομιλίας επιλέγεται η Πνύκα, ο λόφος που συμβολίζει την δημοκρατική λειτουργία και τον μεταρρυθμιστή Κλεισθένη, ο χώρος που διεξήχθη, για πρώτη φορά στην ιστορία, η δημοκρατική, ρεπουμπλικανική, διαδικασία λήψης αποφάσεων, η διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης και ψηφοφορίας (με το δεύτερο χαρακτηριστικό παράδειγμα που αναφέρεται στην πολιτική επιστήμη να είναι αυτό που καθιέρωσαν συνταγματικά οι Ιακωβίνοι). Με φόντο τα μνημεία της πρώτης δημοκρατίας, ο Γάλλος πρόεδρος μιλάει για μια νέα Ευρώπη κι απευθύνεται στους νέους Έλληνες και Ευρωπαίους επικαλούμενος αυτά που οραματίστηκαν οι ίδρυτες της Ένωσης, παραδεχόμενος πως, ναι, κάτι απέτυχε, πως η Ευρώπη δεν εμπνέει πια. «Η Ευρώπη δεν μπορεί να προχωρά παράλληλα με τους λαούς», διαπιστώνει, ζητώντας θάρρος, δημοκρατία και κυριαρχία χωρίς εσωστρέφεια. Και κορυφώνει ζητώντας μια διαδικασία πραγματικής διαβούλευσης για το μέλλον της Ευρώπης, «μια νέα μέθοδο», που θα ξεκινήσει το 2018, απο τις ηγεσίες των χωρών της Ένωσης και θα φτάσει, εντός εξαμήνου, στον λαό, με δημοκρατικές συνελεύσεις σε κάθε χώρα-μέλος, που θα καταλήξουν σε πραγματικές αποφάσεις για το μέλλον της Ένωσης.
Ο μόνος, πλην των οικείων του, που τον φαντάζομαι να μην εκπλήσσεται με αυτά τα ταλέντα του Μακρόν πρέπει να είναι ο Ελντίν, ο άνθρωπος που για ένα τρολάρισμα πήγε κι ανακάλυψε ένα νεαρό υπουργό και πρώην τραπεζίτη που όχι μόνο ξέρει απ'έξω το κλασσικότερο κείμενο της γαλλικής σάτιρας, αλλά δεν κωλώνει να υποδυθεί κιόλας τον Αλσέστ μπροστά σε κάμερα χωρίς να φοβάται τυχόν συνειρμούς των ψηφοφόρων σε περίοδο που όλο και πιο συχνά ακούν την απειλή της λιτότητας.
Ο Γάλλος πρόεδρος μοιάζει να είναι ένας άνθρωπος που δεν κάνει τίποτα τυχαία. Ασχέτως του αν συμφωνεί ή διαφωνεί κάποιος με την πολιτική του είναι προφανές οτι δεν πρόκειται για έναν τυπικό τεχνοκράτη τραπεζικό που έχει απλώς ευλογηθεί με ταλέντο στην επικοινωνία. Από όσα γνωρίζουμε και παρατηρούμε σε αυτόν ως τώρα, ο Μακρόν φαίνεται να επιθυμεί να αναβιώσει τον φυσικό ρόλο της Γαλλίας στον κόσμο, να είναι δηλαδή αυτός που θα κραδαίνει την ευρωπαική σημαία, χωρίς να εγκαταλείπει τις αξίες της γαλλικής δημοκρατίας και την υποχρέωση να κρατά ψηλά τον ιστορικό ρόλο της χώρας του στο διεθνές τερέν.
Λαμβάνοντας αυτά υπόψιν, η επιλογή να κάνει μια επίσημη επίσκεψη στην Ελλάδα πολύ λίγους μήνες μετά την εκλογή του θα αποτιμηθεί σε πολλαπλά επίπεδα. Ένα πρώτο επίπεδο είναι οι μπίζνες, το καθόλου ρομαντικό κομμάτι των διεθνών σχέσεων. Εκτός του αριθμού των Γάλλων επιχειρηματιών και στελεχών επιχειρήσεων που συνόδευσαν τον Γάλλο πρόεδρο, αλλά και των τομέων δραστηριότητας που αυτοί εκπροσωπούν, ενδεικτική είναι κι η ειδική αναφορά του προέδρου Μακρόν στην άμυνα, στη συνέντευξη που παραχώρησε στην Καθημερινή. Ο Μακρόν δεν τονίζει απλώς τις παραδοσιακές σχέσεις Ελλάδας και Γαλλίας στον τομέα αυτό αλλά αναφέρεται στους κοινούς εξοπλισμούς και καλεί ρητώς και χωρίς περιστροφές την ελληνική κυβέρνηση να στηρίξει την ευρωπαική αμυντική βιομηχανία.
Τα πιο ενδιαφέροντα όμως θα προκύψουν από το πολιτικό κομμάτι. Ο Μακρόν, κάνοντας στην Πνύκα την πρόταση του για τη συμμετοχική δημοκρατία στην Ευρωπαική Ένωση, δεν δηλώνει απλώς και μόνο την έγνοια του για τη χώρα-επίκεντρο της ευρωκρίσης αλλά επιλέγει να βάλει στην ευρωπαική ατζέντα τα μεγάλα ζητήματα της δημοκρατικής λειτουργίας, της κρίσης αντιπροσώπευσης, της ανάγκης για βαθιά μεταρρύθμιση, το ίδιο το μεγάλο υπαρξιακό θέμα της Ευρώπης για να το πούμε απλά, αυτά που δεν αγγίζουν όσοι κόντεψαν να μας πείσουν πως το όραμα του Σουμάν και του Σπινέλλι ήταν η δημοσιονομική πειθαρχία. Ο Μακρόν βάζει για τον εαυτό του τον πήχη ψηλά, θέλει να δείξει οτι δεν φοβάται τη δύσκολη συζήτηση κι οτι θέλει να παίζει η Γαλλία στα ίσα, πολιτικά, την ιστορικά κοντόφθαλμη Γερμανία. Και επιλέγει να το θέσει με αυτό τον τρόπο, σε αυτό το σκηνικό, τώρα, στο μέσο της προεκλογικής περιόδου, ενω η Άνγκελα Μέρκελ διεξάγει την τελευταία, μάλλον, καμπάνια της καριέρας της. Στην καγκελάριο και τους πέριξ αυτήν έστειλε μάλιστα κι ένα μήνυμα απόψε πάνω απο το λόφο, με την μάλλον υποτιμητική αναφορά του σε όσους θεωρούν πως δημοκρατία είναι η τήρηση των κανόνων.
Σε αυτό, στο ρελάνς της ευρωπαικής αρχιτεκτονικής στο οποίο θέλει να πρωταγωνιστήσει, ο Μακρόν ζητά απο την Αθήνα στήριξη και προφανώς είναι εδώ για να συζητήσει και το πως θα την ανταποδώσει. Κι εκεί θα παιχτεί, σε μεγάλο βαθμό, και το κατά πόσο θα εκπληρωθούν οι προσδοκίες που, μάλλον διακριτικά, καλλιεργεί η κυβέρνηση για την επίσκεψη αυτή. Την επίσκεψη ενός προέδρου που καταλαβαίνει στα σίγουρα οτι ο Αλσέστ είναι ο πιο πολύπλοκος κι ο πιο αγαπημένος χαρακτήρας του Μολιέρου, γιατί δεν ήταν ένας μισάνθρωπος αλλά γιατι ήταν ο ριζικά ασυμβίβαστος, γιατί δεν άντεχε τις νόρμες της εποχής του, γιατί αηδίαζε με το κατεστημένο και γιατί είχε καρδιά.